Scania R450 E6 – wyrzucanie płynu chłodniczego przez korek podczas hamowania retarderem

Pytanie

Scania r450 E6,podczas hamowania wyrzuca płyn chłodniczy przez korek wylewu

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Przyczyną wyrzucania płynu chłodniczego przez korek zbiornika w Scanii R450 E6 podczas hamowania jest gwałtowny wzrost ciśnienia w układzie chłodzenia.
• Najczęstsze źródła nadciśnienia:
  • przenikanie gazów (spaliny ‑ uszczelka pod głowicą / powietrze ‑ nieszczelna sprężarka),
  • impuls cieplny z retardera przy niewydolnym układzie chłodzenia,
  • wadliwy korek lub niedrożność obiegu (termostat, pompa, chłodnica).

Szczegółowa analiza problemu

1. Mechanizm zjawiska
   Hamowanie retarderem generuje kilkaset kW ciepła, które poprzez wymiennik olej-woda trafia do płynu chłodniczego. Jeśli:
   \[ \Delta T \uparrow \;\;\land\;\; \frac{dQ}{dt} > Q_{odprowadzane} \]
   pojawia się lokalne wrzenie, objętość pary rośnie ~1700× i ciśnienie przekracza wartość otwarcia korka (1,0-1,5 bar).

2. Kategoryzacja przyczyn
   A. Nadciśnienie gazowe
   • UPG, mikropęknięcie głowicy – spaliny → CO₂ w płynie.
   • Uszkodzona sprężarka powietrza – powietrze 8-12 bar wpompowane do cieczy.
   B. Nadciśnienie termiczne
   • Niewydolne odprowadzanie ciepła z retardera: zabrudzona chłodnica, zablokowany termostat, zużyta pompa wody, niesprawne sprzęgło wiskotyczne wentylatora, stary płyn (obniżone \(T_{wrzenia}\)).
   C. Element układu bezpieczeństwa
   • Korek zbiornika – pęknięta membrana / sprężyna otwiera się przedwcześnie.
   • Za wysoki poziom płynu – brak rezerwy na rozszerzalność.

3. Diagnostyka in-situ (kolejność od najtańszych)

   1. Wymiana korka na nowy, oryginalny (często 15-30 zł ratuje silnik).
   2. Test CO₂ w płynie chłodniczym przy 2 prędkościach obrotowych + aktywacja retardera.
   3. Próba ciśnieniowa układu chłodzenia na zimno (1,5 bar / 10 min) i pomiar spadku.
   4. Diagnostyka VCI: log temperatur, prędkości wentylatora, parametrów retardera.
   5. Inspekcja sprężarki: zaślepienie króćców wodnych, krótka jazda testowa.
   6. Kontrola fizyczna: czystość lamel chłodnic, działanie termostatu w garnku, luz wirnika pompy, przepływ w małym obiegu.

4. Kryteria decyzji
   • Pozytywny test CO₂ → demontaż głowicy / tulei.
   • Zanik objawu po wyłączeniu sprężarki → jej regeneracja / wymiana.
   • Brak błędów EMS, wentylator nie wchodzi na >90 % przy \(T_{coolant}>95^{\circ}C\) → sprzęgło wiskotyczne albo sygnał sterujący.
   • Szybki przyrost \(T_{coolant}\) (>3 K / s) przy aktywnym retarderze → termostat / chłodnica.

