Co się uszkodziło jak było 400V zasilania pralki Samsung
Kluczowe punkty
• sekcja wejściowa SMPS – zniszczona niemal na pewno
• mikrokontroler + logika – prawie zawsze uszkodzone
• duże elementy mocy (silnik, grzałka) zwykle przeżywają, lecz sterowniki nie
• opłacalność – najczęściej wymiana kompletnego modułu DC92
Mechanizm uszkodzenia
• Sieć 400 V AC (międzyfazowa) ma wartość szczytową \(U_{PEAK}=400\text{ V} \times \sqrt{2} \approx 565\text{ V}\).
• Standardowe komponenty w pralce projektowane są na 230 V AC (szczyt ~325 V). Już pierwsza półfala przekracza dopuszczalne parametry półprzewodników i izolacji.
• Najpierw „pada” warystor MOV – zwarcie ⇒ bezpiecznik topikowy pracuje, lecz często z opóźnieniem. W tym krótkim czasie:
– mostek prostowniczy dostaje 565 V ⇒ przebicie/zwarcie;
– kondensator „bulk” 400 V/450 V otrzymuje >500 V ⇒ rozsadzenie dielektryka;
– klucz MOSFET/IGBT i scalony kontroler PWM (bytowane zwykle do 650 V i 30–35 V) tracą parametry, tworząc zwarcie pierwotne-wtórne;
– impulsy przebijają transformator impulsowy ⇒ przepięcie trafia na stronę wtórną (5 V/12 V), zabijając MCU i pamięć.
• Sterowniki elementów mocy (triaki, driver inwertera silnika) zostają zasilone przekroczonym napięciem i ulegają „lawinowemu” uszkodzeniu.
Elementy szczególnie narażone
Sekcja pierwotna: MOV, filtr EMI (kondensatory X/Y), bezpiecznik, diody prostownicze, kondensator 400 V, MOSFET, układ PWM.
Sekcja wtórna: diody Schottky, kondensatory 16/25 V, stabilizatory LDO, optotransoptor, TL431, MCU, EEPROM.
Elementy wykonawcze: triak grzałki, triak/półmostek silnika inverterowego, przekaźniki, tranzystory sterowania cewek zaworów.
Możliwy wpływ na pozostałe podzespoły
• Silnik inwerterowy – uzwojenia zwykle OK, lecz falownik na module DC92 spalony.
• Grzałka rezystancyjna – odporna na wyższe napięcie, ale sterujący triak/przekaźnik już nie.
• Pompa, elektrozawory – cewki bywają całe; istotniejszy jest stan driverów na PCB.
Diagnostyka krok po kroku
Opłacalność naprawy
• Nowy lub regenerowany DC92: 350–600 zł (wg linków online).
• Próba reanimacji na poziomie elementów SMD jest możliwa, ale czasochłonna i bez gwarancji sukcesu – szczególnie gdy uszkodzony jest MCU (brak firmware’u dostępnego oficjalnie).
• Z punktu widzenia serwisu AGD zwykle wymienia się cały moduł + ewentualnie moduł inwertera silnika.
• Rynek części zamiennych: dostępność nowych PCB DC92-0200x, DC92-0270x nadal wysoka; pojawiają się regenerowane moduły zgodne z dyrektywą RoHS.
• Trend projektowy: w nowszych pralkach Samsung sekcja zasilania jest lepiej chroniona – MOV + termistor NTCR + bezpiecznik T szybko-topliwy oraz koncepcja „fold-back” w kontrolerach PWM. Mimo to destrukcja przy 400 V nadal natychmiastowa.
• Przyszłościowo producenci implementują układy wykrywania utraty przewodu N w sieciach 3-fazowych (monitoring asymetrii), co ma zapobiegać podobnym zdarzeniom.
• Dlaczego 400 V pojawiło się w gniazdku?
Najczęstszy scenariusz: zerwanie/poluzowanie punktu N w instalacji 3-fazowej → odbiorniki jednofazowe „wiszą” między fazami ⇒ 400 V.
• Równanie szczytowego napięcia sinusoidalnego:
\[ U{PEAK} = U{RMS} \times \sqrt{2} \]
• Porównanie marginesów projektowych:
– typowy MOSFET SMPS w pralce Samsung: Vds_max = 650 V;
– po wyprostowaniu 400 V AC → ~565 V DC + odbicie z transformatora (~100 V) ⇒ >665 V → przekroczenie.
• Naprawy przy napięciach sieciowych podlegają przepisom BHP i dyrektywie niskonapięciowej LVD 2014/35/UE.
• Podłączenie urządzenia do wadliwej instalacji stanowi potencjalne zagrożenie pożarowe – obowiązek użytkownika zapewnienia sprawnej sieci (Prawo budowlane, Dz.U. 2020 poz. 1333).
• Gwarancja producenta wygasa przy podaniu niewłaściwego napięcia – naprawa odpłatna.
• Jeśli silnik jest typu BLDC z osobnym falownikiem, on również mógł się spalić – przed montażem nowej płyty sprawdź, czy inwerter nie zwiera zasilania.
• Uszkodzone ścieżki mogą powodować „ukryte” zwarcia po wymianie tylko pojedynczych elementów.
• Rzadko (ale możliwe) część mechaniczna (grzałka) pęka od gwałtownego impulsu prądowego – przy pierwszym rozruchu mierz prąd.
• Analiza przyczynowa awarii sieci – rejestrator jakości energii.
• Implementacja aktywnych monitorów linii N i modułów SAG/SWELL detection w AGD.
• Badanie wpływu długotrwałego przepięcia na nowoczesne PCB z powłoką konformalną.
Podanie 400 V do pralki Samsung niemal na pewno spaliło wejściowy zasilacz impulsowy i kluczowe układy sterujące modułu DC92, a wtórnie mogło uszkodzić sterowniki silnika, triaki i przekaźniki. Typowa naprawa polega na wymianie całego modułu sterującego, sprawdzeniu silnika oraz innych elementów wykonawczych, a przede wszystkim – na usunięciu przyczyny pojawienia się 400 V w instalacji. Próby reanimacji pojedynczych elementów są możliwe, lecz często nieopłacalne i obarczone ryzykiem.