Pomiar omomierzem wirnika silnika elektrycznego – jak sprawdzić rezystancję krok po kroku

Pytanie

chce sprawdzic omomierzem wirnik silnika elektrycznego poaz po koleji jak robic

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Odłącz silnik od zasilania, zdemontuj wirnik i sprawdź rezystancje:
  1) sąsiednich lamel komutatora lub pierścieni ślizgowych,
  2) lamela/pierścień ↔ wał (izolacja).
• Wszystkie pomiary „lamela‑↔‑lamela” powinny być zbliżone (mała rezystancja), a pomiary „lamela‑↔‑wał” powinny wskazywać ∞ Ω.
• W silniku klatkowym omomierz ujawni jedynie poważne przerwy; do pękniętych prętów potrzebne są testy specjalistyczne (growler, MCSA).

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

Szczegółowa analiza problemu

1. Przygotowanie i BHP
   • Wyłącz, odłącz i zabezpiecz silnik; rozładuj kondensatory; załóż RCD, rękawice i okulary.
   • Zdemontuj wirnik. Ułatwia to dostęp do punktów pomiarowych i eliminuje sprzężenia ze stojanem.

2. Konfiguracja miernika
   • Multimetr cyfrowy ustaw na najniższy zakres Ω (lub tryb mΩ).
   • Przy wartościach < 1 Ω korzystaj z pomiaru 4‑przewodowego (Kelvina) lub miernika rezystancji uzwojeń (micro‑ohmmeter).
   • Sprawdź zerowanie, zwierając sondy – odczyt ≈ 0 Ω.

3. Pomiary w zależności od typu wirnika

   a) Silnik komutatorowy DC / uniwersalny
   i. Rezystancja między sąsiednimi lamelami: omiataj sondami wokół komutatora.
   – Wartość typowo 0,1 – 5 Ω (zależnie od mocy).
   – Odchyłka > 10 % lub ∞ Ω ⇒ przerwa; < średniej o ≥ 10 % ⇒ zwarcie międzyzwojowe.
   ii. Izolacja lamela ↔ wał: ustaw miernik na ≥ 20 MΩ; odczyt ma być ∞ Ω.

   b) Wirnik pierścieniowy silnika indukcyjnego
   i. Rezystancja między pierścieniami: pomiary par 1‑2, 2‑3, 1‑3. Wyniki powinny być równe (rzędu dziesiątek‑setek mΩ).
   ii. Pierścień ↔ wał: ∞ Ω.

   c) Silnik klatkowy
   – Omomierz pokaże tylko skrajne uszkodzenia (przerwane pierścienie).
   – Rezystancja między dwoma dowolnymi punktami pierścienia zwierającego powinna być < 100 mΩ i jednakowa wokół obwodu.
   – Do wyszukania pękniętych prętów stosuje się: test growlera, jednofazowy test prądowy, MCSA, badanie RIC.

4. Interpretacja
   • Rezystancje niemal identyczne → uzwojenie zdrowe.
   • Znaczne różnice → asymetria; najczęściej przerwa lutownicza, wypalony kolektor, zwarcie złamu prętów.
   • Przewodzenie do wału → przebicie izolacji; konieczna regeneracja lub wymiana.

5. Ograniczenia omomierza
   • Nie wychwyci lokalnych zwarć międzyzwojowych ani mikropęknięć prętów klatki, bo różnica rezystancji jest niższa od rozdzielczości miernika.
   • Uzupełniające metody: surge‑test, test impulsowy, termografia, demodulacja prądu (MCSA), test napięciem 2 kV – 5 kV (megger).

Aktualne informacje i trendy

• Coraz powszechniejsze jest cyfrowe MCA™ (Motor Circuit Analysis) pozwalające ocenić rotor bez demontażu.
• MCSA z chmury (edge‑AI) rozpoznaje charakterystyczne linie 2·sf ± f sub w widmie prądu wskazujące pęknięcia prętów.
• W diagnostyce silników ≥ 500 kW rośnie użycie skanerów flux‑probe i testów RIC (Rotor Influence Check) bez konieczności mechanicznego rozbierania maszyny.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Rezystancja miedzianego zwoju maleje ~0,4 %/°C; wykonuj pomiary w 20 °C lub przelicz r = r₍ₜ₎[1 + 0,004 ( T – 20 )].
• Przy 24‑lamelowym wirniku komutatorowym: 24 pomiary sąsiednie + 12 przekątne (co drugą lamelę) dają pełny obraz.
• Test growlera generuje pole 50 Hz; cienie magnetyczne na opiłkach ujawniają zwarcia między zwojami.

Aspekty etyczne i prawne

• Polska Norma PN‑EN 60204‑1 nakazuje odłączenie i zabezpieczenie źródeł energii przed pracami serwisowymi.
• Utylizacja zużytych części (miedź, żywice epoksydowe) powinna odbywać się zgodnie z Rozporządzeniem UE 2012/19/WE (WEEE).
• Testy meggerem > 500 V wykonuj tylko przez uprawnionych SEP E i D – przepisy BHP i Rozporządzenie Ministra Gospodarki 2019.

Praktyczne wskazówki

• Zastosuj przewody pomiarowe o małej rezystancji i stabilnych końcówkach typu krokodyle.
• Jeżeli wartości są w mΩ, użyj miernika z kompensacją długości przewodów (funkcja REL).
• Zdjęcie szczotek przed pomiarem zmniejsza ryzyko błędów wynikających z rezystancji przejścia szczotka‑lamela.
• Po każdej wymianie wirnika powtórz pomiar porównawczy z kartą danych producenta.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Wysoka wilgotność (np. silniki morsko‑portowe) obniża rezystancję izolacji; test meggerem zalecany zaraz po omomierzu.
• Niektóre silniki BLDC mają uzwojenia na stojanie – wirnik to magnesy; w tych konstrukcjach omomierz stosuje się do stojana, nie rotora.

Sugestie dalszych badań

• Weryfikacja przy pomocy testu impulsowego surge (2 kV, 5 µs) ujawnia do 80 % zwarć międzyzwojowych niewidocznych w omomierzu.
• Analiza harmonicznych prądu na obciążeniu częściowym (MCSA) pozwala przewidywać pęknięcia prętów nawet rok przed awarią.
• Literatura polecana:
  • G. Stone, “Electrical Insulation for Rotating Machines”, IEEE Press, 2023 (najnowsze wydanie).
  • “IEEE Std 1415‑2019 – Guide for Induction Machinery Testing”.

Krótkie podsumowanie

Pomiary omomierzem wirnika zaczynają się od odłączenia zasilania i demontażu wirnika. Dla silników komutatorowych/pierścieniowych mierzymy rezystancje między kolejnymi lamelami/pierścieniami i izolację do wału; wartości powinny być równe i niskie, a izolacja praktycznie nieskończona. W klatce indukcyjnej omomierz wykaże tylko rażące przerwy – do drobnych uszkodzeń potrzebne są testy specjalistyczne. Omomierz jest więc szybkim narzędziem przesiewowym; pełną diagnozę uzyskuje się, łącząc go z meggerem, surge‑testerem lub analizą prądu.