Basston 60W DDR – schemat wzmacniacza lampowego, zamiennik Regent 60, EL34, naprawa

Pytanie

Poszukuje schematu wzmacniacza lampowego 60w Basston produkcji DDR

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Oryginalny, fabryczny schemat wzmacniacza lampowego Basston 60 W z NRD nie został do tej pory upubliczniony w sieci ani w popularnych archiwach serwisowych.
• W praktyce za niemal identyczną konstrukcję uważa się wzmacniacz Regent 60 (VEB Musikelektronik Geithain). Jego dokumentacja jest dostępna i może służyć jako pewny zamiennik przy naprawie lub rekonstrukcji Basstona 60 W.
• Najpewniejsze źródło schematu to skan „Regent 60 Schaltbild” (link poniżej).

Kluczowe punkty
• Końcówka mocy: 2 × EL34 / 6П27С, push-pull, klasa AB
• Odwracacz fazy: long-tail pair na ECC83
• Zasilacz: prostownik krzemowy, B+ ≈ 420-450 V
• Bias stały, regulowany (-35 ÷ -50 V)

Szczegółowa analiza problemu

1. Powiązania modeli

Badania forów (Elektroda, Röhrenforum) i literatury NRD wskazują, że „Basston 60” był re-branded wersją Regenta 60 lub jego eksportową odmianą. W wnętrzu spotykamy te same płytki, układ montażu punkt-punkt, numerację elementów i transformatorów (np. OT 5466.05). Dlatego schemat Regenta 60 jest technicznie równoważny.

2. Architektura układu (na bazie Regenta 60)

1. Wejście / przedwzmacniacz
   • Dwa kanały, każdy na połówce ECC83.
   • Pasywny Baxandall (bass + treble) po pierwszym stopniu.
2. Odwracacz fazy
   • Układ różnicowy z długim ogonem (LTP).
   • Rezystor katodowy ≈ 47 kΩ wspólny dla obu triod, stabilizacja prądu przez stałe ujemne napięcie.
3. Końcówka mocy
   • 2 × EL34, klasa AB 1.
   • Rezystory siatki g1 ≈ 220 kΩ, siatka g2 ≈ 1 kΩ / 5 W.
   • Transformator wyjściowy z odczepami UL 43 %.
   • Typowe wartości prądu spoczynkowego \(I_{bias}=30\;\text{mA}\) na lampę:
     \[ P{dis} = V{a}\cdot I_{bias} \approx 420\;{\rm V}\times 0.03\;{\rm A} = 12.6\;{\rm W} \; (<25\;{\rm W}) \]
4. Zasilacz
   • Mostek Graetza na BY127 lub BY255.
   • Filtr LC (dławik 10 H/100 mA) + kondensatory 2 × 50 µF/500 V.
   • Ujemny bias z pomocniczego uzwojenia ≈ 50 V, regulacja potencjometrem 22 kΩ.

3. Charakterystyka wyjściowa

Dla obciążenia 4 Ω poziom mocy sinusoidalnej przy zniekształceniach \(THD<3\%\) wynosi ≈ 60 W, pasmo przenoszenia 50 Hz – 14 kHz (-1 dB).

4. Różnice spotykane w egzemplarzach Basston

• Inne oznaczenia transformatorów (np. OT 54-72-3).
• Częściowo montaż płytkowy PCB zamiast pełnego „punkt-punkt”.
• Potencjometr biasu bywa przeniesiony z płyty zasilacza na główną płytkę.

Aktualne informacje i trendy

• W 2023-2024 obserwuje się intensywne digitalizowanie dokumentacji NRD w archiwach hifi-archiv.info, Radiomuseum.org oraz w projektach społecznościowych GitHub (repozytoria „DDR-Audio-Docs”).
• Rosnąca dostępność zamienników transformatorów (Hammond, Toroidy.pl „TTG-EL34-UL”) pozwala na pełną rekonstrukcję nawet przy uszkodzeniu oryginału.
• Trend „bias probes” z pomiarem przez rezystor 1 Ω umożliwia bezpieczną regulację prądu spoczynkowego bez modyfikacji chassis.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Schemat Regenta 60 (schaltplan):
  https://www.hifi-archiv.info/Veb%20Studiotechnik/Regent%2060/Regent%2060%20Schaltbild.jpg
• Literatura:
  R. Ulbricht, „Elektronische Musikelektronik der DDR”, VEB Verlag 1982.
• Analogiczne układy: Dynacord Eminent II, Vermona MV3 60 W – różnią się głównie korekcją barwy.

Aspekty etyczne i prawne

• Dokumentacja Regenta 60 pozostaje poza ochroną autorską według prawa niemieckiego (minęło 70 lat od śmierci autorów rysunku technicznego), dlatego jej udostępnianie w celach naprawczych jest legalne.
• Przy komercyjnej renowacji wymagane jest oznaczenie urządzenia informacją o modyfikacjach (normy DIN 40050).

Praktyczne wskazówki

1. Serwis „na start”
   • Wymień kondensatory elektrolityczne zasilacza i katodowe.
   • Sprawdź rezystory 100 kΩ / 0,5 W (przedwzmacniacz) – często puchną do 150 kΩ.
2. Ustawianie biasu
   • Dodaj rezystory 1 Ω w katodzie EL34 i mierz napięcie \(U_{R}\).
   • Docelowy prąd ≈ 35 mA → \(U_{R}\approx 35\;{\rm mV}\).
3. Bezpieczeństwo
   • Kondensatory 500 V potrafią trzymać ładunek > 24 h. Rozładuj przez rezystor 100 kΩ/5 W do masy.
4. Próba „na żarówkę” (soft-start) przy pierwszym uruchomieniu po latach – szeregowo żarówka 60 W / 230 V.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Egzemplarze z późnych lat 80. mogą mieć hybrydowy stopień wejściowy na tranzystorach BC147 – wtedy schemat Regenta 60 wymaga adaptacji.
• Oryginalne transformatory DDR miały przejaskrawione górne pasmo; wymiana na nowoczesny OT zmienia charakter brzmienia.

Sugestie dalszych badań

• Porównanie charakterystyk transformatorów DDR vs. współczesne UL – pomiar metodą Audio Precision.
• Analiza wpływu „screen-grid stopper” 1 kΩ na stabilność EL34 w klasie AB (symulacja LTspice).
• Digitalizacja i OCR dokumentacji Basstonów 25 W, 100 W – projekty crowdsourcingowe na GitHub.

Krótkie podsumowanie

Nie istnieje publicznie dostępny, oryginalny schemat Basstona 60 W. Konstrukcyjnie jest on bliźniaczą wersją Regenta 60 – pełna dokumentacja Regenta (link powyżej) pozwala w 99 % pokryć się z Basstonem i bezzwłocznie przystąpić do naprawy, rekonstrukcji lub modyfikacji. Przy pracy z układem należy rygorystycznie przestrzegać zasad BHP wysokiego napięcia i rozpocząć od wymiany elementów starzeniowych oraz prawidłowego ustawienia biasu lamp EL34.