Przestrojenie Amator 3 z OIRT na CCIR – modyfikacja głowicy GF-32/GF-29, strojenie UKF

Pytanie

przestrojenie ukf amator 3

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Amator 3 da się przestroić z OIRT 65,5–74 MHz na CCIR 87,5–108 MHz, modyfikując głowicę UKF (najczęściej GF‑32 lub GF‑29), a następnie zestroić heterodynę i obwody wejściowe.
• Kluczowe kroki: identyfikacja typu głowicy, usunięcie/zmiana kilku kondensatorów w obwodach rezonansowych, regulacja cewki dolnego końca pasma i trymera górnego końca, dostrojenie obwodu wejściowego, kontrola ARCz i ewentualnie dekodera stereo.

Szczegółowa analiza problemu

• Zakres CCIR jest wyżej o ~+30 MHz od OIRT, więc w obwodach LC trzeba zmniejszyć iloczyn L·C (zwykle redukujemy pojemności równoległe i ewentualnie minimalnie korygujemy indukcyjność).
• W Amatorze 3 spotyka się głowice GF‑32 (najczęściej) i GF‑29 (rzadziej). Oznaczenia elementów są zbliżone, ale mogą się różnić między seriami – zawsze porównaj z posiadanym schematem płytki.

Co i dlaczego regulujemy:

• Heterodyna (oscylator): ma generować fHET = fRF + 10,7 MHz.
  • Dół pasma 87,5 MHz → fHET ≈ 98,2 MHz (regulowany rdzeniem cewki heterodyny).
  • Góra pasma 108,0 MHz → fHET ≈ 118,7 MHz (regulowany trymerem heterodyny).
• Wejście RF: dwa obwody strojone współbieżnie z heterodyną – dostrajamy trymerem (góra) i rdzeniem cewki (dół), aby odzyskać czułość w całym paśmie.

Typowe modyfikacje (wartości orientacyjne; sprawdź nadruki na PCB):

• Dla GF‑32:
  • Usuń pojemności „dowiązane” do sekcji agregatu w obwodach wejścia i heterodyny: najczęściej C104 (~33 pF), C110 (~24 pF), C124 (~20 pF).
  • Zmniejsz C125 (sprzężenie/kompensacja w heterodynie) z ~10 pF do ok. 3,3 pF.
  • Po tych zmianach stroisz: L106 (dół), C122 (góra) – to zwykle obwód heterodyny; oraz odpowiednio L101/L104 i C102/C108 po stronie wejścia RF.
• Dla GF‑29:
  • Zasada identyczna: usuń dodatkowe pojemności równoległe przy wejściu i heterodynie (oznaczenia mogą być inne niż w GF‑32), zredukuj kondensator w gałęzi heterodyny (od ~10 pF do ~3,3–4,7 pF).
  • Strojenie analogicznie: cewka heterodyny = dół, trymer heterodyny = góra; cewka/trymer wejściowy = maksymalizacja czułości.
• Alternatywa bez „odwijania” zwojów: zaczynaj od redukcji C; korekta L (np. bardzo małe rozciągnięcie zwojów lub 1 zwój mniej) bywa potrzebna tylko gdy nie da się objąć pełnego pasma.

Minimalny zestaw narzędzi:

• Stroik niemagnetyczny do rdzeni i trymerów, precyzyjna lutownica, pęseta.
• Generator RF lub przynajmniej znane częstotliwości stacji; najlepiej częstościomierz/sonda w.cz. do pomiaru heterodyny.

Procedura strojenia (po modyfikacji C):

1. Heterodyna – ułóż pasmo:

• Skraj „góra”: ustaw agregat na minimum pojemności (koniec skali), trymer heterodyny kręć do odbioru ~108 MHz (lub fHET ≈ 118,7 MHz, jeśli mierzysz).
• Skraj „dół”: agregat na maksimum pojemności, rdzeniem cewki heterodyny ustaw ~87,5 MHz (lub fHET ≈ 98,2 MHz).
• Iteruj 2–3 razy (ustawienia się „przeciągają”).

2. Wejście RF – odzyskaj czułość:

• Góra pasma: trymer wejściowy na maksimum sygnału (np. 106–108 MHz).
• Dół pasma: rdzeń cewki wejściowej na maksimum (np. 88–90 MHz).
• Powtórz, sprawdzając kilka punktów (90/98/106 MHz).

