Bułgarska piła ramowa OH 253 Silistra – parametry, schemat, naprawa, dobór brzeszczotu

Pytanie

Bulharská rámová pila typ OH 253.

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Bułgarska piła ramowa typu OH 253 (często spotykana pod nazwą Silistra/SILTRA OH253) to klasyczna przecinarka do metali o typowym zakresie cięcia do ok. 250 mm średnicy, z imadłem stałym i obrotowym oraz układem chłodziwa z pompą.
• Kluczowe punkty:
  • Zasilanie: trójfazowe 380–400 V / 50 Hz.
  • Mechanizm: korbowo‑ramienny (ruch posuwisto‑zwrotny ramy), grawitacyjny lub hydraulicznie dławiony posuw.
  • Typowe parametry (dla tej rodziny): skok kilkadziesiąt–kilkaset mm, prędkość 40–125 skoków/min, silnik ok. 1,5–2,2 kW, brzeszczot ~450 mm; rama/„jarzmo” ~490 × 260 mm; chłodziwo z pompą.

Szczegółowa analiza problemu

• Budowa i funkcje podzespołów:
  • Zespół tnący: stalowa rama piły prowadząca brzeszczot; prowadnice ślizgowe z regulacją luzu; napinanie brzeszczotu śrubą.
  • Napęd: silnik asynchroniczny 3F (M1) → przekładnia (najczęściej pasowa + kątowa/ślimakowa) → wał korbowy → korbowód → rama.
  • Posuw/opad: grawitacyjny z regulowanym dławieniem (siłownik olejowy/„hamulec hydrauliczny”), ewentualnie mechaniczny regulator siły opadu.
  • Imadło: szczęka stała 240×145 mm i ruchoma obrotowa ~45° 180×145 mm (typowe dla OH253), szybki docisk śrubowy.
  • Chłodziwo: zbiornik + pompa (M2) uruchamiana wspólnie z napędem lub niezależnie.
• Układ elektryczny (typowy dla OH253/OH254):
  • Obwód mocy: Q1 (wyłącznik główny) → zabezpieczenia (wkładki lub wyłącznik silnikowy) → stycznik KM1 → M1; pompa M2 przez osobny tor (KM2/przełącznik).
  • Obwód sterowania: transformator sterowniczy (często 24 V AC lub 42 V AC) → STOP (NC) → termik 95‑96 (NC) → wyłączniki krańcowe (NC) → START (NO) → cewka KM1; samopodtrzymanie przez styk pomocniczy KM1 (13‑14).
  • Krańcówka dolna odcina napęd po docięciu (auto‑stop); możliwa krańcówka pokrywy/napinacza.
• Typowe katalogowe możliwości (rodzina OH25x – uogólnienie dla doboru i obsługi):
  • Okrągłe: do ~250 mm; prostokątne: porównywalny przekrój (rząd 250×250 mm).
  • Prędkość skoku: 40–125 skoków/min w 2–3 zakresach mechanicznych.
  • Długość brzeszczotu: ok. 450 mm; przekrój 25×1,25 mm (lub zbliżony).
• Porównanie z OH254:
  • OH254 bywa wersją zbliżoną pod względem gabarytów i mocy (1,5–2,2 kW), dlatego dane eksploatacyjne często są wymienne przy braku dokumentacji OH253. Różnice dotyczą zwykle automatyki podawania/wyposażenia.
• Dobór i eksploatacja brzeszczotów:
  • Stal konstrukcyjna: 6–10 TPI; profile cienkościenne: 14–24 TPI; stale nierdzewne/utwardzone: bimetal M42, mniejszy skok posuwu, obfitsze chłodziwo.
  • Napinanie: równomierne, bez wyboczenia ramy; kontrola prostopadłości prowadnic.
• Diagnostyka najczęstszych usterek:
  • Nie startuje:
    • Sprawdź zasilanie 3×400 V, stan wkładek/wyłącznika silnikowego, napięcie wtórne transformatora (24/42 V), obwód STOP/termik/krańcówki, cewkę KM1 (rezystancja/„klik”).
  • Działa tylko przy trzymaniu START:
    • Brak samopodtrzymania – zabrudzony/wypalony styk pomocniczy KM1, przerwa w pętli 13‑14.
  • Buczy, nie rusza:
    • Utrata fazy, wypalone styki główne, niesymetria napięć; weryfikacja napięć na U‑V‑W przy rozruchu.
  • Nie wyłącza po cięciu:
    • Rozregulowana/zalana chłodziwem krańcówka dolna; sprawdzić mechaniczne zadziałanie i elektryczne przejście (NC → przerwa).
  • Wyzwala termik:
    • Zbyt duży docisk/opad (ustaw posuw), tępy brzeszczot, zatarte prowadnice/łożyska, zbyt niskie napięcie zasilania.
• Konserwacja i ustawienia:
  • Prowadnice: ustawić minimalny luz bez zadzierania; smarowanie prowadnic i mimośrodu zgodnie z harmonogramem.
  • Posuw: ustawić dławienie tak, aby brzeszczot nie „podskakiwał” i nie klinował; lepiej wolniej i równo niż szybko z przeciążeniem.

