Sony STR-DE497 – słabo świecący wyświetlacz VFD, naprawa i wymiana kondensatorów

Pytanie

jak naprawić słaboświecący wyświetlacz w amplitunerze Sony STR-DE497

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najpierw wyklucz ustawienia DIMMER i wykonaj reset (inicjalizacja), a następnie zmierz i przywróć prawidłowe napięcia zasilające VFD: żarzenie ~3–3,5 V AC oraz zasilanie siatek/anod ok. 20–30 V (w STR‑DE4xx zwykle jako ujemne −20…−30 V względem masy).
• W praktyce w 80–90% przypadków pomaga wymiana zużytych elektrolitów w gałęzi zasilania wyświetlacza (typowo: C905, C912, C913, a także C925, C927 w niektórych wersjach) oraz przegląd diod prostownika, ewentualnej Zenerki i rezystorów żarzenia (np. R909/R910).
• Jeśli napięcia są prawidłowe, a jasność nadal niska i nierówna, przyczyną jest zużycie luminoforu VFD — pozostaje wymiana modułu wyświetlacza (często tylko z demontażu) lub świadoma, niewielka korekta żarzenia jako półśrodek.

Kluczowe punkty:

• Sprawdź DIMMER/INITIAL, potem napięcia: FIL (AC) i −VFD (DC).
• Wymień elektrolity w sekcji VFD na 105°C, ≥ oryginalne napięcie.
• Sprawdź/odśwież luty, diody, Zener, rezystory bezpiecznikowe żarzenia.
• Przy prawidłowych napięciach i dalej słabej jasności — zużyty VFD.

Szczegółowa analiza problemu

• Teoria pracy: VFD (Vacuum Fluorescent Display) wymaga:
  • napięcia żarzenia (filamentu) ok. 2,8–3,5 V AC między pinami F1–F2 (mierz zawsze „różnicowo” między F1 i F2, nie do masy, bo żarzenie bywa spolaryzowane względem −VFD),
  • zasilania siatek/anod rzędu 20–30 V (w wielu Sony jest to −20…−30 V DC względem masy, a segmenty są wtedy „podciągane” ku masie przez driver).
• Objawy:
  • Zbyt niskie −VFD lub za duże tętnienia → jednolicie słabsza jasność, pulsowanie.
  • Za niskie żarzenie → mocno przygaszony, czasem nierówny obraz.
  • Prawidłowe napięcia i nadal słabo → naturalne zużycie luminoforu (częściej ciemniejsze segmenty najczęściej używane).
• Typowe przyczyny w STR‑DE497/serii STR‑DE4xx:
  • elektrolity w zasilaniu VFD (często oznaczenia C9xx: np. C905, C912 ~47 µF/35 V, C913 ~10 µF/50 V; bywa też C925, C927 ~220 µF/35–50 V),
  • diody prostownika (D90x) i ewentualna dioda Zenera stabilizująca −VFD,
  • rezystory w torze żarzenia (np. R909/R910 ~2,2 Ω, potrafią „podbijać” rezystancję po przegrzaniu),
  • pęknięte luty na transformatorze, mostku/diodach, pinach VFD i drivera.
• Procedura krok po kroku:
  1. Ustawienia i reset
     • Przycisk DIMMER/FL DISPLAY (front/pilot) – ustaw najwyższą jasność.
     • Reset do ustawień fabrycznych (w tej serii zwykle przytrzymanie POWER do „INITIAL”; w niektórych wersjach kombinacja z ENTER – sprawdź serwisówkę).
     • To eliminuje przypadkowe ściemnienie, ale nie naprawi usterki zasilania.
  2. Pomiary (ostrożnie, urządzenie pod napięciem)
     • FILAMENT: między F1–F2: ok. 3–3,5 V AC. Jeśli <2,8 V AC → sprawdź R909/R910, złącza, uzwojenie wtórne transformatora.
     • −VFD (lub +VFD zależnie od wersji): oczekuj ~20–30 V DC o niskich tętnieniach (<0,3–0,5 Vpp). Jeśli jest np. −12…−18 V lub silne tętnienia → prawie na pewno elektrolity.
     • Jeśli masz oscyloskop, sprawdź ripple pod obciążeniem (włącz tryb, który zapala wiele segmentów).
  3. Serwis zasilania VFD
     • Wymień „podejrzane” elektrolity w całej gałęzi VFD (C905, C912, C913; i/lub C925, C927 – różnice zależnie od wersji płyty). Daj 105°C, pojemność jak oryginał, napięcie równe lub wyższe (np. 35→50 V).
     • Sprawdź diody prostownika (D90x) i Zener – pod obciążeniem i miernikiem (w razie wątpliwości podmień).
     • Przelutuj wyprowadzenia transformatora, mostek/diody, piny VFD i drivera – mikropęknięcia są częste.
     • Oczyść i dociśnij złącza taśm/płytek (IPA, nie agresywne środki).
  4. Ocena po naprawie
     • Powtórz pomiary; −VFD powinno wrócić w okolice nominalne i ustabilizować się.
     • Jeżeli napięcia są już poprawne, a jasność nadal zbyt niska/niejednorodna → zużyty VFD.
  5. Co z „podbijaniem” jasności?
     • Dopuszczalny, tymczasowy trick serwisowy: +5% napięcia żarzenia (np. korekta R909/R910 z 2,2 Ω do 1,8–2,0 Ω) albo nieco mniej ujemne −VFD. To jednak przyspiesza zużycie lampy i może przeciążyć driver – rozwiązanie „na własne ryzyko”, niezalecane jako docelowe.
  6. Wymiana wyświetlacza
     • Moduł VFD do STR‑DE497 jest trudny do zdobycia (zwykle z demontażu panelu frontowego). Jeśli zależy na oryginale, szukaj całego „front panel assy”. Konwersje na LED/OLED wymagają głębokich przeróbek i tracą oryginalną estetykę.

