PW-3017 Unitra – różnice barwy dźwięku na kanałach, przyczyny, serwis, kondensatory, potencjometry

Pytanie

pw 3017 roznice barwy dzwieku na kanalach

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najczęstsze przyczyny różnicy barwy dźwięku między kanałami w PW‑3017 to: zabrudzone/utlenione potencjometry i przełączniki (zwłaszcza barwy, balansu, „kontur”), rozjechane parametry kondensatorów elektrolitycznych w torze korekcji i sprzęgającym, zimne luty oraz niesymetria w gałęziach układu „loudness”.
• Kluczowe działania: zamiana kolumn i przewodów (aby wykluczyć zewnętrzne przyczyny), czyszczenie styków, porównawcze pomiary obu kanałów (generator + oscyloskop/analizator), wymiana kondensatorów elektrolitycznych parami w całym torze przedwzmacniacza/korekcji, przegląd lutów i regulacja prądów spoczynkowych zgodnie z dokumentacją.

Szczegółowa analiza problemu

• Rozwinięcie głównych aspektów
  • Źródła różnicy barwy:
    • Kondensatory sprzęgające i w filtrach korekcji (Baxandall/loudness): spadek pojemności i wzrost ESR skutkują inną częstotliwością graniczną filtrów w L i R, co objawia się np. „mniej basu” lub „mniej góry” w jednym kanale.
    • Potencjometry (głośność z odczepem loudness, bas, sopran, balans) oraz przełączniki (wybór wejść, „korekcja/defeat”, „kontur”, filtry) – nierówne przejście, dodatkowa rezystancja i pojemność styków odkształcają charakterystykę jednego toru.
    • Zimne luty na elementach toru niskopoziomowego i masach – wnoszą niestabilne rezystancje, czasem „kondensatory pasożytnicze”.
    • RIAA (jeśli różnica występuje tylko na PHONO) – rozjechane kondensatory/rezystory sieci korekcji w jednym kanale.
    • Rzadziej: niedopasowane elementy aktywne (tranzystory/op‑amp), przekaźnik głośnikowy o utlenionych stykach, różnica w prądzie spoczynkowym i kompensacji częstotliwościowej końcówki mocy (wpływ zwykle wtórny na „barwę”, ale może zmieniać charakter wysokich tonów przy większych poziomach).
• Teoretyczne podstawy
  • Filtr górnoprzepustowy (sprzęgający): f_c = 1/(2πRC). Przykładowo, jeśli kondensator 2,2 µF „zestarzeje się” do ~1 µF przy R = 22 kΩ, f_c rośnie z ok. 3,3 Hz do ok. 7,2 Hz – bas wydaje się lżejszy. W sieciach korekcji (bas/treble/loudness) niewielka zmiana C czy R o 20–30% istotnie przesuwa częstotliwości środkowe i wzmocnienia gałęzi, co daje słyszalną niesymetrię.
  • Potencjometr głośności z odczepem (loudness): jeśli odczep lub elementy sieci są zabrudzone/niesymetryczne, jeden kanał przy małej głośności będzie miał wyraźnie inną krzywą „loudness”.
• Praktyczne zastosowania (plan diagnostyczny)
  1. Izolacja zewnętrzna:
     • Zamień kanały kolumn na wyjściach wzmacniacza. Jeśli „barwa” przechodzi – problem w wzmacniaczu; jeśli zostaje w kolumnie – szukaj w zestawie głośnikowym/kablu.
     • Zamień lewy/prawy przewód sygnałowy na wejściu. Jeśli objaw „przechodzi” – źródło/kable; jeśli nie – wzmacniacz.
  2. Sprawdzenie trybów i przełączników:
     • Wyłącz wszystkie filtry, „kontur/loudness”, ewentualny „tone defeat”. Sprawdź, czy różnica występuje nadal i czy zmienia się przy przełączaniu.
  3. Czyszczenie i inspekcja:
     • Kontakt do potencjometrów (preparat do elementów węglowych) i przełączników, kilkadziesiąt pełnych przebiegów. Obejrzyj luty potencjometrów, przełączników, masy i gniazd.
  4. Pomiar porównawczy kanałów:
     • Podaj identyczny sygnał (np. 1 kHz, potem sweep 20 Hz–20 kHz, poziom ~100 mVrms) na wejście liniowe. Obciąż wyjście rezystorem 8 Ω. Zmierz amplitudę i charakterystykę obu kanałów (oscyloskop + generator/REW/karta audio). Różnice >0,5 dB w paśmie średnim lub >1 dB na krańcach są już słyszalne.
     • Pomiary „w głąb toru” (porównanie napięć w węzłach L/R): przed/za regulacją barwy, na wejściu końcówki mocy, na wyjściu przed przekaźnikiem – pozwala szybko zawęzić sekcję.
  5. Elementy do wymiany (symetrycznie, parami L/R):
     • Kondensatory elektrolityczne w torze sygnałowym (sprzęgające 1–10 µF, filtrujące w pętli NFB 22–100 µF, sieci „loudness”). Wybieraj niskoprądowe upływy/low‑ESR o 105°C; małe pojemności (1–4,7 µF) sensownie zastąpić foliowymi MKS/MKT.
     • Ewentualnie kondensatory foliowe w korekcji (jeśli odchyłki >5%) dobierane parami.
     • Przekaźnik głośnikowy – czyszczenie lub wymiana, jeśli styki przyciemnione/zużyte.
     • Wzmacniacze operacyjne/tranzystory małosygnałowe – tylko po weryfikacji, gdy różnice utrzymują się po recapie i czyszczeniu.
  6. Końcówka mocy:
     • Sprawdź i ustaw prąd spoczynkowy oraz DC‑offset zgodnie z dokumentacją serwisową. Zbyt niski prąd może zwiększać zniekształcenia krzyżowe (subtelna „chropowatość” wysokich), ale to zwykle nie jest główna przyczyna różnicy barwy przy niskich poziomach.

