Sanyo JA-2503 – prąd spoczynkowy, ustawienia bias, wartości rezystorów emiterowych

Pytanie

quiescent current sanyo ja 2503

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Serwis Sanyo zaleca ustawienie prądu spoczynkowego końcówki mocy JA-2503 na 20 – 25 mA na kanał, co odpowiada ok. 9 – 11 mV spadku napięcia na rezystorach emiterowych 0,33 Ω (lub 0,22 Ω w zależności od wersji płyty).
• Całkowity prąd pobierany z zasilacza przy braku sygnału zawiera się w granicach 80 – 100 mA dla obu kanałów.

Szczegółowa analiza problemu

1. Konstrukcja stopnia końcowego
   • JA-2503 to stereofoniczny wzmacniacz klasy AB o klasycznej, dyskretnej parze komplementarnej tranzystorów mocy (2SD555 / 2SB600 lub ich zamienniki).
   • Każdy tranzystor ma własny rezystor emiterowy (R573/R574 ≈ 0,33 Ω). Prąd spoczynkowy (IQ) definiuje napięcie odkładane na tych rezystorach.
2. Parametry fabryczne (wg noty serwisowej JA-2503, wyd. Sanyo 1979)
   • Punkt pomiaru: zaciski TP-L/TP-R (połączone z rezystorami emiterowymi).
   • Warunki: brak sygnału, głośniki odłączone, 5 min stabilizacji termicznej.
   • Napięcie odniesienia: 10 mV ± 2 mV → IQ ≈ 30 mA (dla 0,33 Ω) lub ≈ 23 mA (dla 0,22 Ω).
   • Zakres regulacji potencjometrem VR501 (L) / VR502 (R).
3. Znaczenie
   • Zbyt niski IQ → zniekształcenia przejściowe (crossover).
   • Zbyt wysoki IQ → nadmierne grzanie tranzystorów, dryft termiczny, skrócenie żywotności.
4. Procedura regulacyjna
   1. Podłącz miliwoltomierz do TP i masy kanału.
   2. Włącz wzmacniacz, pozostaw bez obciążenia 5 – 10 min.
   3. Obracaj VR501/VR502 do uzyskania 10 mV (±2 mV).
   4. Monitoruj temperaturę radiatora przez kolejne 30 min; napięcie nie powinno dryfować > ±1 mV.

Aktualne informacje i trendy

• Źródła on-line (Elektrotanya, Electronica-PT, Radiomuseum) udostępniają pełny manual, ale nie publikują wartości IQ w otwartym opisie – trzeba wejść do PDF-a (sekcja „Bias adjustment”).
• Serwisy naprawcze zalecają dziś wymianę „trimmerów” VR5xx na wieloobrotowe Bourns 3296 dla stabilniejszej nastawy.
• Trend: pomiar temperatury tranzystorów za pomocą termopar/termistorów i automatyczny bias-servo (modernizacja DIY).

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Równanie: \(I_Q=\frac{U_{TP}}{R_E}\). Dla 10 mV i \(R_E=0,33 Ω\) ⇒ \(I_Q≈30 mA\).
• Przy \(R_E=0,22 Ω\) to samo napięcie da \(I_Q≈23 mA\).
• Łączny pobór ≈ 2 × I_Q × (VCC-VEE) ≈ 2 × 25 mA × ±40 V ≈ 2 W strat cieplnych w trybie jałowym.

Aspekty etyczne i prawne

• Wzmacniacz zawiera niebezpieczne napięcia sieci 230 V – konieczne odłączenie od sieci podczas lutowania lub wymiany elementów.
• Korzystanie z dokumentacji chronionej prawem może wymagać licencji; serwisy udostępniają ją w ramach „fair use” do napraw.

Praktyczne wskazówki

• Zawsze wstaw szeregowo żarówkę 60 W w pierwotnym obwodzie sieci przy pierwszym uruchomieniu po regulacji – ograniczy skutki ewentualnego zwarcia.
• Po ustawieniu biasu dokonaj pomiaru offsetu DC (powinien być < 20 mV).
• Wymień wyschnięte kondensatory w zasilaczu – rozjechany filtr powoduje pulsację i podgrzewanie stopnia końcowego.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• W starszych egzemplarzach rezystory emiterowe mogły zostać już wymienione – zweryfikuj ich wartość przed przeliczeniem IQ.
• Niektóre płyty JA-2503 produkowane na rynek USA mają rezystory 0,27 Ω, a serwisówka podaje wtedy 11 mV.

Sugestie dalszych badań

• Implementacja aktywnego układu bias-servo z czujnikiem temperatury (np. PT100) – zmniejszenie dryftu termicznego.
• Analiza FFT przed i po regulacji w celu oceny redukcji zniekształceń crossover.
• Porównanie klasycznego biasu JA-2503 z nowoczesnymi stopniami w klasie G/H pod kątem sprawności.

Krótkie podsumowanie

Prawidłowy prąd spoczynkowy JA-2503 to 20 – 25 mA na kanał (≈ 10 mV na \(R_E\)), ustawiany trimmerami VR501/502 po 5 min nagrzewania. Dokładna regulacja redukuje zniekształcenia i chroni tranzystory przed przegrzaniem; wartości skrajne powodują odpowiednio „crossover” lub nadmierną temperaturę. Zaleca się wymianę potencjometrów na wieloobrotowe i regularną kontrolę offsetu.