Schemat lampy wskaźnikowej EM34 – opis pinów, aplikacja, wartości elementów

Pytanie

schemat lampy radiowej em34

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Poniżej znajdziesz kompletny schemat aplikacyjny lampy wskaźnikowej EM34 („magiczne oko”) wraz z opisem pinów, wartościami elementów i zasadą działania.
• Kluczowe punkty: 8-pinowa podstawka oktalowa (K8A), żarzenie 6,3 V/0,2 A, zasilanie anody i tarczy ≈ 250 V, podwójna czułość uzyskiwana dzięki dwóm elektrodom odchylającym sterowanym napięciem z wbudowanej triody.

Szczegółowa analiza problemu

1. Pinout i parametry katalogowe (wg. Mullard/Philips, Radiomuseum)

Dane żarzenia: \(U_{h}=6,3\; \text{V}\), \(I_{h}=0,2\; \text{A}\).
Trioda: \(\mu \approx 70\), \(I_a \approx 2{-}3\;\text{mA}\) przy \(U_a=250\; \text{V}\).

2. Typowy schemat aplikacyjny

           +B (230-270 V DC)
                │
           Rt 470 k–1 MΩ
                │
             Pin 8  T  ──┐      Sekcja wskaźnikowa
                │        │
                └───┐    └─┐
                    │      │
                    │     D1  Pin 2  (wewn. z Atriody)
                    │      │
              R2 1 MΩ      │
                    │     D2  Pin 1
                    │      │
                    └──────┘
                │
          Ra 470 k – 1 MΩ
                │
             Pin 6  A (anoda triody)
                │
                ├───► do D1 (wewn.)  
                └─► przez R2 do D2
                │
          C1 10 nF (filtr RF)
                │
             Pin 5  G (siatka triody)
                │
                ├───► Napięcie ARW/AVC z detektora
                │
             Pin 4  K (katoda) ──── GND
Pin 3  H──────────  6,3 V AC  ───────── Pin 7  H

Uwaga: wartości Rt i Ra powyżej 470 kΩ znacząco wydłużają żywotność luminoforu (mniejszy prąd tarczy).

3. Zasada działania

1. Trioda wzmacnia ujemne napięcie ARW. Gdy siatka (Pin 5) staje się bardziej ujemna, prąd anodowy triody spada, a napięcie na jej anodzie (Pin 6) – rośnie.
2. Elektroda D1 (Pin 2) śledzi to napięcie (połączenie wewnętrzne), D2 (Pin 1) wolniej – przez R2.
3. Przy niskim sygnale elektrody są ujemne względem tarczy ⇒ szerokie ciemne sektory.
4. W miarę wzrostu napięcia (silniejszy sygnał) D1 najpierw „zamyka“ swój cień, dopiero potem D2 – stąd efekt podwójnej czułości.

4. Charakterystyka sterowania

Przy \(U_T=250 \text{V}\) i \(U_K=0\;\text{V}\):

\[ \text{Szerokość cienia} \propto \left( UT - U{D1,D2} \right) \]

Pełne zamknięcie pierwszego sektora: \(U_{D1}\approx +100 \text{V}\).
Pełne zamknięcie drugiego sektora: \(U_{D2}\approx +160 \text{V}\) (zależne od R2).

Aktualne informacje i trendy

• Zaopatrzenie NOS-ów EM34 jest ograniczone; ceny od 40 € wzwyż (dane 2024 z eBay, źr. Radiomuseum).
• Popularna wymiana: rosyjska 6E5С lub chińska 6E2, lecz mają pojedynczą czułość; stosuje się adapter podstawki i zmianę R2.
• Hobbystycznie EM34 bywa używana w tzw. „circuit sculpture” i licznikach wizualnych VU – trend maker/DIY (Instructables 2023-2024).
• W projektach audio-high-end stosuje się świeże LED/OLED „pseudo-magic-eye” ­– prostsze sterowanie, brak HV, lecz brak klimatu vintage.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Rt ogranicza prąd tarczy do ok. 0,3–0,5 mA; zwiększenie prądu poprawi jasność, ale przyspieszy wypalanie luminoforu.
• R2 ustala próg drugiej czułości; typowo 1 MΩ → różnica progów ok. 6 dB.
• Kondensator C1 (10–100 nF) filtruje zakłócenia RF/AF na linii ARW, stabilizując wskazanie.
• Żarzenie wymaga osobnego uzwojenia lub dobrze filtrowanej linii DC, by uniknąć modulacji światła 100 Hz.

Aspekty etyczne i prawne

• Praca z napięciami >250 V DC wymaga spełnienia norm PN-EN 50110-1 (bezpieczeństwo pracy przy urządzeniach elektrycznych).
• W starych odbiornikach obecna jest sieć 230 V bez izolacji galwanicznej; zalecane użycie transformatora separacyjnego.
• Zużyte lampy zawierają związki Ba, Sr – należy je utylizować jako odpady elektroniczne, nie do śmieci komunalnych.

Praktyczne wskazówki

1. Sprawdź emisję katody – przy <70 % nominalnej jasność będzie niska niezależnie od napięć.
2. Jeśli cienie drżą, dodaj filtr RC: 100 kΩ + 2,2 µF między siatką a masą.
3. Do testów na stole wykorzystaj zasilacz 0–300 V/5 mA i transformator żarzenia 6,3 V/1 A.
4. Unikaj montażu lampy bliżej niż 5 cm od transformatora sieciowego – pole AC powoduje zniekształcenia światła.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Luminofor EM34 szybko się wypala; nawet NOS po wieloletnim składowaniu może świecić słabo.
• Nieuwzględnienie R2 skutkuje „jednosegmentowym” działaniem (utrata zalety podwójnej czułości).
• Istnieją wersje „EM34/EM35” z bocznostykowym cokołem (P8A); pinout różni się od opisanego K8A.

Sugestie dalszych badań

• Analiza charakterystyki dynamicznej wskaźników EM34 vs. EM84 w funkcji częstotliwości ARW.
• Modernizacja: hybrydowy wskaźnik LED sterowany mikrokontrolerem z emulacją graficzną „oka”.
• Literatura:
  • Mullard Maintenance Manual 1954, sekcja „Tuning Indicators”.
  • EP 7-8/2020 „Magiczne oczko – teoria i praktyka” (free pdf).
  • Frank.pocnet.net – pełne arkusze danych EM34.

Krótkie podsumowanie

EM34 to 8-pinowa lampa wskaźnikowa o podwójnej czułości, wymagająca zasilania 6,3 V/0,2 A oraz ≈250 V dla tarczy i triody. W typowym schemacie trioda wzmacnia napięcie ARW, a dwie elektrody odchylające generują dwa sektory cienia różnie reagujące na poziom sygnału. Prawidłowy dobór rezystorów Ra, Rt i R2 kluczowo wpływa na jasność, żywotność i charakterystykę wskazań. W projektach retro-audio EM34 pozostaje ikoną, lecz wymaga ostrożnej obsługi HV i świadomej konserwacji.