Aktualne informacje i trendy

• Najczęściej skuteczna jest profilaktyczna wymiana wszystkich małych elektrolitów w torze VFD oraz poprawa lutów – to standard w sprzętach z początku lat 2000.
• Nowe oryginalne moduły VFD są coraz trudniej dostępne; praktyką stało się pozyskiwanie paneli z dawców lub akceptacja nieco mniejszej jasności po „recapie”.
• Trend „right‑to‑repair”: coraz więcej zestawów serwisowych zawiera komplet kondensatorów 105°C do całej gałęzi VFD.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Lista części (typowe, mogą się nieznacznie różnić wersją płyty):
  • C912 ~47 µF/35 V, C913 ~10 µF/50 V, C905 ~47–100 µF/25–35 V, C925/C927 ~220 µF/35–50 V.
  • Diody prostownika VFD (D903–D906 lub mostek SMD/THT).
  • Zener ok. 24–30 V (jeśli zastosowana).
  • R909/R910 ~2,2 Ω (rezystory w torze żarzenia; sprawdź czy to bezpiecznikowe).
• Pomiary:
  • Filament mierz między pinami F1/F2 (AC). Pomiar do masy bywa mylący, bo żarnik jest spolaryzowany.
  • −VFD mierz do masy. Oceń DC i składową zmienną (tętnienia).
• Po wymianie:
  • Odtłuść PCB po lutowaniu (IPA), sprawdź zwarcia/odwrotną polaryzację, prowadź przewody tak jak fabrycznie (zakłócenia).

Aspekty etyczne i prawne

• Bezpieczeństwo: praca przy zasilaniu sieciowym i kondensatorach filtrujących (setki woltów) wymaga kwalifikacji; odłącz od sieci i rozładuj kondensatory.
• Oryginalność sprzetu: agresywne mody mogą obniżać wartość kolekcjonerską; zalecana naprawa zgodna z serwisówką.
• Odpady: utylizuj stare kondensatory zgodnie z lokalnymi przepisami.

Praktyczne wskazówki

• Zrób zdjęcia przed demontażem (taśmy, prowadzenie przewodów).
• Wymieniaj elektrolity „blokami” w obrębie sekcji VFD, nie pojedynczo — oszczędza czas diagnostyki.
• Używaj markowych kondensatorów 105°C (Nichicon, Panasonic, Rubycon).
• Jeśli masz oscyloskop, testuj tętnienia pod różnymi stanami wyświetlacza (np. TUNER z RDS zapala wiele segmentów).
• Spodziewany koszt części: ok. 10–20 USD; czas pracy: 1–2 h.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Oznaczenia elementów mogą się różnić między rewizjami płyt — zawsze weryfikuj z serwisówką STR‑DE497.
• Podbijanie żarzenia/−VFD poprawia jasność kosztem żywotności – traktuj jako tymczasowe.
• Uszkodzony driver VFD zdarza się rzadko; zwykle objawia się brakiem segmentów, nie jednolitym przyciemnieniem.

Sugestie dalszych badań

• Zdobycie i przestudiowanie service manual STR‑DE497 (sekcja „Front Panel (F‑Board)” i zasilanie VFD).
• Weryfikacja realnych napięć i tętnień w Twoim egzemplarzu (podaj wyniki – pomogę zinterpretować).
• Poszukanie panelu frontowego z dawcy, jeśli VFD okaże się zużyty.

Krótkie podsumowanie

Najpierw wyklucz programowe ściemnienie (DIMMER/INITIAL). Klucz do naprawy to przywrócenie prawidłowych napięć VFD: wymień elektrolity w gałęzi −VFD/żarzenia, sprawdź prostownik, Zener, rezystory żarzenia i luty. Gdy napięcia są w normie, a jasność nadal niska, winny jest zużyty VFD — pozostaje wymiana modułu lub akceptacja mniejszej jasności. Jeśli podasz konkretne napięcia (FIL i −VFD) oraz co już wymieniłeś, wskażę dokładne kolejne kroki.