Radiomagnetofon RMS 475A – brak odbioru na wszystkich falach po zwarciu anteny, buczenie w głośnikach

Pytanie

radiomagnetofon RMS 475A po zetknięciu blaszki od anteny teleskopowej do płytki radio przestało grać na wszystkich falach po dotknięciu palcami do obu pytek słychać buczenie proszę o radę

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najbardziej prawdopodobne jest uszkodzenie wspólnego dla wszystkich zakresów elementu toru radiowego: linii strojenia varikapów (VT), zasilania głowicy/toru p.cz. lub tranzystora/diody ochronnej w wejściu RF – w wyniku zwarcia anteny do płytki.
• Wzmacniacz audio jest najpewniej sprawny (buczenie po dotknięciu), więc należy diagnozować od wejścia antenowego przez głowicę UKF/AM, zasilanie toru radiowego i przełącznik zakresów.
• Kluczowe kroki: inspekcja miejsca zwarcia, pomiar napięcia zasilania głowicy (ok. 8–12 V) i linii VT (typowo 0–25 V zmienne po kręceniu gałką strojenia), sprawdzenie zwarcia wejścia antenowego do masy, weryfikacja tranzystora wejściowego RF i diod ochronnych.

Szczegółowa analiza problemu

• Objawy: brak odbioru na wszystkich pasmach + buczenie po dotknięciu wskazują, że:

  • końcówka mocy audio i dalszy tor niskiej częstotliwości są OK,
  • „milczy” tor od anteny do detektora (wejście RF, mieszacz/oscylator, p.cz., zasilanie tych bloków lub linia strojenia VT).

• Co mogło się stać, gdy blaszka anteny dotknęła PCB:

  1. Przebicie/miniuszkodzenie kondensatora separującego na wejściu (2–10 pF) lub diod ograniczających (antyparalelne do masy) – typowy skutek to zwarcie wejścia do masy lub do VT.
  2. Uszkodzenie tranzystora wejściowego RF (np. BF19x/BF24x) przez ESD lub impuls DC.
  3. Spalenie rezystora/dławika zasilającego głowicę/tor p.cz. – brak napięcia na całym torze radiowym.
  4. „Złożenie” linii VT (strojenia varikapów) do masy lub zasilania – skutkuje brakiem przestrajania FM i AM (w wielu konstrukcjach VT jest wspólna), więc radio milczy na wszystkich zakresach.
  5. Uszkodzenie styków przełącznika zakresów (izostat) – rzadziej, ale możliwe po przepływie dużego prądu podczas zwarcia.

• Dlaczego buczenie słychać: dotykając płytek wprowadza Pan/Pani przydźwięk 50/60 Hz do toru audio – to dowód, że od detektora w dół (przełącznik źródeł, potencjometr głośności, końcówka mocy) tor jest żywy.

Aktualne informacje i trendy

• Oryginalne tranzystory VHF (BF240/BF199 itp.) i varikapy (np. BB105/BB112) są dziś trudniej dostępne, ale istnieją zamienniki: BF494/MPSH10/BFR93A (z uwagą na pinout i stabilność), a varikapy można zastąpić współczesnymi diodami o podobnym zakresie C(V).
• Dobrą praktyką przy renowacji jest dołożenie ochrony ESD na wejściu RF (np. szybkie diody clamp do masy o małej pojemności) i wymiana starych elektrolitów w zasilaniu toru radiowego.
• Schematy do RMS 475A są dostępne w polskich archiwach (fora/vintageserwisy Unitry); warto z nich skorzystać do identyfikacji punktów pomiarowych.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Co mierzyć (multimetr wystarczy):
  1. Opór między gniazdem anteny/teleskopem a masą: powinien być wysoki (kilo–megaomy). Jeśli widzi Pan/Pani <10–50 Ω lub zwarcie, najpewniej zwarte są diody ochronne/kondensator separujący/cewka wejściowa.
  2. Napięcie zasilania głowicy UKF i toru p.cz.: szukać ok. 8–12 V za rezystorem/dławikiem zasilającym. 0 V oznacza przepalony element szeregowy lub zwarcie w module.
  3. Linia VT (strojenie varikapów): podczas obracania gałką strojenia napięcie powinno płynnie zmieniać się typowo w szerokim zakresie (rzędu kilku–kilkudziesięciu volt). Brak zmian/0 V/stała wartość wskazuje uszkodzenie stabilizatora/Zenera, rezystora szeregowego lub zwarcie do masy w głowicy.
  4. Tranzystor wejściowy RF: sprawdzenie złącz B–E i B–C (ok. 0,55–0,7 V w kierunku przewodzenia; brak zwarcia C–E). Brak polaryzacji B (~0 V) przy obecnym zasilaniu C sugeruje przerwę w biasie/uszkodzony tranzystor.
  5. Napięcia zasilania układu IF/detektora (np. popularne UL/TDA): powinno być stabilne (8–12 V). Brak – patrz punkt 2.
• Szybkie testy funkcjonalne:
  • Czy magnetofon/AUX grają normalnie? Jeśli tak – zawęża to problem do toru radiowego.
  • Test „drugim radiem” (dla FM): przy kręceniu strojenia RMS 475A drugie radio powinno „widzieć” lokalny oscylator (cisza/zakłócenie ok. 10,7 MHz powyżej częstotliwości strojenia). Brak LO sugeruje martwy oscylator/VT.

