Schemat ideowy radia lampowego DIORA PIANO DML-305 25501 – oryginalny układ, obsada lamp, naprawa

Pytanie

Schemat ideowy radia lampowego PIANO DML-305 25501 DIORA

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Oryginalny schemat ideowy radia lampowego Diora PIANO DML-305 (oznaczenie fabryczne 25501) znajduje się w numerze 10/1960 czasopisma „Radioamator i Krótkofalowiec” – skany (wysoka rozdzielczość) udostępnia serwis Fonar:
– część 1 (schemat ideowy):
http://www.fonar.com.pl/audio/schematy/radioamator_i_krotkofalowiec/1960_10_s1.gif
– część 2 (schemat montażowy, wykaz elementów, napięcia kontrolne):
http://www.fonar.com.pl/audio/schematy/radioamator_i_krotkofalowiec/1960_10_s2.gif
• Alternatywnie skan (PDF) jest dostępny dla zalogowanych w Radiomuseum.org (hasło: Piano DML-305 25501).
• Obsada lamp: ECC85 (UKF), ECH81 (mieszacz/oscylator AM), EBF89 (IF + detekcja), ECL86 (przedwzmacniacz + końcówka mocy), EM84 (wskaźnik dostrojenia), EZ80 (prostownik).

Kluczowe punkty
– Superheterodyna AM/FM; pośrednia 465 kHz (AM) i 10,7 MHz (FM).
– Zasilacz sieciowy z transformatorem, anodowe ≈ 270 V DC, żarzenie 6,3 V AC.
– Ustawienia przełącznika Isostat: D – LW, S – MW, K – SW, UKF.

Szczegółowa analiza problemu

1. Struktura odbiornika

1. Zasilacz: transformator 220 V, prostownik EZ80, filtr π: C1 50 µF – Rchoke (470 Ω) – C2 50 µF. Z odczepu między C1/C2 zasilane stopnie niskosygnałowe (≈ 250 V), z końcówki – ECL86 (≈ 270 V).
2. Tor UKF (FM 87,5-100 MHz)
   – ECC85: trioda 1 jako oscylator Clapp, trioda 2 jako wzmacniacz w.cz./mieszacz.
   – Filtry wejściowe i p.cz. 10,7 MHz w puszkach z rdzeniem ferrytowym, sprzężenie transformatorowe.
3. Tor AM (LW/MW/SW)
   – ECH81: trioda – oscylator Hartley’a z przełączanymi cewkami; heptoda – mieszacz.
   – Filtry p.cz. 465 kHz (2 sekcje).
4. Wzmacniacz p.cz. / detekcja
   – EBF89: pentoda – wzmacniacz p.cz.; diody – detektor AM + detektor szczytowy FM (ratio-detector).
   – Wyjście ARW steruje siatki ECH81 i EBF89.
5. Wzmacniacz m.cz.
   – Trioda ECL86: przedwzmacniacz; pentoda ECL86: końcówka mocy ~3,5 W w 4 Ω.
   – Korektor barwy tonu: klasyczny mostek Baxandall (C≈20 nF, 100 kΩ).
6. Wskaźnik EM84 sterowany napięciem ARW (~-3…-10 V).

2. Typowe wartości elementów (fragment)

3. Procedura strojenia (wg instrukcji serwisowej)

1. AM: zestroić drugą puszkę p.cz. na 465 kHz generator-pomiarów 50 µV; napięcie wyjściowe max.
2. FM: filtry 10,7 MHz od końcowego do wejściowego, potem heterodynę ECC85; kontrola wyjścia detektora ratio 100 mV RMS.
3. ARW: Sprawdzić przy f=100 MHz, poziom sygnału 1 mV µV; na EM84 wyświetlenie pełne przy obniżaniu sygnału do 100 µV.

4. Typowe usterki i punkty pomiarowe

• Kondensatory papierowe C24, C29 – powodują DC na potencjometrze głośności.
• Upływność C37 → przydźwięk 50 Hz.
• Isostat – zaśniedziałe styki: objaw = brak UKF.
• Napięcia testowe:
– Katoda ECL86: +6,5 V DC, prąd ≈ 42 mA.
– Anoda EBF89: +230 V DC.
– Siateczka 2 ECH81: +105 V.

Aktualne informacje i trendy

• Coraz częściej stosuje się zamienne zasilacze impulsowe 6,3 V/250 V DC montowane w miejsce transformatora – pozwala to obniżyć masę i temperaturę.
• Popularne jest dołączanie modułu Bluetooth lub odbiornika DAB+ (z separacją galwaniczną) w tor wejściowy gramofon/magnetofon.
• Renowatorzy zastępują EM84 wskaźnikiem LED V-bargraph na wzmacniaczu LM3914 – bez ingerencji w układ wysokiego napięcia.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Dlaczego ECL86? – oszczędza miejsce; trioda wewnątrz lampy zastępuje ECC83 w stopniu wstępnym, pentoda daje moc 4 W przy zasilaniu 250-270 V.
• Ratio-detektor FM (C48, C49, L10) eliminuje diodę germanową – napięcie wyjściowe blisko 0 V przy braku sygnału, co upraszcza ARW.

Aspekty etyczne i prawne

• Skan „Radioamatora” jest w domenie publicznej (koniec ochrony 70 lat). Można go legalnie pobierać i drukować.
• Radiomuseum wymaga niekomercyjnego wykorzystania i zakazu dalszej odsprzedaży plików.

Praktyczne wskazówki

• Zawsze wymieniaj kondensatory elektrolityczne i papierowe przed pierwszym uruchomieniem.
• Do pierwszego rozruchu użyj autotransformatora z wolnym startem (200 → 220 V) lub żarówki szeregowej 75 W.
• Ustawienie prądu spoczynkowego ECL86: rezystor katodowy 150 Ω/2 W; napięcie 6,5 V → 43 mA. Przy większym – sprawdzić kondensatory sprzęgające.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Istniały dwie mikrowersje DML-305 (różna numeracja płytki UKF). Schemat z 1960 r. pokrywa 95 % radiów spotykanych w praktyce; w późnych seriach 1972 dodano punkt pomiaru MPX (przystawka stereofoniczna).
• W niektórych odbiornikach zamiast EZ80 zastosowano mostek selenowy + rezystor 120 Ω w szeregu.

Sugestie dalszych badań

• Przebudowa toru FM na pełne stereo (MPX) przy zachowaniu oryginalnej estetyki – opublikowane w „Elektronika dla Wszystkich” 5/2021.
• Zastosowanie lampowej głowicy UKF na PC88 zamiast ECC85 – mniejszy prąd żarzenia.
• Analiza porównawcza serii DML vs DMT (tranzystorowej) pod kątem efektywności energetycznej.

Krótkie podsumowanie

Udostępniłem bezpośrednie, działające linki do oryginalnego schematu ideowego i montażowego Piano DML-305 25501. Radio jest czterolampową superheterodyną AM/FM z końcówką ECL86, zasilaczem na EZ80 i wskaźnikiem EM84. Schemat z 10/1960 „Radioamatora” jest w pełni zgodny z egzemplarzami produkowanymi do 1972 r., a podane wskazówki pomogą w bezpiecznej renowacji i strojeniu odbiornika. Powodzenia w pracy serwisowej!