Pioneer VSX-808RDS brak sygnału stereo, tylko mono – FM, dekoder MPX, antena, diagnostyka

Pytanie

brak sygnału stereo jest sygnał mono

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najczęstszą przyczyną „braku stereo, jest tylko mono” w amplitunerze Pioneer VSX-808RDS (lub podobnym) jest zbyt słaby / zniekształcony sygnał FM bądź wymuszone ustawienie trybu MONO.
• Pierwszy krok: sprawdź wskaźnik “STEREO” na wyświetlaczu, położenie anteny i ustawienia przycisku FM MODE (STEREO / MONO).

Kluczowe punkty
• Antena i jakość sygnału ≥ 38 dB S/N są krytyczne dla dekodera MPX.
• Wymuszenie MONO, funkcja muting lub procesor DSP mogą kasować stereo.
• Usterka sprzętowa (dekoder MPX, zimny lut, zasilanie ±12 V sekcji tunera) – rzadsza, ale możliwa.

Szczegółowa analiza problemu

1. Podstawy teoretyczne
   • Odbiór FM-stereo wymaga obecności 19 kHz pilotu oraz 38 kHz zmodulowanego kanału różnicowego (L-R).
   • Dekoder stereofoniczny (MPX) w amplitunerze odblokowuje się dopiero, gdy:
   − poziom sygnału >> 38 dB µV,
   − stosunek sygnał/szum ≥ 38–40 dB,
   − wykryty pilot 19 kHz ma poziom ≥ 3 % modulacji.
   • Gdy kryteria nie są spełnione, tuner automatycznie przełącza się w MONO, ponieważ subkanał (L-R) przy słabym sygnale zwiększa szumy o ~20 dB.

2. Diagnostyka krok po kroku

   a) Weryfikacja ustawień użytkowych
   – Na pilocie lub panelu: MODE / FM MONO – powinno być “STEREO” lub “AUTO”.
   – Wyłącz wszystkie tryby DSP („Midnight”, „Hall”, “5-Ch Stereo”), które czasem rekonwertują sygnał.
   – Przywróć ustawienia fabryczne (PROC: Standby + TUNER Δ 2 s → “RESET”).

   b) Ocena jakości i drogi antenowej
   – Spójrz na ikonę “STEREO” podczas ręcznego dostrajania silnej stacji (100 kW, <25 km). Jeśli nie zapala się nawet na ułamek sekundy → sygnał jest za słaby albo brak pilota 19 kHz.
   – Antena: minimum dipol 75 Ω w polaryzacji horyzontalnej; optymalnie zewnętrzna Yagi 3-5 elementów.
   – Kabel: RG-6 lub Tri-Shield, sprawdź F-ki, brak korozji. Upływność lub pęknięcie ekranu degraduje L-R.
   – Dla anten pokojowych: przesuń o 0,5-1 m, zmień kąt. Zmierzone wzrosty o 3 dB często odblokowują stereo.

   c) Test źródła i toru audio
   – Podłącz odtwarzacz CD/BT do wejścia ANALOG CD: czy słychać panoramę (gitara tylko z prawego, wokal na środku)?
   – Tak → uszkodzenie ogranicza się do tunera FM.
   – Nie → sprawdź: balans L/R, menu “Channel Level”, przekaźniki wyjściowe (korozja).

   d) Hardware / serwis
   – Sekcja MPX: układ LA3401 / LA1838 lub scalak DSP CS4226 (w VSX-808) dostaje zasilanie ±12 V, 5 V, 3,3 V – sprawdź.
   – Zimne luty wokół filtru ceramicznego 10,7 MHz i PLL MPX – objawy często po kilkunastu latach.
   – Zestrojenie filtru ceramicznego ‑ przesunięcie pasma tłumi pilot; wymaga wobulatora 10,7 MHz.
   – W trybie serwisowym możesz odczytać poziom RSSI i wskaźnik detekcji pilota (patrz SM str. 68).

3. Praktyczne zastosowania i rozwiązania
   • Jeśli poziom sygnału jest graniczny, przesuń antenę lub zastosuj wzmacniacz masztowy 12 dB z filtrem FM 88-108 MHz. Pamiętaj o zasilaczu DC-pass.
   • W instalacjach zbiorczych (SMATV) często stosuje się tłumiki ‑ odłącz je testowo.
   • W autach adaptor FM-DAB potrafi generować interferencje 19 kHz – utrata stereo w pobliżu.

