Termostat ATEA – schemat podłączenia, zaciski, modele W4 A13, montaż w lodówkach

Pytanie

Jak podłączyć termostat atea

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Większość elektromechanicznych termostatów ATEA stosowanych w urządzeniach chłodniczych podłącza się według schematu:
  • zacisk COM (najczęściej ozn. 4 lub 6) – faza zasilania L
  • zacisk NC (normalnie zamknięty, najczęściej 6 lub 4) – przewód do sprężarki / grzałki
  • zacisk NO lub „lampka” (najczęściej 3) – przewód do oświetlenia lub niewykorzystany
• Kapilary nie wolno przycinać; nadmiar spiralnie zwijamy.
• Przed pracą bezwzględnie odłącz zasilanie 230 V AC i sprawdź brak napięcia.

Szczegółowa analiza problemu

1. Klasyfikacja termostatów ATEA

1.1. Termostaty chłodnicze (serie W4, A13, A14) – kapilarne, 3 styki.
1.2. Termostaty pokojowe/programowalne (rzadziej spotykane pod marką ATEA) – zasilanie 230 V lub bateryjne, 4-5 zacisków (L, N, COM, NO, NC).

2. Identyfikacja zacisków (najczęstszy wariant W4 A13 1000)

Inne modele mogą zamieniać numery 4 ↔ 6; zawsze weryfikuj piktogram obok styku.

3. Procedura krok-po-kroku (model kapilarny)

1) Odłącz urządzenie od sieci, wyjmij wtyczkę.
2) Zdemontuj pokrętło i osłonę termostatu, odkręć stary termostat.
3) Zrób zdjęcie starych połączeń – pomoże uniknąć pomyłek.
4) Odłącz przewody, wypnij kapilarę (nie zginaj!).
5) Nowy termostat:
• L (faza) → COM;
• sprężarka → NC;
• lampka → NO (opcjonalnie).
6) Wsuń kapilarę w to samo gniazdo pomiarowe; nadmiar zwijaj w luźną spiralę.
7) Zamocuj termostat i pokrętło, sprawdź dokręcenie zacisków.
8) Podłącz zasilanie, ustaw minimalną temperaturę – sprężarka powinna ruszyć; przy kręceniu pokrętłem usłyszysz klik wyłącznika.

4. Termostat pokojowy ATEA (zasilany 230 V)

Zaciski: L, N – zasilanie; COM, NO (lub SL) – wyjście fazowe; NC – chłodzenie.
Przykład dla kotła gazowego (suchy styk): mostek L↔COM NIE jest zakładany; przewody kotła idą na COM-NO.
Przykład dla pompy 230 V: L z sieci → L; N z sieci → N i do pompy; COM zmostkowane z L; wyjście NO → druga faza pompy.

Aktualne informacje i trendy

• Według najnowszych kart katalogowych (2023/24) ATEA wycofuje część mechanicznych modeli na rzecz termostatów elektronicznych z przekaźnikami półprzewodnikowymi (mniejsze iskrzenie, dłuższa żywotność).
• Producenci lodówek wdrażają sterowniki MCU z cyfrowymi czujnikami NTC/PTC; wymiana klasycznego ATEA na elektroniki retrofit staje się popularna (gotowe zestawy).
• Dyrektywa Ecodesign 2021/341/EU premiuje sterowniki z dokładnością ±0,5 K i funkcją „Holiday”, co wpływa na dobór nowszych zamienników.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Kapilarny termostat to hermetyczna rurka wypełniona cieczą o wysokim współczynniku rozszerzalności (często izobutan). Zmiana temperatury zmienia ciśnienie, które poprzez mieszek porusza styki.
• Dlaczego NC? W lodówkach obwód sprężarki musi być zamknięty w zakresie roboczym – dlatego w stanie spoczynku (temperatura < zadanej) styki są zwarte.
• Jeśli urządzenie nie ma lampki, zacisk NO pozostaje pusty; nie zwieraj go z PE.

Aspekty etyczne i prawne

• Prace przy 230 V muszą być zgodne z PN-HD 60364; samodzielne przeróbki w sprzęcie AGD mogą naruszać warunki gwarancji i certyfikat CE.
• Zużyty termostat zawiera olej i miedź – oddaj w punkcie zbiórki ZSEE (Ustawa o elektroodpadach 2015).

Praktyczne wskazówki

• Użyj przewodów linkowych 0,75–1 mm² z końcówkami tulejkowymi; moment dokręcania śrubek ~0,4 Nm.
• Przy dużych prądach (grzałka > 10 A) zastosuj dodatkowy przekaźnik lub stycznik – nominalna obciążalność większości ATEA to 6(4) A.
• Po montażu wykonaj pomiar ciągłości PE–obudowa (< 0,1 Ω) i test wyłącznika RCD.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Nie wszystkie modele ATEA mają identyczne rozkłady styków; zawsze sprawdzaj tłoczenie i schemat na naklejce.
• Termostat elektroniczny z czujnikiem NTC NIE jest zamienny 1:1 z kapilarnym – wymaga zasilacza i innej logiki sterowania.

Sugestie dalszych badań

• Analiza zamienników elektronicznych (Carel, Dixell, Eliwell) – mniejszy pobór energii, funkcje HACCP.
• Wpływ histerezy szerokości 1 K vs 3 K na zużycie energii w lodówkach komercyjnych.
• Testy żywotności termostatów przy częstym cyklu odszraniania – metoda IEC 60730-2-9.

Krótkie podsumowanie

Podłączenie termostatu ATEA sprowadza się do poprawnego zidentyfikowania trzech styków (COM, NC, NO) i podłączenia odpowiednio fazy zasilania, przewodu sprężarki oraz, opcjonalnie, lampki. Bezpieczne wykonanie obejmuje odłączenie napięcia, nieuszkadzanie kapilary i weryfikację po montażu. Jeżeli model lub instalacja odbiega od standardu, konieczne jest skorzystanie z instrukcji producenta lub pomocy wykwalifikowanego serwisanta.