Aktualne informacje i trendy

• W obiegu wtórnym dostępne są karty katalogowe i DTR dla OH253/OH254 (informacje o jarzmie ~490×260 mm, imadle stałym/obrotowym, pompie chłodziwa oraz zakresie cięcia ~250 mm).
• Trendy:
  • W wielu warsztatach piły ramowe są zastępowane piłami taśmowymi (wyższa wydajność, mniejsze wibracje, szerszy wybór taśm), ale OH253 pozostaje ceniona za prostotę, sztywność i niski koszt utrzymania.
  • Modernizacje: dołożenie wyłącznika awaryjnego, wymiana aparatury 0‑1‑2 na nowoczesne stycznikowe, czujniki pokryw (safety), modernizacja układu chłodziwa i oświetlenia LED.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Dlaczego 24/42 V w sterowaniu: ograniczenie ryzyka porażenia przy wilgoci/chłodziwie (typowe dla obrabiarek z lat 70‑90).
• Samopodtrzymanie: równoległy styk NO stycznika do START pozwala utrzymać cewkę po zwolnieniu przycisku – to najczęstsze miejsce „urwania” w starych maszynach.
• Posuw grawitacyjny + dławik: zbyt małe dławienie = wibracje i łamanie zębów; zbyt duże = tępy bieg i przeciążenia.

Aspekty etyczne i prawne

• Bezpieczeństwo:
  • Dodać grzybek E‑STOP w obwodzie sterowania; osłony brzeszczotu i pasów muszą mieć sprawne wyłączniki bezpieczeństwa.
  • Zastosować RCD (praca z chłodziwem) oraz LOTO podczas serwisu.
• Zgodność:
  • USA: stosować NFPA 79 (Electrical Standard for Industrial Machinery), NEC oraz OSHA 29 CFR 1910 (maszyny i osłony).
  • UE: odniesienie do EN ISO 12100 (bezpieczeństwo maszyn) i IEC 60204‑1 (wyposażenie elektryczne maszyn) przy modernizacji.

Praktyczne wskazówki

• Check‑lista uruchomienia po latach:
  • Wymiana przewodów kruchych/zaolejonych; czyszczenie szafy; nowe wkładki/wyłącznik silnikowy dobrany do In silnika.
  • Przegląd łożysk wału korbowego i prowadnic; kontrola luzów; nowe paski klinowe.
  • Demontaż i przepłukanie dławika hydraulicznego; nowy olej; test opadu „na sucho”.
  • Odpalenie najpierw bez brzeszczotu (nasłuch drgań), potem z brzeszczotem i próbny cięty przekrój 80–100 mm — obserwacja prądu silnika i jakości wióra.
• Ustawienia cięcia:
  • Twarde stale: mniejszy skok posuwu (większe dławienie), drobniejsze TPI, obfite chłodziwo.
  • Aluminium/miedź: większa prędkość skoku, mniejsze dławienie, mniejsze TPI, ale ostrożnie z wibracjami profili cienkościennych.
• Modernizacja elektryczna:
  • Wymiana stycznika/termika na wyłącznik silnikowy + stycznik; transformator 24 V AC; opis zacisków; schemat drabinkowy w drzwiach szafy.
  • Falownik na M1 zwykle niezalecany (mechanizm korbowy generuje duże bezwładności; preferowane stałe prędkości z przekładnią). Jeśli już, to z ograniczeniem zakresu Hz i rampami łagodnego startu.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Parametry mogą się różnić w zależności od rocznika/wersji i przeróbek warsztatowych. Część danych pochodzi z dokumentacji i ogłoszeń dotyczących rodziny OH253/OH254 — traktować jako punkt wyjścia, a nie absolutne wartości.
• Wiele egzemplarzy ma nieoryginalne silniki/pompy i zmienioną aparaturę — zawsze weryfikować tabliczkę znamionową.

Sugestie dalszych badań

• Proszę o zdjęcie tabliczki znamionowej (model, rok, napięcia, prądy, prędkości) oraz wnętrza szafy elektrycznej — przygotuję dedykowany szkic schematu i listę części zamiennych.
• Warto zdobyć DTR OH253/OH254 i kartę katalogową OH253 (są dostępne w obiegu wtórnym) — ułatwią regulacje posuwu i serwis dławika.
• Jeśli celem jest rewitalizacja do pracy ciągłej, rozważ przegląd metrologiczny równoległości prowadnic i prostopadłości brzeszczotu do imadła.

Krótkie podsumowanie

• OH 253 to solidna bułgarska piła ramowa do metalu o możliwościach rzędu 250 mm, z prostym i serwisowalnym układem elektrycznym opartym na stycznikach, termiku i niskonapięciowym sterowaniu. Najpierw potwierdź parametry z tabliczki, sprawdź obwód sterowania (24/42 V), krańcówki i dławik posuwu. W ramach modernizacji dodaj E‑STOP, RCD, uporządkuj aparaturę i dokumentację.
  Jakiego rodzaju informacji najbardziej potrzebujesz: dokładnych parametrów, schematu elektrycznego, procedury naprawy, czy doboru brzeszczotu i ustawień cięcia?