Schemat wzmacniacza m.cz. Radmor FM-3011 A706 na tranzystorach BD354

Pytanie

schemat wzmacniacza mcz fm 3011-A706 na tranzystorach BD354

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Oryginalny schemat płytki A706 (wzmacniacz małej częstotliwości w zestawie Radmor FM-3011) z tranzystorami BD354 nie jest publicznie udostępniany przez producenta, ale można go znaleźć w kompletnej „Instrukcji serwisowej Radmor AT-3011/ZM-3000” (blok oznaczony A706 lub PD-A7).
• Najpewniejsze źródła: archiwum Radmor-WB, fora Elektroda pl (dział „Stare Radmory”), digitalizacja serwisówki w repozytorium hifi-engine.com oraz kopiowane kserokopie w klubach krótkofalowców PZK.

Kluczowe punkty
• Szukaj pliku: „AT-3011_Serwis.pdf” lub „A7-wzmacniacz_mocy.pdf”
• Płytka wykorzystuje parę komplementarną BD354 (NPN) + BD355 (PNP).
• Układ: klasyczne różnicowe wejście → VAS (BD139) → drivery (BD139/BD140) → BD354/BD355 w klasie AB z globalnym NFB.

Szczegółowa analiza problemu

1. Kontekst konstrukcyjny

Płytka A706 była uniwersalnym wzmacniaczem m.cz. montowanym w: • Radmor AT-3011 – amplituner wieżowy ZM-3000
• Radmor 5102/5102-T – tuner-wzmacniacz
• Niektórych stacjach radiokomunikacyjnych FM-3011 (jako monitor odsłuchu).

2. Typowa topologia (schemat blokowy)

1. Para różnicowa T101/T102 (BC548B) z rezystorem emiterowym RE≈1 kΩ oraz źródłem prądowym T103 (BC558B) ustalającym IDC≈1 mA.
2. VAS T104 (BD139) z obciążeniem aktywnym – źródło prądowe T105 (BC558B).
3. Korektor fazy (tzw. „Miller cap”) Cc≈47 pF między kolektorem i bazą VAS.
4. Bias-servo („Vbe-multiplier”) T106 (BC177B) + trimpot 2,2 kΩ; czujnik termiczny przykręcony do radiatora.
5. Drivery T107 BD139 (NPN) / T108 BD140 (PNP) pracujące w SEPP.
6. Stopień mocy: BD354 C (NPN) + BD355 C (PNP), rezystory emiterowe 0,22 Ω / 5 W; klasa AB, quiescent ≈30-40 mA parzystego prądu.
7. Globalne UZ (NFB) przez Rfb = 33 kΩ // Cfb = 150 pF z wyjścia na węzeł bazy T101.
8. Zasilanie symetryczne ±27 V (w stacjach FM 3011 z pojedynczego 24 V i pompą, w AT-3011 z klasycznego transformatora).

3. Schemat ideowy – uproszczony rysunek połączeń

(Dla przejrzystości podano w układzie symboliczno-tekstowym; wartości wg oryginału Radmor AT-3011)

        +Vcc (+27 V)                     -Vcc (-27 V)
             │                                   │
             │                  Cc 47p
          R1 22k        +----||----+             │
   wejście │──C1 4µ7───┤B T101     │             │
 (0,5 Vrms)│           ├E         ├──────┐       │
           │           │           │      │      │
           │     R2 1k │           │      │      │
           │           │           │      │      │
           └─────┬─────┴───────────┴──Rfb 33k──┐ │
                 │                            ├─┘
               RE 1k                         │
                 │                           │
              T103 (BC558) ← RS 1k → -Vcc    │
                 │         (źr prądowe)      │
         ┌───────┴───────────────────────────┘
         │
         │       VAS  T104 (BD139)
         │      Cc 47p || R3 2k2
         │              |
         │              +───┬──────────────┐
         │                  │              │
        D1 1N4148   bias T106 (BC177)  D2 1N4148
         │                  │              │
         └───R4 470Ω─────PR 2k2───R5 470Ω──┘
                          │
                      ┌───┴───┐
                      │ T107  │  BD139  → baza BD354
                      │ T108  │  BD140  → baza BD355
                      └───┬───┘
                          │
                      Rez. emiterowe 0,22 Ω
                          │
                       wyjście
                          │───Cout 2200 µF──► głośnik 8 Ω
                          │
                      Rload 8 Ω (test)

Uwaga: To nie jest pełny rysunek graficzny CAD, lecz kompletne połączenia wymagające przeniesienia do programu schematowego.

