Radmor korektor: zamiana BF 245A na BF 245C – różnice, skutki, selekcja tranzystora

Pytanie

czy można zamienić w korektorze Radmor BF 245a na BF 245c

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Zamiana BF 245 A na BF 245 C w korektorze Radmoru jest elektrycznie możliwa, ale bezpośrednia podmiana (plug-and-play) nie jest zalecana.
• BF 245 C ma 3--4-krotnie wyższy prąd IDSS i wyższe |V_GS(off)|, co przesuwa punkt pracy układu i może zwiększyć zniekształcenia oraz poziom szumu.
• Jeśli nie ma innej opcji, należy skorygować rezystor źródłowy (lub zastosować selekcjonowany egzemplarz z dolnego skraju IDSS).

Szczegółowa analiza problemu

1. Różnice katalogowe (typowe wartości 25 °C)
   • BF 245 A: IDSS = 2 … 6,5 mA V_GS(off) ≈ -0,5 … -6 V
   • BF 245 C: IDSS = 12 … 25 mA V_GS(off) ≈ -2 … -8 V

   Przy V_GS=0 BF 245 C wymusza znacznie większy prąd, co:
   • powiększa spadek napięcia na rezystorze źródłowym R_S,
   • obniża V_D (napięcie drenu),
   • skraca liniowy zakres napięcia wyjściowego (headroom),
   • może wprowadzić asymetrię między kanałami L/R.

2. Typowa aplikacja w Radmorze
   W korektorach Radmoru (modele 5102, 5102-T, 5102-TE) BF 245 A pracuje najczęściej:
   a) jako bufor wejściowy (układ wspólnego źródła z auto-biasem),
   b) jako „rezystor sterowany napięciem” w torze regulacji barwy.
   Oba zastosowania są wrażliwe na prąd spoczynkowy.

3. Skutki wstawienia BF 245 C bez zmian:
   • ≈2-3 × większy I_D → większe zniekształcenia THD przy wyższych sygnałach,
   • możliwa utrata symetrii pasma (zwłaszcza jeśli tylko w jednym kanale),
   • przy niskich napięciach zasilania (15-18 V) grozi wejściem w nasycenie.

4. Korekta punktu pracy – procedura serwisowa
   a) Zmierz napięcia D, S, G na działającym BF 245 A (o ile jest sprawny).
   b) Po wstawieniu BF 245 C zwiększ R_S (lub podmień na trymer 5–10 × większy).
   c) Reguluj do uzyskania pierwotnego V_D (zwykle ½ V_zasil.).
   d) Po ustaleniu wartości zamień trymer na rezystor stały i powtórz dla drugiego kanału.

5. Alternatywne tranzystory o niskim IDSS
   • 2N5457 (IDSS ≈ 1–5 mA, pinout odwrotny niż BF 245!)
   • J310 selekcjonowany do 4 mA
   • 2SK209-GR, 2SK208-GR (SMD, IDSS 2-6 mA)
   • MMBFJ201 (SMD odpowiednik J201, 0,2-1 mA – wymaga zmiany biasu).

Aktualne informacje i trendy

• Rodzina BF 245 jest wycofana z produkcji; na rynku pojawia się wiele podróbek o niepewnych parametrach.
• W sprzęcie audio DIY popularne staje się parowanie JFET-ów wg IDSS i V_GS(off); dostępne są gotowe zestawy selekcjonowane (np. Linear Systems LSK170/LSK389).
• W nowych projektach przechodzi się na JFET-y w obudowach SMD (np. ON Semi MMBF5460) lub na tranzystory MOSFET-JFET-hibrid (LND150 jako źródło prądowe w stopniach wejściowych).

Wspierające wyjaśnienia i detale

• W układzie z autopolaryzacją obowiązuje przybliżenie:
  \[ ID \approx I{DSS} \left(1 - \frac{V{GS}}{V{GS(off)}}\right)^2 \]
  gdzie \( V_{GS} = -I_D R_S \). Dla wyższego IDSS równanie zbiega do większego I_D; jedynym prostym „hamulcem” jest powiększenie R_S.
• W praktyce wystarczy tak dobrać R_S, aby \( V_D = \tfrac{1}{2}V_{CC} \); wtedy maksymalnie symetryzujemy swing napięciowy.

Aspekty etyczne i prawne

• Unikaj zakupu tanich BF 245 z niesprawdzonych aukcji – duży odsetek to re-marki.
• Wymiana elementu w sprzęcie audio nie narusza licencji; pamiętaj jednak o zachowaniu zgodności z wymogami bezpieczeństwa (TT, SELV).

Praktyczne wskazówki

1. Przy braku oryginału kup 10-20 szt. BF 245 C i zmierz IDSS przy V_DS=15 V, V_GS=0; wybierz te w dolnym przedziale 12-14 mA.
2. Jeśli chcesz pozostać przy BF 245 C, zwiększ R_S ok. 3-krotnie (empiryczny punkt startowy).
3. Po modyfikacjach odsłuchaj oba kanały pod kątem szumu i balansu barwy; skoryguj, dopóki poziom i charakter brzmienia nie będą identyczne.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Wersje A/B/C różnią się wyłącznie parametrami dynamicznymi; geometria struktury i pinout są identyczne.
• Parametry JFET-ów są szeroko tolerowane już w obrębie jednej grupy, dlatego niezbędny jest pomiar rzeczywisty, a nie tylko odczyt z noty katalogowej.

Sugestie dalszych badań

• Symulacja Spice fragmentu korektora (modele BF 245 dostępne np. w bibliotece LTspice) pozwoli szybko ocenić wpływ zmian R_S na przesterowanie.
• Analiza szumów (ćwiczenie: obliczyć udział szumu rezystora vs. szum kanału) pomoże wybrać optimum między małym prądem a zakresem dynamiki.

Krótkie podsumowanie

Zamienienie BF 245 A na BF 245 C w korektorze Radmoru nie jest operacją 1:1. Różnica w IDSS i |V_GS(off)| przenosi punkt pracy i może degradować brzmienie. Jeśli nie można zdobyć wersji A ani innego niskoprądowego zamiennika, użycie BF 245 C wymaga:

1. selekcji egzemplarza o możliwie niskim IDSS,
2. skorygowania rezystora źródłowego,
3. wyrównania obu kanałów pomiarami i odsłuchem.
   Tylko wtedy zachowasz oryginalną charakterystykę korektora i nie wprowadzisz zbędnych zniekształceń.