Aktualne informacje i trendy

• Serwis vintage audio: standardem jest profilaktyczna wymiana elektrolitów w sekcjach niskopoziomowych oraz stosowanie kondensatorów foliowych zamiast małych elektrolitów (1–2,2 µF) w torze sygnałowym dla lepszej stabilności w czasie.
• Pomiary „domowe” znacząco ułatwiają darmowe narzędzia (REW, Room EQ Wizard) + interfejs audio, co pozwala szybko wykreślić charakterystyki obu kanałów i jednoznacznie wskazać sekcję powodującą różnice.
• Nowe preparaty do czyszczenia potencjometrów mają profile „wash + lube” (czyszczą i odtwarzają smar dielektryczny), co ogranicza przyspieszone zużycie ścieżek.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Objaw → najbardziej prawdopodobne miejsce:
  • „Mniej basu” w jednym kanale: kondensator sprzęgający przed/za regulacją barwy, kondensator w pętli NFB przedwzmacniacza, sekcja loudness (gałąź niskotonowa).
  • „Zgaszona góra”: kondensatory w gałęzi sopranu, filtr „high cut”/„subsonic” (jeśli występuje), zabrudzony przełącznik korekcji/tone defeat.
  • Zmiana barwy przy kręceniu głośnością (tylko na małych poziomach): niesymetria/utlenienie odczepu loudness jednego kanału.
  • Niezależnie od ustawień – tylko na PHONO: sieć RIAA w jednym kanale (kondensatory 33 nF/10 nF/100 nF + rezystory tolerancja, upływność tranzystora).
• Drobna kalkulacja: dla R = 22 kΩ i C = 2,2 µF f_c ≈ 3,3 Hz; jeśli C spadnie do 0,47 µF, f_c ≈ 15,4 Hz – subiektywnie „ucieka dół” mimo pozostałych ustawień bez zmian.

Aspekty etyczne i prawne

• Bezpieczeństwo: praca wewnątrz urządzenia wymaga odłączenia od sieci i rozładowania kondensatorów zasilacza; zachowaj ESD przy elementach półprzewodnikowych.
• Oryginalność sprzętu: przy renowacji vintage warto dokumentować zmiany; w sprzęcie kolekcjonerskim wskazany jest „reversibility” (odwracalność modyfikacji).

Praktyczne wskazówki

• Wymieniaj elementy parami (L/R) i trzymaj się wartości z dokumentacji; jeśli tolerancja była 10%, dobieraj nowe z 1–5% w parach, aby zminimalizować różnice.
• W sekcji audio używaj: elektrolity 105°C (np. serie „low impedance”), niskoupływowe w torach wejściowych (seria „low leakage”), foliowe MKS/MKP dla 1–4,7 µF; unikaj przewymiarowania pojemności w pętli NFB bez zrozumienia konsekwencji.
• Po serwisie wykonaj pomiar odpowiedzi częstotliwościowej obu kanałów i odsłuch mono (sumuj L+R) – szybko ujawni resztkowe różnice.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Bez schematu konkretnej wersji PW‑3017 nie podaję numerów elementów – producent/rewizje mogły się różnić. Lokalizacja „winowajców” bywa inna między seriami.
• Jeśli ktoś wcześniej „modernizował” urządzenie (np. wymiany wartości w korekcji), przywrócenie symetrii może wymagać powrotu do oryginalnych wartości.

Sugestie dalszych badań

• Dla precyzyjnej instrukcji podaj: czy różnica występuje na wszystkich wejściach (szczególnie PHONO vs AUX/TAPE), przy jakim ustawieniu głośności i czy „kontur”/filtry zmieniają objaw.
• Załącz zdjęcia PCB (sekcja potencjometrów i przedwzmacniacza), aby wskazać dokładne punkty pomiarowe i elementy do wymiany/dobrania.

Krótkie podsumowanie

• W PW‑3017 różnica barwy między kanałami najczęściej wynika z niesymetrii w torze korekcji/sprzęgania (elektrolity), zabrudzonych potencjometrów/przełączników i ewentualnych zimnych lutów. Zacznij od testów zamiany, czyszczenia i pomiarów porównawczych; następnie wymień elektrolity i przywróć symetrię elementów w obu kanałach. Po serwisie sprawdź prąd spoczynkowy i wykonaj pomiary charakterystyki.

Dopytam, by zawęzić diagnozę:

• Czy różnica barwy występuje na wszystkich wejściach, czy tylko na PHONO?
• Czy przy włączonym/wyłączonym „konturze” (loudness) objaw się zmienia?
• Przy jakich poziomach głośności różnica jest największa?
• Czy potencjometry/brzmienie „skaczą” przy poruszaniu gałkami (oznaka zabrudzenia)?