Peugeot Expert 1.9 TD 1996 – kompatybilne skrzynie biegów BE3/5, 20LE, Jumpy, Scudo

Pytanie

Jakie skrzynie biegów pasują do peugeot expert 1.9td z 1996 roku?

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Fabrycznie do Peugeota Expert 1.9 TD (XUD9TE, rocznik 1996) stosowano 5-biegowe manualne skrzynie z rodziny PSA BE: głównie BE3/5 oznaczane kodem produkcyjnym 20LE xx (np. 20LE12, 20LE27, 20LE45, 20LE81).
• W pełni pasują również identyczne skrzynie z bliźniaczych modeli Citroën Jumpy I i Fiat Scudo I z tym samym silnikiem 1.9 TD.
• Po zweryfikowaniu kodu i przełożeń można zastosować niektóre skrzynie BE3/5 lub BE4/5 z innych aut grupy PSA wyposażonych w silnik XUD9 TD (np. Peugeot 306 1.9 TD), jednak wymagają one sprawdzenia przełożeń głównych, sposobu sterowania (linki) i typów półosi.

Kluczowe punkty

1. Szukaj skrzyni z kodem 20LE xx (turbo-diesel).
2. Sprawdzaj fizyczne mocowania, półosie, typ wysprzęglania i czujniki.
3. Bezpieczne zamienniki: Expert I, Jumpy I, Scudo I 1.9 TD z lat 1995-1999.

Szczegółowa analiza problemu

1. Konstrukcja i oznaczenia

Peugeot Expert I (typ J4) z 1996 r. z silnikiem XUD9TE (kody DHX, DHY ok. 66 kW) korzystał z 5-biegowej przekładni BE3/5 (wewnętrzne oznaczenie PSA: seria „20”).
Najczęściej występujące podwarianty:

• 20LE09, 20LE12, 20LE13
• 20LE27, 20LE28
• 20LE43, 20LE44, 20LE45
• 20LE77, 20LE81, 20LE82

Litera „L” (turbo-diesel) wskazuje dłuższe przełożenie główne (zwykle 18/67 ≈ 3.72), odpowiadające momentowi silnika 1.9 TD. Skrzynie z literą „D” lub „M” są przeznaczone dla wolnossących 1.9 D i mają krótsze zestopniowanie – mechanicznie pasują, ale podnoszą obroty przy prędkości autostradowej i zwiększają spalanie.

2. Zgodność między modelami

• Bliźniacze produkty Sevel: Citroën Jumpy I i Fiat Scudo I 1.9 TD (tych samych roczników) montują identyczne skrzynie 20LE xx – zamiana „plug-and-play”.
• Peugeot Partner/Berlingo 1.9 D (20LD xx) albo 306 1.9 TD (20LE xx) – teoretycznie pasuje dzwon i wałek sprzęgłowy, lecz: – starsze Partner/Berlingo mają drążkowe sterowanie, Expert używa linek;
– inna belka reakcyjna (poduszka skrzyni);
– możliwa różnica w wyjściu na półoś lewą (łożysko podporowe).
Stąd skrzynia „z osobówki” wymaga pełnej inspekcji elementów towarzyszących.

3. Kryteria weryfikacji przed montażem

1. Kod skrzyni (wybity na płaszczyźnie przy kole zamachowym).
2. Średnica i liczbę frezów wałka sprzęgłowego (250 mm, 18×20,64 mm dla XUD9TE).
3. Typ wysprzęglania: hydrauliczne, centralny wysprzęglik.
4. Sterowanie linkowe (dwa cięgna pod dźwignię) – BE3 w Expert ma wersję „cable shift”.
5. Gniazda czujników: wstecznego i VSS (prędkości).
6. Przełożenie główne – dla 1.9 TD: 18/67 lub 17/65; unikaj 19/71 (wolnossące 1.9 D).

4. Typowe przełożenia (20LE27 przykład)

Pozwala to utrzymać niskie obroty przy 120 km/h, co byłoby niemożliwe ze skrzynią 20LD.

5. Rekomendowana procedura doboru

1. Odczytaj kod VIN i kod skrzyni na obudowie.
2. W katalogu Service Box lub TecDoc porównaj przełożenia i typ sterowania.
3. Jeżeli nie znajdziesz skrzyni 20LE xx – wybierz BE3/5 z Jumpy/Scudo 1.9 TD z tym samym numerem przełożenia głównego.
4. Przy skrzyniach innego pochodzenia (Partner, 306) przygotuj się na: – przekładkę wysprzęglika / choinki biegów,
   – dorobienie/link montażowe,
   – ewentualną wymianę lewej półosi lub jej łożyska osadczego.

