przekładnia kątowasię nie obraca przyczyna
– Przekładnia kątowa nie obraca się najczęściej z powodu:
1) braku lub degradacji smaru → zatarte łożyska / koła zębate,
2) uszkodzenia elementu przeniesienia napędu (wałek, linka, sprzęgło),
3) zablokowania głowicy przez trawę lub ciało obce,
4) mechanicznego uszkodzenia kół zębatych (wyłamane zęby, przekoszenie).
Kluczowe punkty: najpierw wyklucz blokadę zewnętrzną, następnie sprawdź smar, stan wałka i sprzęgła, a na końcu rozbierz i oceń przekładnię.
– Nawinięta trawa, żyłka, drut lub deformacja osłony potrafią całkowicie unieruchomić głowicę tnącą i – pośrednio – przekładnię.
Teoria: moment oporu blokady ≫ moment sprzęgła, więc sprzęgło wyłącza napęd lub silnik „wkręca się” bez obciążenia.
Praktyka: oczyścić głowicę, sprawdzić równoległość tarczy / bębna do osi przekładni.
– Dane serwisowe producentów (Stihl, Husqvarna) wskazują, że >50 % uszkodzeń przekładni kątowych wynika z braku świeżego smaru co 10-15 h pracy.
– Zatarte łożysko lub koło zębate blokuje obrót; pojawia się czarny smar z opiłkami.
Teoria: współczynnik tarcia µ rośnie kilkukrotnie; przy typowym momencie 6–10 N·m przekładnia zatrzymuje się, a silnik wchodzi „na pusto”.
Praktyka: odkręcić śrubę rewizyjną, podać 5–10 g smaru przekładniowego NLGI 2, ocenić kolor/obecność opiłków.
a) Wałek sztywny lub linka giętka: pęknięcie, starcie wieloklinu.
b) Sprzęgło odśrodkowe (kosy spalinowe): zerwane sprężyny, wypalone okładziny, pęknięty dzwon → silnik pracuje, głowica stoi.
Diagnostyka:
– wyjąć przekładnię z rury, obserwować czy wałek obraca się wraz z gazowaniem;
– w kosie elektrycznej sprawdzić, czy silnik zintegrowany z głowicą startuje – jeśli tak, winna przekładnia.
– Wyszczerbione koła zębate stożkowe (skutek braku smaru lub uderzenia tarczą w kamień).
– Zużyte łożyska (korozja, przegrzanie).
– Przekoszenie osi (po upadku urządzenia).
Diagnostyka: demontaż obudowy, ocena luzów promieniowych i osiowych, barwa powierzchni zębów (przebarwienia temperaturowe).
Naprawa: wymiana kompletu kół i łożysk; pojedyncze koło – zwykle nieopłacalne.
– Silnik nie osiąga obrotów (gaźnik, szczotki, akumulator) → sprzęgło się nie załącza.
– Zatarcie silnika całkowicie blokuje wał napędowy.
– Nowe głowice przekładniowe (np. Stihl AutoCut 56-2) mają fabryczne, długotrwałe smarowanie i zintegrowane uszczelnienia – serwis co 50 h.
– Producenci wprowadzają wiskotyczne smary syntetyczne z dodatkami MoS₂ i nano-grafitem, redukujące temperaturę pracy o ~15 %.
– W sprzęcie profi pojawiają się czujniki temperatury w obudowie przekładni (IoT) – predykcja zużycia.
– Analogia: zatarcie przekładni kątowej w kosie odpowiada zatarciu mostu napędowego w samochodzie, tyle że przy obrotach rzędu 8 000 rpm zamiast 2 000 rpm – smar traci lepkość znacznie szybciej.
– Typowy luz roboczy stożków: 0,05–0,10 mm; większy → udarowe obciążenia i wyłamane zęby.
– Zgodnie z Dyrektywą Maszynową 2006/42/WE osłony przekładni muszą uniemożliwiać kontakt z wirującymi elementami – nie wolno pracować zdemontowaną osłoną.
– Utylizacja zużytego smaru: odpad niebezpieczny kod 13 02 05*, oddać do PSZOK.
– Serwis gwarancyjny: samodzielne rozerwanie przekładni często anuluje gwarancję – sprawdź warunki producenta.
– Nie wszystkie przekładnie dają się rozebrać; w wielu modelach (chińskie kosy 26-32 cc) obudowa jest zaprasowana – wymiana całości bywa tańsza.
– Niewidoczne pęknięcie wałka przy sprzęgle może ujawnić się dopiero pod obciążeniem – testuj w pracy, nie tylko „na sucho”.
– Analiza termografią IR przekładni podczas pracy w celu wczesnego wykrycia punktów zatarcia.
– Testy laboratoryjne różnych smarów NLGI 2 – 3 z dodatkami EP pod kątem odporności na wymywanie i oksydację.
– Projektowanie przekładni z polimerowymi kołami zębatymi napełnianymi włóknem szklanym – redukcja masy i poziomu hałasu.
Brak obrotu przekładni kątowej wynika najczęściej z braku smaru, uszkodzenia wałka / sprzęgła lub mechanicznego zniszczenia kół zębatych. Diagnostykę rozpoczynaj od prostych blokad, stopniowo przechodząc do rozbiórki i pomiarów luzów. Regularne smarowanie (co 10-15 h), czyszczenie głowicy i kontrola wałka znacząco wydłużają żywotność układu.