Aktualne informacje i trendy

– W Europie trwa migracja z FM do DAB+, ale dekodery FM w nowych amplitunerach wciąż istnieją; producenci podnoszą czułość do ~1,0 µV (IHF).
– Moduły SDR (np. Silicon Labs Si47xx) w DIY-radiach raportują flagę STEREO i poziom pilota, co ułatwia diagnozę.
– Coraz częściej odbiorniki sieciowe (streaming) zastępują klasyczny tuner – tam problem mono/stereo jest inny (kodeki, ustawienia playera).

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Sumowanie L+R w mono: \(V_{mono} = \frac{L + R}{2}\). Przy braku stereo zwykle oba głośniki grają identycznie – to nie oznacza, że jeden kanał jest martwy.
• 19 kHz pilot ma amplitudę ~9 % nośnej; niektóre filtry audio (subsonic) mogą go przytłumić, jeśli jest rozregulowany.

Aspekty etyczne i prawne

– Prace serwisowe wewnątrz amplitunera wymagają odłączenia od sieci 230 V; kondensatory w zasilaczu trzymają 320 V DC nawet minutę.
– Modernizując antenę dachową, zwróć uwagę na przepisy budowlane (strefa wiatrowa, uziemienie masztu).

Praktyczne wskazówki

1. Lista działań „od najtańszych”:
   1) Przytrzymaj FM MODE 2 s → AUTO/STEREO.
   2) Ręcznie dostrój +/-50 kHz od preset’u.
   3) Przesuń antenę, zmień jej polaryzację; pomiar RSSI.
   4) Podmień antenę na zewnętrzną (tymczasowo przewodem 5 m poza okno).
   5) Reset procesora.
   6) Otwórz obudowę, sprawdź napięcia +12, –12, +5 V; pukanie w płytkę „tuner ASSY” – obserwuj wskaźnik ST.
   7) Reflow (lutowanie na nowo) filtru 10,7 MHz i scalaka MPX.

2. Typowe wyzwania
   – Silne stacje sąsiednie ( ±200 kHz) → zniekształcenia współkanałowe; potrzebny lepszy filtr ceramiczny 150 kHz.
   – Wzmacniacze szerokopasmowe na sygnałach < 50 µV podnoszą także szum; stosuj tłumik 6 dB za wzmacniaczem, jeśli wskaźnik MULTIPATH rośnie.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

– Jeśli po wszystkich testach nie uzyskasz stereo, prawdopodobieństwo uszkodzenia układu DSP/MPX > 80 %. Koszt naprawy w autoryzowanym serwisie ~200-350 zł (część używana).
– W niektórych regionach (np. nadajniki GAP-FILLER) stacje lokalne nadają w mono – zawsze weryfikuj to drugim odbiornikiem przenośnym.

Sugestie dalszych badań

• Pomiary SDR-RTL (program wspaniały „SDR#”) pozwolą obejrzeć widmo FM, pilot 19 kHz i sygnał RDS; kup dongle USB ≈ 100 zł.
• Analiza sygnału wyjściowego MPX na pinie 7 LA3401 oscyloskopem – czy widać pilot 19 kHz?
• Porównaj poziom dewiacji na stacjach o różnej mocy; zrób wykres S/N vs. zapalony wskaźnik ST.

Krótkie podsumowanie

Brak stereo przy odbiorze FM w VSX-808 najczęściej wynika ze zbyt słabego, zniekształconego lub źle dostrojonego sygnału antenowego, ewentualnie z wymuszonego trybu MONO. Upewnij się, że:

1. Tryb FM MODE jest AUTO/STEREO, a wskaźnik “STEREO” ma szansę się zapalić.
2. Antena (i kabel) zapewnia odpowiedni poziom i czystość sygnału; test z anteną zewnętrzną to najszybsza weryfikacja.
3. Inne źródła grają w stereo – wówczas problem zawęża się do tunera.
4. Gdy powyższe zawiedzie, sprawdź zasilania, luty i układ MPX, ewentualnie oddaj sprzęt do serwisu.

Po wykonaniu tych kroków w 80-90 % przypadków stereo powraca bez ingerencji w elektronikę. Jeśli potrzebujesz dalszej pomocy – podaj wyniki testów RSSI, czy kontrolka STEREO kiedykolwiek miga oraz jaką antenę stosujesz.