Scania R 420 PHI HPI – moment dokręcania pompowtrysku, śruba M10, procedura serwisowa

Pytanie

Scania r phi 420 siła dokrecenia pompowtrysku

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Typowy, stosowany przez serwis Scania moment dokręcania śruby mocującej pompowtryskiwacz w silniku R 420 HPI/PHI (DC12.xx) wynosi:
  • wstępnie 30 Nm,
  • następnie 70 Nm + kątowe dociągnięcie 90° (klucz z kątomierzem).
• Nakrętka dźwigni (rocker arm) – 30 Nm.
• Śruby jarzma (jeśli występują) – 28 Nm.

Szczegółowa analiza problemu

1. Identyfikacja silnika i układu wtryskowego

Scania R 420 z lat 2004-2009 występowała głównie z jednostką DC12 w wersji HPI (Hydraulic-Pneumatic Unit Injector, często zapisywaną „PHI”). Jest to odmiana systemu PDE, w której każdy cylider ma osobny pompowtryskiwacz, a docisk realizuje pojedyncza śruba M10 klasy 12.9.

2. Podział momentu na etapy

1. Wstępne 30 Nm zapewnia osiowość pompowtryskiwacza i wstępne osadzenie podkładki miedzianej.
2. 70 Nm stabilizuje połączenie gwint-gniazdo (głowica).
3. Kąt 90° (plast. rozciąganie śruby) kompensuje tolerancję tarcia, daje powtarzalną siłę docisku ~95-100 kN.

3. Znaczenie prawidłowego dokręcenia

• Zbyt mały moment → przedmuch spalin/sprężonego powietrza do komory wodnej, nagary, przegrzewanie końcówki wtrysku.
• Zbyt wysoki moment → rozciągnięcie/zerwanie śruby, wyrwanie gwintu M10 w głowicy (kosztowna naprawa).

4. Procedura serwisowa (synteza danych serwisowych Scania + doświadczenie warsztatowe)

1. Głowica schłodzona do ≤ 40 °C.
2. Gniazdo, stożek i port olejowy wtrysku – czyste, odtłuszczone.
3. Nowa podkładka miedziana; gwint śruby zwilżony olejem silnikowym.
4. Etapy dokręcania jak wyżej; używać klucza dynamometrycznego klasy ±2 % oraz kątomierza.
5. Po zmontowaniu – ustawienie wysokości pompowtrysku (tzw. “dimension A”) do 66,9 mm dla DC12 / 69,9 mm dla niektórych DC9; kontrola luzów zaworowych (ssący 0,45 mm, wydech 0,70 mm).
6. Adaptacja w ECU EMS – procedura „Injector Calibration” (diagnoskop Scania SDP3 ≥ 2.50).

Aktualne informacje i trendy

• Silniki Euro 5/6 w nowych R-seriach stosują już układ XPI common-rail; procedura pompowtrysków dotyczy tylko starszych HPI/PDE.
• Serwisy Scania od 2022 r. zalecają jednorazowe śruby M10-12.9 z naniesionym środkiem smarnym (kolor niebieski) – zmniejsza to rozrzut momentu po kątowym dociąganiu.
• Coraz częstsze stosowanie elektronicznych kluczy z rejestracją momentu/ kąta (traceability).

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Siła osiowa F po końcowym dociągnięciu:
  \[ F \approx \frac{M}{K \cdot d} = \frac{(70\;{\rm Nm})}{0{,}2 \cdot 0{,}01\;{\rm m}} \approx 35\;{\rm kN} \]
  Po kątowym +90° (≈ 1,57 rad) dla skoku gwintu 1,5 mm:
  ∆l ≈ 1,5 mm·90°/360° = 0,375 mm ⇒ σ ≈ E·∆l/l ≈ 30…35 kN dodatkowo → razem ~95 kN.
• Różnice w literaturze (25 Nm + 90°, 48 Nm + 60°) wynikają z innych klas śrub lub wersji DC12 przed 2003 r.

Aspekty etyczne i prawne

• Praca przy układzie paliwowym podlega wymogom BHP: ochronniki słuchu/oczu, wentylacja (mgła olej-diesel).
• Śruby rozciągane kątowo są traktowane jako jednorazowe – ponowne użycie może naruszać normę PN-ISO 898-1 (ryzyko awarii).

Praktyczne wskazówki

• Nie zastępować śruby Scania nr 143 5137 uniwersalnym zamiennikiem klasy 10.9 – różne charakterystyki rozciągania.
• W głowicach naprawianych tuleją gwintową stosować moment 50 Nm + 60° (wg biuletynu Scania TB-03-220) – mniejszy kąt kompensuje inną sprężystość tulei.
• Po montażu uruchomić silnik na biegu jałowym 5 min i sprawdzić parametry Rail Pressure Deviation (≤ ±5 %).

Ewentualne zastrzeżenia

• Podane wartości dotyczą silnika DC12 HPI; w przypadku DC13 PDE (rzadkiej w R 420) moment wynosi 48 Nm + 60°.
• Jeśli pojazd był modernizowany (np. głowica zastępcza Euro 4), należy bezwzględnie kierować się numerem części głowicy i odpowiednią tabelą momentów.

Sugestie dalszych badań

• Analiza wpływu jakości oleju silnikowego na żywotność sprężyn HPI.
• Badania nieniszczące (USG) gwintów M10 w głowicach powyżej 1 mln km.
• Porównanie niezawodności wtrysku HPI vs. nowszy XPI przy paliwach HVO.

Krótkie podsumowanie

Pompowtryskiwacz w Scanii R 420 HPI/PHI dokręcamy: 30 Nm → 70 Nm → +90°. Stosujemy nową śrubę klasy 12.9, nową podkładkę miedzianą, klucz dynamometryczny z kątomierzem i po montażu kalibrujemy wtryski w ECU. Zachowanie tych parametrów minimalizuje ryzyko wycieku, uszkodzenia głowicy oraz nierównej pracy silnika.