Aspekty etyczne i prawne

• Prace wykonuj przy odłączonym zasilaniu sieciowym; urządzenia zasilane z sieci wymagają zachowania zasad bezpieczeństwa.
• Utylizuj zużyte elementy (elektrolity) zgodnie z lokalnymi przepisami.
• Nie stosuj „agresywnych” środków (typu WD-40) do styków – używaj dedykowanych preparatów do elektroniki.

Praktyczne wskazówki

• Inspekcja miejsca zwarcia pod lupą: nadpalenia, mikropęknięcia ścieżek, krater na kondensatorze 2–10 pF tuż przy wejściu antenowym.
• Zacznij od elementów „wspólnych”: zasilanie toru radiowego, VT, izostat przełączający zakresy.
• Jeśli wejście antenowe wykazuje niski opór do masy – wylutuj kolejno: diody clamp, kondensator separujący, odłącz cewkę wejściową – sprawdzisz, co zwiera.
• Po naprawie nie „kręć” rdzeniami bez potrzeby; jeśli konieczna korekta, zaznacz pozycję wyjściową i użyj narzędzi z tworzywa.
• Profilaktycznie wymień małe elektrolity w zasilaniu toru radiowego (susza po latach może dawać zaniżone napięcia/szumy).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Konkretne wartości napięć i oznaczenia punktów zależą od wersji płytki/głowicy (w RMS 475A spotyka się różne wykonania). Dlatego schemat serwisowy do konkretnej rewizji jest bardzo pomocny.
• Otwarcie ekranowanej głowicy UKF jest kłopotliwe; jeśli nie ma Pan/Pani doświadczenia, lepiej najpierw wykluczyć usterki „na zewnątrz” (VT, zasilanie, przełączniki).

Sugestie dalszych badań

• Proszę podać:
  • jakie napięcie ma linia VT przy skrajnych położeniach strojenia,
  • czy na pinie zasilania układu IF/detektora jest stabilne napięcie,
  • opór między anteną a masą,
  • czy magnetofon/AUX działa poprawnie.
• Zdjęcia okolicy anteny i miejsca przypadkowego kontaktu bardzo przyspieszą diagnozę.

Krótkie podsumowanie

• Zwarcie anteny do PCB najpewniej uszkodziło elementy wejścia RF lub „położyło” wspólną linię zasilania/VT, co tłumaczy brak odbioru na wszystkich pasmach przy sprawnym audio.
• Zacznij od trzech pomiarów: zasilanie głowicy (8–12 V), linia VT (0–25 V, zmienna), opór wejścia antenowego do masy (nie niski). Potem sprawdź diody ochronne/kondensator wejściowy i tranzystor RF.
• Po ustaleniu, który z tych „wspólnych” elementów jest niesprawny, naprawa zwykle sprowadza się do wymiany 1–3 komponentów i ewentualnej lekkiej korekty zestrojenia.