6. Naprawa vs. wymiana

• BE-skrzenie są proste w regeneracji; komplet łożysk + synchronizatory to 600–900 PLN.
• Gotowe skrzynie po fabrycznej regeneracji (Peugeot „eXchange”) – 2500–3000 PLN, roczna gwarancja.
• Używka z demontażu: 800–1500 PLN – domagaj się testu kompresji olejowej i gwarancji rozruchowej.

Aktualne informacje i trendy

• Rynek wtórny skrzyń 20LE kurczy się – najwięcej dostępnych obecnie jest odmian 20LE45 i 20LE81 (oferty 2023–2024 na Allegro i eBay).
• Rosnąca popularność regenerowanych przekładni; w Polsce działa kilka firm oferujących fabryczny test na stole obrotowym.
• W katalogach PSA skrzynie BE3 zostały wycofane z bieżącego asortymentu; dostępne jedynie jako „NFP” (pièce non fournie) – brak nowych OE.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Oznaczenie „20” = skrzynia poprzeczna, „BE” rodziny, „L” = TD, „E” = przekładnia zewnętrzna, ostatnie cyfry = wariant przełożeń.
• BE3 vs. BE4: BE4 ma synchronizowany bieg wsteczny, lecz w Expertach praktycznie nie występowały – jeśli trafi się 20KE/20KM, będzie również pasować (sprawdź sterowanie).
• Dzwon skrzyni XUD9 jest wspólny dla XUD9D i XUD9TE; różnią się jedynie przełożenia i sprzęgło (235 mm vs 250 mm).

Aspekty etyczne i prawne

• Demontaż używanych skrzyń powinien odbywać się w legalnych stacjach demontażu (BDO).
• Gwarancja rozruchowa to minimum 14 dni – wymuś ją na sprzedawcy.
• Zgodnie z prawem UE (Dyrektywa ELV), wymiana musi odbywać się przy użyciu oleju przekładniowego zgodnego z normą PSA B71 2310 (75W-80 lub 75W-90 GL-4).

Praktyczne wskazówki

1. Zanim wyjmiesz starą skrzynię – oznacz pozycje linek zmiany biegów i wsporniki poduszek.
2. Przed montażem zamiennika: – wymień simmeringi półosi (2 × 32 mm),
   – zalej 2,0 l oleju 75W-80,
   – skalibruj czujnik VSS (jeśli różni się ilością impulsów).
3. Test drogowy: przy 100 km/h na 5 biegu obroty powinny wynosić 2400–2900 rpm; jeśli odbiegają >10 %, skrzynia ma inne przełożenie główne.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Skrzynie 20LD xx (1.9 D) pracują, ale podnoszą zużycie paliwa ~0,5 l/100 km i zwiększają hałas; wybieraj je tylko awaryjnie.
• Starsze BE1/5 (np. z 405) mają dźwignię sterowania prętową – adaptacja w Expert jest nieopłacalna.
• Nie wszystkie wersje Partner/Berlingo posiadają gniazdo czujnika prędkości elektronicznego – może to unieruchomić ABS.

Sugestie dalszych badań

• Sprawdzenie katalogu przełożeń w Sedre/ServiceBox po numerze VIN.
• Analiza swapu na 6-biegowy ML6C (z 2.0 HDI) – projekt wymaga dorobienia mocowań, lecz obniża obroty do ~2200 rpm przy 130 km/h.
• Porównanie kosztów pełnej regeneracji BE3 vs. konwersja na ML5T (z 806/Evasion 2.1 TD).

Krótkie podsumowanie

Peugeot Expert 1.9 TD 1996 wykorzystuje 5-biegową skrzynię PSA BE3/5 o kodzie 20LE xx. Najbezpieczniej montować przekładnię o identycznym kodzie z identycznego modelu lub z bliźniaczych Jumpy/Scudo 1.9 TD. Skrzynie z partnera/berlingo lub osobowych 306/405 pasują mechanicznie, lecz wymagają sprawdzenia sterowania i przełożeń. Przed zakupem odczytaj kod, zweryfikuj przełożenie główne, stan techniczny i kompatybilność czujników – to gwarancja bezproblemowej eksploatacji.