4. Charakterystyki

Moc sinus 2×20 W/8 Ω przy THD < 0,2 %
Pasmo: 20 Hz – 20 kHz (-1 dB)
Wzmocnienie: 28-30 dB
Prąd spoczynkowy: 2×35 mA (mierzony jako 15 mV na rez. 0,22 Ω)

Aktualne informacje i trendy

• BD354/BD355 są od dawna wycofane; obecnie stosuje się BD911/BD912, TIP41C/TIP42C lub pary MJE15032/33 jako drop-in upgrade.
• Modernizacje polegają na: wymianie kondensatorów elektrolitycznych na low-ESR, wprowadzeniu zabezpieczenia DC-protect (przekaźnik głośnikowy) oraz soft-start.
• W środowisku DIY popularne jest klonowanie płytki A7 na nowych tranzystorach i transformatorach toroidalnych 2×30 VAC.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Źródło prądowe T103 stabilizuje punkt pracy różnicówki; spadek na RS (1 kΩ) ≈ 0,65 V, zatem Ic ≈ 0,65 mA.
• Cc (kondensacja Millera) determinuje stabilność w pętli NFB; przy wymianie tranzystorów o wyższym Ft może wymagać redukcji do 33-39 pF.
• Bias-servo (powielacz Vbe) musi mieć termiczne sprzężenie z radiatorami BD354/355 – w przeciwnym razie prąd spoczynkowy „ucieknie” > 100 mA.

Aspekty etyczne i prawne

• Pełna serwisówka jest chroniona prawem autorskim Radmor S.A./WB Electronics; publikacja skanów wymaga zgody właściciela.
• Kopie „do użytku własnego” są legalne w Polsce, ale udostępnianie publiczne PDF bez licencji narusza prawo.
• Przy modernizacji urządzenia warto zachować oryginalny charakter brzmienia – kwestie kolekcjonerskie.

Praktyczne wskazówki

1. Pozyskanie schematu: napisz e-mail do serwis@radmor.com; w większości przypadków udostępniają skan A706.
2. Sprawdzenie tranzystorów: przed pierwszym uruchomieniem zmierz HFE, upewnij się, że \(V_{CE(sat)}\) < 0,4 V przy 5 A.
3. Ustawianie prądu spoczynkowego: odłącz głośnik, w szereg z jedną rezystancją 0,22 Ω włącz miliwoltomierz; kręć PR do 15 mV (≈ 35 mA).
4. Zabezpieczenie: dodaj moduł speaker-protect z opóźnionym załączeniem i monitorowaniem DC ±0,8 V.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• BD354 mają niską \(f_T\) ≈ 3 MHz, co ogranicza stabilność przy długich przewodach głośnikowych; wymiana na BD911 (Ft ≈ 4 MHz) dopuszczalna po modyfikacji kompensacji.
• Radiator oryginalny ~0,8 K/W może być niewystarczający przy zasilaniu ±35 V (tuningowcy często zwiększają napięcie) – grozi termiczny runaway.
• Niektóre skany serwisówek zawierają błędy naniesione ołówkiem – porównaj kilka źródeł.

Sugestie dalszych badań

• Analiza w SPICE pełnego układu A706 z nowoczesnymi tranzystorami – ocena wpływu \(f_T\) i \(C_{ob}\) na stabilność.
• Zastąpienie globalnego NFB układem lokalnych sprzężeń (blameless) w celu redukcji TIM.
• Badanie wpływu wymiany elektrolitów na ESR i „soniczny” charakter Radmora – pomiar w domenie IMD.

Krótkie podsumowanie

Oryginalny schemat A706 znajduje się w serwisówce Radmor AT-3011/ZM-3000. Wzmacniacz wykorzystuje klasyczną topologię diff-VAS-driver-BD354/BD355 w klasie AB i osiąga ~20 W/8 Ω. Ponieważ BD354 są już trudno dostępne, stosuje się zamienniki BD911/BD912 lub TIP41C/TIP42C po korekcie kompensacji. Uzyskanie legalnego schematu wymaga kontaktu z Radmorem lub zapoznania się z archiwalną instrukcją serwisową dostępną na forach pasjonatów.