Jak pominąć ściemnianie 1-10V w driverach LED – bypass DIM, Tridonic, DALI, 0-10V

Pytanie

Jak pominąć ściemnianie 1-10v

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najprostszy bypass polega na odłączeniu linii sterujących 1-10 V (DIM+ / DIM-).
• Driver LED, nie widząc sygnału, zgodnie z normą IEC 60929 przechodzi w tryb 100 % jasności.
• Jeśli Twój driver wymaga zamkniętego obwodu, podaj na wejście stałe, stabilne 10 V DC (lub zrównaj DIM+ z wewnętrzną linią +10 V) – efekt identyczny: pełna moc bez ściemniania.

Kluczowe punkty – Odłącz lub zaizoluj przewody sterujące; część driverów wymaga dodatkowo mostka rezystora lub stałego 10 V.
– Nie zwieraj przewodów do sieci 230 V! Wejście 1-10 V to obwód niskonapięciowy.
– Przy braku pewności sprawdź dokumentację konkretnego zasilacza lub skonsultuj się z elektrykiem.

Szczegółowa analiza problemu

1. Zasada systemu 1-10 V
   • Driver wytwarza własne 10 V (typ CURRENT SOURCE) lub oczekuje zewnętrznego 10 V (typ CURRENT SINK).
   • Prąd linii sterującej (typowo ≤ 2 mA) jest próbkowany; napięcie 1 V → min. jasność, 10 V → max. jasność.
   • Obwód otwarty w wersji „source” = 10 V, czyli 100 %. W wersji „sink” brak napięcia = 0 V, co nie zawsze daje światło – stąd konieczność podania 10 V z zewnątrz.

2. Metody obejścia (zależnie od typu drivera)
   a) Otwarcie obwodu DIM (większość opraw LED):
   – Wyjmij, zaizoluj przewody fioletowy/szary.
   – Sprawdź multimetrem, że na pinie DIM+ wciąż jest ~10 V DC (driver typu source).
   b) Stałe 10 V DC z drivera lub zasilacza pomocniczego:
   – Połącz DIM+ z wewnętrznym wyjściem +10 V lub z zewn. stabilizatora 7810/LM317.
   – DIM- pozostaje na masie sterującej.
   c) Rezystor „jumper” 10 kΩ (lub wartość z noty aplikacyjnej):
   – Przy driverach wykrywających niewielki prąd liniowy zamiast napięcia.
   – Montaż między +10 V a DIM-.
   d) Wyłączenie funkcji DIP-switch’em / programowo:
   – Coraz częstsze w nowych driverach (np. Tridonic EXCITE).
   – Wybierz tryb „no dim” / „default brightness”.

3. Zmiana drivera lub systemu
   • Jeśli potrzebne jest również wygaszanie do 0 %, rozważ wymianę na driver 0-10 V, PWM lub DALI.
   • 1-10 V nie umożliwia „dim-to-off”; pełne wyłączenie realizuje się stycznikiem/przekaźnikiem sieciowym.

4. Test i walidacja
   • Przed podaniem zasilania* sprawdź: L, N, PE, ciągłość uziemienia, brak zwarć DIM.
   • Po włączeniu – pomiar napięcia na linii DIM; oczekiwane ~10 V.
   • Jeżeli lampa świeci słabo: możliwe zwarcie DIM+ i DIM-, driver typu sink bez 10 V, błędna polaryzacja.

Aktualne informacje i trendy

– Rynek przesuwa się z 1-10 V na 0-10 V (funkcja „dim-to-off”), DALI-2 i protokoły bezprzewodowe (Bluetooth Mesh, Zigbee, Matter).
– Nowe drivery oferują wbudowaną logikę „auto-bypass” – przy braku kontrolera przechodzą w 100 %.
– Pojawia się zdalna parametryzacja (NFC) pozwalająca programowo zablokować tor ściemniania.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Porównanie 1-10 V vs 0-10 V
– 0 V w 0-10 V = całkowite wygaszenie (jeśli driver to obsługuje).
– 1-10 V utrzymuje min. jasność; zbyt niskie napięcie bywa ignorowane, dlatego pełne wyłączenie wymaga odcięcia AC.
• Analogiczne zachowanie do pedału gazu w samochodzie: odpięcie linki → silnik ustawia się na wolnych obrotach (tu: jasność 100 %), a zwarcie linki (1 V) – minimalne obroty.

Aspekty etyczne i prawne

• Modyfikacja instalacji może naruszyć gwarancję urządzeń i wymaga zgodności z PN-EN 60335-1 i PN-EN 61347-2-13.
• W obiektach użyteczności publicznej konieczne jest wpisanie zmian do dokumentacji powykonawczej i ponowne pomiary ochronne.
• Wyeliminowanie ściemniania w systemach sterowanych czujnikami obecności może zwiększyć zużycie energii – aspekt ESG.

Praktyczne wskazówki

– Użyj szybkozłączek WAGO 221 do izolowania nieużywanych przewodów.
– Przy kilku oprawach z jednego ściemniacza zlokalizuj punkt gwiazdowy (puszka, szafa) zamiast wykonywać bypass w każdej oprawie.
– Do generacji 10 V DIY: zasilacz 12 V → stabilizator 7810 + kond. 100 nF/10 µF; prąd do 20 mA wystarcza na kilkadziesiąt driverów.
– Testuj napięciem laboratoryjnym 0–10 V, aby upewnić się, który typ drivera posiadasz.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

– Nieliczne drivery (starsze EVG fluorescencyjne) wymagają obciążenia prądowego, samo „luźne” 10 V nie wystarczy; potrzebny jest rezystor 1 kΩ–20 kΩ.
– W instalacjach inteligentnych (BMS) linie 1-10 V bywają współdzielone – odłączenie jednego urządzenia może zakłócić pracę innych.
– Mostkowanie sterowania bez wiedzy właściciela obiektu może naruszać przepisy p-poż (światła ewakuacyjne).

Sugestie dalszych badań

– Ocena koszt-efekt wymiany 1-10 V na DALI-2 (broadcast vs adresowalność).
– Integracja z bezprzewodowymi sterownikami 0-10 V (BLE, Zigbee) – bez wymiany okablowania.
– Analiza wpływu stałej jasności na żywotność LED (temperatura złącza, LM80).

Krótkie podsumowanie

Pominięcie (bypass) ściemniania 1-10 V najczęściej sprowadza się do dwóch bezpiecznych kroków: odłączenia lub pozostawienia otwartego obwodu DIM, ewentualnie wymuszenia stałego 10 V DC na wejściu sterującym. Przed modyfikacją należy zidentyfikować typ drivera i zapewnić zgodność z przepisami elektrycznymi. W dłuższej perspektywie warto rozważyć przejście na nowsze standardy (0-10 V, DALI-2, sterowanie cyfrowe), które pozwalają na pełny zakres regulacji i lepszą integrację z automatyką budynkową.