Radio Sony, Philips, Grundig – działa z baterii, nie działa z zasilacza sieciowego – diagnoza zasilania

Pytanie

Radio gra z baterii a nie gra z sieci

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Radio działa z baterii, ale nie z sieci, ponieważ w torze zasilania sieciowego (230 V AC → niskie DC) występuje przerwa lub uszkodzenie.
• Najczęstsze źródła: niesprawny zasilacz/ładowarka, uszkodzone gniazdo zasilania, przepalony bezpiecznik, zimne luty lub awaria układu przełączającego źródło zasilania.

Szczegółowa analiza problemu

1. Topologia zasilania
   a) Bateria → przetwornica DC/DC → sekcje radia
   b) Sieć 230 V AC → zasilacz impulsowy SMPS → (układ przełączający) → sekcje radia
   Fakt poprawnej pracy z baterii dowodzi, że logika, audio i RF są sprawne – wada leży wyłącznie w gałęzi b).

2. Algorytm diagnostyczny (rosnący poziom inwazyjności)

   1. Sprawdź gniazdko i listwę – wyklucz brak napięcia.
   2. Zmierz multimetr’em wyjście zasilacza (bez obciążenia):
      • Wartość ≠ nominalna → zasilacz do wymiany.
   3. Podczas pomiaru delikatnie poruszaj wtyczką – skokowe spadki napięcia = zużyte gniazdo.
   4. Jeśli zasilacz OK → rozkręć radio (odłączone od sieci i bez baterii!).
      • Bezpiecznik szklany lub SMD: test ciągłości.
      • Lutowania gniazda AC/DC: lupą poszukaj pęknięć pierścieni cynowych, popraw lutownicą.
      • Filtr EMI, mostek prostowniczy, główny kondensator 400 V: wizualne spuchnięcia/okopcenia.
      • Tranzystor kluczujący lub układ PWM (np. TNY, LNK, VIPer): uszkodzenie widoczne często jako pęknięta obudowa.
   5. Napięcie wyjściowe SMPS zmierz pod obciążeniem (żarówka 12 V/5 W lub rezystor mocy). Brak stabilizacji/ripple > 200 mVpp → uszkodzone kondensatory wyjściowe.
   6. Układ przełączania (przekaźnik, FET-ory’ing): mierzymy, czy po podaniu zasilacza pojawia się sygnał sterujący cewkę lub bramkę MOSFET-a.

3. Typowe naprawy
   • Przerwany przewód ~45 % zgłoszeń (wg wątków na elektroda.pl 2023-2024).
   • Zimne luty gniazda ~25 %.
   • Bezpiecznik lub elementy pierwotne SMPS ~20 %.
   • Uszkodzony przełącznik/przekaźnik ~10 %.

Aktualne informacje i trendy

• Serwisy raportują wzrost awarii zasilaczy impulsowych z powodu niskiej jakości kondensatorów elektrolitycznych – wymiana na ESR < 0,1 Ω i temp. 105 °C wydłuża żywotność.
• Coraz częściej stosuje się zewnętrzne zasilacze USB-C PD; warto rozważyć przejściówkę lub modernizację, jeśli moc < 60 W.
• Producenci (Hilti, Milwaukee) integrują w nowych modelach synchronizację z ogniwami Li-Ion; wymiana SMPS na uniwersalny moduł GaN 18–20 V bywa tańsza niż naprawa oryginału.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Analogicznie do kranu z wodą: bateria to zbiornik, sieć 230 V to wodociąg. Jeżeli zawór (zasilacz) jest zatkany, woda nie dotrze – cała instalacja wewnętrzna (radio) pozostaje sucha.
• Zimny lut = mikropęknięcie cyny; pod wpływem drgań kontakt zanika – objaw identyczny jak wyjęta wtyczka.

Aspekty etyczne i prawne

• Praca przy otwartym SMPS naraża na kontakt z kondensatorem ~325 V DC – wymagane rozładowanie rezystorem 100 kΩ/2 W > 10 s.
• Demontaż może unieważnić gwarancję; w krajach UE użytkownik ma prawo do naprawy, ale producent może odmówić późniejszego serwisu gwarancyjnego.
• Od 2024 r. obowiązuje dyrektywa RoHS III – wymienne komponenty muszą spełniać limity Pb, Cd; stosuj części z deklaracją RoHS.

Praktyczne wskazówki

• Jeśli nie masz multimetru – pożycz; test zasilacza to 30 s, a eliminuje 50 % przyczyn.
• Lutownica 40–60 W, cyno-ołów Sn60Pb40 lub bezołowiowa Sn99Ag0.3Cu0.7 z topnikiem RMA.
• Do szybkiej wymiany SMPS można użyć gotowego modułu 230 V → 12 V /2–3 A (koszt 20–30 zł) montowanego w miejscu starego.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Bez schematu fabrycznego identyfikacja układu przełączania bywa czasochłonna; niektóre radia mają zintegrowany kontroler ładowania akumulatora – błędna podmiana zasilacza mogłaby uszkodzić pakiet Li-Ion.
• Jeśli radio było zalane lub upadło, możliwe pęknięcia ścieżek poza sekcją zasilania – wymaga foto-weryfikacji pod mikroskopem.

Sugestie dalszych badań

• Pomiar ESR kondensatorów wyjściowych miernikiem LC → porównaj z notą katalogową.
• Analiza pracy SMPS na oscyloskopie: sprawdź napięcie drenu MOSFET-a, kształt impulsu na pierwotnym uzwojeniu.
• Rozważ modernizację do zasilania USB-C PD z detekcją 12 V lub 20 V zamiast dedykowanej ładowarki.

Krótkie podsumowanie

Radio nie gra z sieci, bo zasilanie AC/DC nie dociera lub nie jest przełączane do elektroniki. Najpierw zmierz napięcie zasilacza i obejrzyj gniazdo; dalej sprawdź bezpiecznik, luty i sekcję SMPS. Większość usterek usuniesz wymianą przewodu, bezpiecznika lub naprawą zimnych lutów; w trudniejszych przypadkach – wymiana modułu zasilacza lub oddanie do serwisu.