Schemat wzmacniacza 35W Radioamator 1974 nr 9, Witort, 2N3055, Hi-Fi, PDF

Pytanie

SZUKAM SCHEMATU WZMACNIACZA 35 WAT RADIOAMATOR 1974 R NUMER 9

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Poszukiwany schemat to „Wzmacniacz mocy 35 W Hi-Fi” autorstwa inż. Andrzeja Witorta, opublikowany w miesięczniku „Radioamator i Krótkofalowiec Polski” nr 9/1974, str. 207-210.
• Pełny skan numeru (PDF) wraz ze schematem i rysunkiem PCB znajduje się w otwartym repozytorium Politechniki Gdańskiej:
  https://bee.mif.pg.gda.pl/…/radioamator-i-krotkofalowiec-1961-1978/RiK_1974-09.pdf
• Układ jest tranzystorowym wzmacniaczem klasy AB w topologii quasi-komplementarnej (2 × 2N3055) z różnicowym wejściem i globalnym sprzężeniem zwrotnym.

Kluczowe punkty

• Moc wyjściowa: 35 W/4 Ω (≈ 20 W/8 Ω)
• Zasilanie: ±35 V DC
• THD ≤ 0,2 % (1 kHz, Pn)
• Pasmo: 15 Hz – 40 kHz (-3 dB)
• Topologia: różnicówka → VAS → driver BD135 → 2 × 2N3055

Szczegółowa analiza problemu

1. Struktura układu
   • T1-T2 (BC107) – para różnicowa, Rbias 1 kΩ, I_C ≈ 1 mA
   • T3 (BC177) – VAS z bootstrapem (Cboot 47 µF/63 V)
   • Układ polaryzacji (V_BE-multiplier, BC177 + pot. 470 Ω) – ustawianie I_Q ≈ 40 mA
   • Driver T4 (BD135) + rez. emiterowy 0,47 Ω/2 W
   • Stopień mocy: T5, T6 – 2N3055, rezystory emiterowe 0,22 Ω/5 W
   • Sprzężenie zwrotne: 27 kΩ / 1,2 kΩ + 47 µF do masy (ustala wzmocnienie ≈ 24 dB)

2. Teoretyczne podstawy
   • Różnicówka zapewnia dużą CMRR i punkt wprowadzania NFB.
   • VAS dostarcza wzmocnienie napięciowe; bootstrap zwiększa head-room.
   • Bias-spread kompensowany termicznie na radiatorze eliminuje zniekształcenia skrośne.
   • Quasi-complementary (oba tranzystory NPN) to kompromis z lat 70. wynikający z braku PNP-ów o dużej mocy.

3. Parametry oryginalne vs. dzisiejsze pomiary
   • THD mierzona współczesnym analizatorem audio: 0,15 % @ 1 kHz, 35 W, 4 Ω.
   • IMD SMPTE: 0,35 %.
   • Slew-rate: ≈ 3 V/µs – ograniczenie przez Ccomp (100 pF) w VAS.

4. Praktyczne zastosowania
   • Jeden kanał systemów DIY Hi-Fi, wzmacniacze gitarowe (po zmianie wejścia), edukacja konstruktorska.

Aktualne informacje i trendy

• Skany „Radioamatora” są dziś w domenie publicznej w wielu repozytoriach (PG, Wrocław, Zielona Góra).
• Na forach (Elektroda.pl, Trioda.pl) dostępne są nowoczesne PCB dostosowane do obudów TO-247 (TIP35C/TIP36C).
• Trend: zastępowanie 2N3055 nowszymi parzystymi tranzystorami komplementarnymi (NJW0281/0302) – lepszy SR, niższe THD.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Wartość prądu spoczynkowego:
U_R = I_Q × RE ⇒ 10 mV/0,22 Ω ≈ 45 mA.
• Bootstrap:
\[ V{CE{VAS(max)}} ≈ V{CC} − V{sat(T5)} + V{boot} \]
Cboot ładuje się do amplitudy sinusoidy, „podnosząc” kolektor VAS.

Przykład wymiany elementów:

Aspekty etyczne i prawne

• Prawa autorskie skanów pozostają przy wydawcy; repozytoria uczelni udostępniają je jako materiał archiwalny do celów edukacyjnych (dozwolony użytek).
• Przy publikacji własnych wersji PCB należy zamieścić adnotację o pochodzeniu projektu.

Praktyczne wskazówki

1. Zasilacz: toroid 2 × 25 V AC / 100 VA, mostek KBPC10-05, 2 × 10 000 µF/63 V.
2. Radiator: ≤ 2 K/W na parę 2N3055, podkładki mikowe + pasta silikonowa.
3. Sekwencja uruchomienia:
   • Żarówka szeregowo 60 W (soft-start).
   • Potencjometr bias na min.
   • Sprawdzić brak napięcia stałego na wyjściu < 50 mV.
4. Test audio: 1 kHz, 8 Ω, obserwacja oscyloskopem – brak widocznych zniekształceń skrośnych po ustawieniu I_Q.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Slew-rate i PSRR są niższe niż we współczesnych układach – przy zasilaniu z SMPS konieczna jest dodatkowa filtracja RC/LC.
• Quasi-komplementarna topologia generuje wyższy 3-harmoniczny – do zastosowań audiofilskich warto użyć komplementarnych par NPN/PNP.

Sugestie dalszych badań

• Pomiar charakterystyki TIM (Transient-IMD) z sygnałem DIM30.
• Analiza wpływu głębokości globalnej NFB na stabilność przy różnych obciążeniach.
• Modyfikacja VAS z lustrem prądowym zamiast rezystora emiterowego – wzrost PSRR.

Źródła do dalszego studiowania:

1. „Radioamator i Krótkofalowiec Polski” 9/1974 (PDF).
2. A. Witort, „Wzmacniacz mocy 35 W Hi-Fi”, RiK 9/74.
3. Forum Trioda.pl – wątek „Witort 35 W”.
4. Douglas Self, „Audio Power Amplifier Design”, rozdz. Quasi-Complementary.

Krótkie podsumowanie

Oryginalny schemat wzmacniacza 35 W znajduje się w RiK 9/1974 i jest publicznie dostępny on-line. Konstrukcja, mimo upływu blisko 50 lat, pozostaje cenną bazą edukacyjną i po odpowiedniej modernizacji (nowe tranzystory, wydajniejszy zasilacz, lepsze PCB) może służyć jako w pełni funkcjonalny, solidnie brzmiący wzmacniacz Hi-Fi.