3. Sprawdź: ARCz (AFC) – aby nie „ściągał” skrajów pasma; stereo – przy silnej stacji powinna zapalić się kontrolka; p.cz. 10,7 MHz – jeżeli dźwięk „przymulony” lub źle zestrojony demodulator, lekko skoryguj tor p.cz. i detektor.

Objawy i korekty:

• Brak pokrycia dołu/góry: wróć do heterodyny (L i trymer), w razie potrzeby minimalnie skoryguj liczbę zwojów heterodyny.
• Słaba czułość tylko u góry: doostroj trymer wejściowy; tylko u dołu: cewka wejściowa.
• Pływanie częstotliwości: wymień elektrolity zasilające głowicę i sprawdź kondensatory NPO/C0G w heterodynie.

Aktualne informacje i trendy

• W wielu egzemplarzach Amatora 3 (GF‑32/GF‑29) sprawdza się zestaw: usunięcie „dowiązanych” C w wejściu i heterodynie oraz zmiana kondensatora w heterodynie na ~3,3 pF, a następnie strojenie L/trymerów.
• Alternatywy: wymiana głowicy na nową (np. moduł FM z wyjściem MPX) lub wstawienie współczesnej głowicy „FM VAR” – rozwiązanie szybsze, lecz mniej „kolekcjonerskie”.
• Coraz częściej dodaje się moduł RDS/BT pozostawiając oryginalny tor audio – wtedy głowicę można zostawić fabryczną, a sygnał FM podawać na tor p.cz. lub MPX.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Dlaczego najpierw heterodyna: tor wejściowy musi „podążać” za heterodyną; bez prawidłowych 98,2–118,7 MHz nie uzyskasz poprawnego pokrycia.
• Dobór pojemności: redukcja z 10 pF do 3,3 pF w gałęzi heterodyny typowo podnosi częstotliwość o ~√(10/3,3) ≈ 1,74×, co w połączeniu z zakresem agregatu i trymrem daje realne 98–119 MHz.
• Nie używaj metalowych wkrętaków – rozstrajają obwód i potrafią ukruszyć ferryt.

Aspekty etyczne i prawne

• Zmiany mogą obniżyć wartość kolekcjonerską – rozważ odwracalne modyfikacje (nie odwijaj zwojów, o ile nie musisz; zachowaj wylutowane elementy).
• Eksploatacja w innych krajach: dopasuj deemfazę (UE 50 µs, USA 75 µs) – wpływa na barwę dźwięku.

Praktyczne wskazówki

• Najpierw wykonaj tylko zmiany kondensatorów – często wystarcza.
• Zaznacz pozycje rdzeni przed regulacją (markerem), by móc wrócić.
• Jeśli skala się „rozjedzie”, po zestrojeniu dopiero kalibruj mechanikę linki/skali.
• Wymień elektrolity w zasilaniu głowicy i toru p.cz. – stabilność rośnie, szumy maleją.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Oznaczenia elementów mogą się różnić między seriami PCB – zawsze weryfikuj ze swoim schematem.
• Niekiedy fabryczne rdzenie są zapieczone – nie forsuj; podgrzej minimalnie lub zostaw jeśli strojenie „trzyma”.

Sugestie dalszych badań

• Zdobycie dokumentacji serwisowej konkretnej wersji Amatora 3 (schemat głowicy z oznaczeniami).
• Analiza charakterystyki toru p.cz. 10,7 MHz i demodulatora (krzywa S), jeśli stereo/ARCz działa niepewnie.
• Wariant „modern” z głowicą PLL i wyjściem MPX do oryginalnego dekodera stereo.

Krótkie podsumowanie

• Identyfikuj głowicę (GF‑32/GF‑29), usuń dodatkowe pojemności w wejściu/heterodynie, zmień kondensator w heterodynie na ~3,3 pF, a następnie zestroj heterodynę (L – dół, trymer – góra) i obwody wejściowe (trymer – góra, cewka – dół).
• Sprawdź ARCz, stereo i ewentualnie deemfazę. Modyfikacje wykonuj odwracalnie i z użyciem niemagnetycznych narzędzi.

Jeśli podasz zdjęcie swojej głowicy (z widocznymi oznaczeniami elementów), przygotuję precyzyjną listę „co usunąć/wymienić” dla Twojej wersji oraz konkretne punkty regulacyjne.