Aktualne informacje i trendy

• Scania E6 od MY2020 stosuje elektronicznie sterowaną pompę cieczy oraz zmienną charakterystykę wiskozy; błędy EEC 431/436 logują nieprawidłową odpowiedź temperatury na obciążenie retardera.
• W serwisach fabrycznych dostępne jest “Cooling System Stress Test” (SOPS ≥ 2.44) – 10-minutowa procedura symulująca pełny retarder przy postoju (wentylator na 100 %).
• Trend: monitorowanie ciśnienia chłodziwa przez czujnik MAP-Coolant (E-2024), co pozwala wykryć mikronieszczelności przed awarią.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Wzrost ciśnienia dla wody o 95 °C przy odpowietrzonym układzie i zamkniętym korku 1,2 bar podnosi \(T_{wrzenia}\) do ≈ 104 °C; każdy nieszczelny korek obniża próg wrzenia o ~3 K.
• Retarder Scania R450 maks. moment hamujący 3500 Nm przy mocy strat cieplnych 600-700 kW; już 10 s pełnej mocy dostarcza 7 MJ (energia zagotowania 40 l płynu ≈ 8,4 MJ).
• Sprężarka powietrza ma wewnętrzną uszczelkę metal-guma; mikropęknięcie powoduje pulsacyjne bąbelki w zbiorniczku (charakterystyczne syczenie po zgaszeniu silnika).

Aspekty etyczne i prawne

• Kodeks drogowy (Dz.U. 2022 poz. 988) obliguje do utrzymania pojazdu w stanie nienaruszającym bezpieczeństwa ruchu; przegrzanie silnika na drodze szybkiego ruchu niesie ryzyko unieruchomienia ciężarówki i kar administracyjnych.
• ECE R13 reguluje sprawność retardera; jazda z niesprawnym układem chłodzenia łamie homologację pojazdu.
• Gospodarowanie zużytym płynem chłodniczym (odpad niebezpieczny kod 16 01 14*) – obowiązek przekazania do uprawnionego odbiorcy.

Praktyczne wskazówki

1. Do czasu naprawy ograniczyć stopień retardera do I/II, utrzymywać >1500 rpm przy zjazdach.
2. Po każdej interwencji odpowietrzać układ: wąż Ø8 mm z górnego króćca nagrzewnicy do zbiorniczka, pracować 1200 rpm 5 min, korka NIE zakręcać do momentu stabilizacji lustra.
3. Po płukaniu zastosować płyn SCANIA Coolant/Antifreeze Premix Purple (specyfikacja TB 1451) lub równoważny OAT, koncentrat 50 %.
4. Przy montażu nowego termostatu przestrzegać momentu dokręcania 25 Nm (obudowa aluminium).
5. Zapisać w SOPS datę wymiany dla przyszłych logów serwisowych (warunek gwarancji).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Jednoczesne wystąpienie dwóch usterek (np. lekko nieszczelna UPG + zatkana chłodnica) jest częste – pojedynczy test może tego nie wychwycić.
• Pomiar CO₂ bywa fałszywie ujemny, gdy chłodziwo ma wysoki odczyn zasadowy; powtórzyć po nocnym ostudzeniu silnika.
• Jeśli silnik był wcześniej chip-tuningowany, zwiększone ciśnienie szczytowe cylindra potęguje ryzyko mikropęknięć tulei.

Sugestie dalszych badań

• Logowanie danych CAN (Scania Communicator C400) z kanałów ENG _TCOOL, ENG _PCOOL, RET _TOIL do analizy korelacji ciśnienie-temperatura.
• Badanie endoskopowe gniazd tulei pod kątem erozji kawitacyjnej (częste w E6 przy przebiegu >600 kkm).
• Zastosowanie inhibitora kawitacji SCANIA Coolant Additive przy wymianie płynu.
• Ocena modernizacji na elektryczny retarder (ZF Intarder 5) przy flotach górskich – zmniejsza impuls cieplny do chłodziwa.

Krótkie podsumowanie

Najpierw wyklucz prosty, tani korek, następnie test CO₂ oraz sprężarkę.
Jeżeli gazów w chłodziwie brak – skup się na wydajności chłodzenia (termostat, wiskoza, czystość chłodnic, poprawny płyn).
Każde dalsze użytkowanie z wyrzucaniem płynu grozi przegrzaniem i kosztowną naprawą głowicy lub bloku. Szybka, metodyczna diagnostyka z wykorzystaniem procedur Scania i powyższych wskazówek pozwoli przywrócić pełną sprawność pojazdu i uniknąć przestojów.