Czy rower elektryczny Sparta działa bez licznika?

Pytanie

Czy rower elektryczny Sparta da się odpalić bez licznoka

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• W seryjnych rowerach elektrycznych Sparta – zwłaszcza z napędem ION/FIT – wspomagania nie da się włączyć bez oryginalnego, sparowanego licznika (display-HMI).
• Licznik pełni rolę „elektronicznego klucza”, inicjuje komunikację z kontrolerem i BMS-em baterii; jego brak uniemożliwia tzw. handshake, więc silnik pozostaje wyłączony.
• Rower pozostaje w pełni sprawnym rowerem mechanicznym – można nim jeździć bez wspomagania.

Szczegółowa analiza problemu

1. Architektura systemu Sparta ION/FIT
   • Bateria z BMS → sterownik silnika → silnik → licznik/HMI
   • Magistrala CAN-like lub UART (9600-115200 Bd) przenosi pakiety ID, poziom wspomagania, kody PIN, błędy.
   • Przy włączeniu licznik wysyła ramkę „Wake-Up”, następnie zaszyfrowany identyfikator (UID). Kontroler porównuje UID z bazą zapisaną w EEPROM – brak zgodności = blokada napędu.

2. Procedura startowa („digital handshake”)

   1. Zasilanie 30–42 V z baterii trafia na DC/DC 12 V → 5 V, które budzi licznik.
   2. Licznik podaje „Power-Enable” (linia logiczna) oraz pakiet CAN „AUTH_REQ”.
   3. Kontroler odpowiada „AUTH_OK”; dopiero wtedy zamyka przekaźnik HV i umożliwia podanie prądu na fazy silnika.

3. Skutki braku licznika
   • Brak linii Power-Enable → przekaźnik pozostaje otwarty.
   • Brak kodu UID → sterownik zgłasza błąd 04/05 (błąd magistrali lub autoryzacji).
   • Brak możliwości wyboru PAS → nawet gdyby sterownik ruszył, wspomaganie utknęłoby na domyślnym 0 % lub fail-safe 50 W.

4. Teoretyczne obejścia
   • Emulator licznika (mikrokontroler STM32/ESP32) potrafiący odegrać sekwencję UID, CAN-ID i PWM-Enable – wymaga analizy ramek logic analyzerem; proceder czasochłonny, ryzykowny, prawnie wątpliwy.
   • Fizyczne zwarcie linii Enable bez ramek danych zwykle nie działa (kontroler wymaga zarówno sygnału logicznego, jak i poprawnej komunikacji).

5. Wyjątki
   • Wczesne eMotion (ok. 2010 r.) miały prostszy sterownik, którego można było obudzić samą linią KEY. Te modele dziś spotyka się rzadko; większość nowych Sparty (ION 2012→, FIT 2019→) korzysta z parowania licznika.

Aktualne informacje i trendy

• Producent (Accell Group) od 2021 r. rozwija platformę FIT 2.0 z Bluetooth/ANT+. Smartfon może pełnić dodatkowy wyświetlacz, lecz nadal wymaga zewnętrznego „Remote-Key” z UID.
• Branża idzie w stronę jeszcze mocniejszego szyfrowania (AES-128) i zdalnych aktualizacji OTA, co utrudnia wszelkie próby obejścia.
• Równolegle rośnie rynek konwersji DIY; coraz więcej użytkowników wymienia kompletny zestaw Sparta na uniwersalne sterowniki FOC (KT, Bafang).

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Typowe napięcia: linia KEY 5 V, linia CAN_H/L 2,5 ± 1 V, prąd rozruchowy sterownika ok. 50 mA.
• Licznik przechowuje także licznik przebiegu i historię błędów; po wymianie na inny egzemplarz serwis może odczytać „mismatch” i wywołać kod 26.

Przykład praktyczny:

CAN-ID 0x18FF50E5  Data: 10 02 A1 B3 00 00 FF 00   (AUTH_REQ)
CAN-ID 0x18FF51E5  Data: 20 02 A1 B3 01 00 FF 00   (AUTH_OK)

Bez drugiej ramki sterownik nie zamknie przekaźnika HV.

Aspekty etyczne i prawne

• EN 15194:2017 wymaga, by e-bike nie uruchamiał się samoczynnie; licznik jako klucz spełnia ten wymóg bezpieczeństwa.
• Modyfikacja/obejście może unieważnić certyfikat CE i polisę OC/NW.
• W Polsce przekroczenie 250 W lub brak homologacji klasy Pedelec = pojazd L1e-A → konieczność rejestracji.

Praktyczne wskazówki

1. Diagnostyka
   • Sprawdź złącze 5-pin/6-pin licznika (często zanieczyszczone).
   • Pomierz 5 V przy włączonej baterii – brak 5 V = uszkodzony DC/DC.
2. Naprawa
   • Kup oryginalny licznik (kod serwisowy zaczynający się od 2911-XXX) – uwaga: musi być „virgin” lub sparowany w serwisie Accell-ServiceTool.
   • Aktualizacja firmware sterownika (wersja ≥1.16 rozwiązuje kilka błędów handshake).
3. Alternatywa
   • Jeśli koszt jest zaporowy, rozważ kompletne przejście na zestaw Bafang/KT; wymaga wymiany sterownika, czujnika PAS i okablowania.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Używany licznik z innego roweru Sparta teoretycznie można „odparować”, ale oficjalne narzędzie jest dostępne wyłącznie dla autoryzowanych serwisów.
• Starsze modele z manetką gazu (Sparta Pharos) mają osobny immobiliser; konieczne jest również posiadanie fizycznego kluczyka.

Sugestie dalszych badań

• Analiza protokołu CAN Sparty (projekt open-source „ION-Reverse” na GitHub).
• Ocena wpływu szyfrowania UID na prawo do naprawy (Right-to-Repair).
• Porównanie efektywności energetycznej po konwersji na uniwersalny sterownik FOC.

Krótkie podsumowanie

Rower elektryczny Sparta w praktyce nie uruchomi wspomagania bez licznika, bo display jest integralnym, sparowanym kluczem systemu. Zamienniki wymagają programowania, a obejścia protokołu są bardzo trudne, niosą ryzyko prawne i techniczne. Najbezpieczniej jest naprawić okablowanie lub wymienić licznik w autoryzowanym serwisie; alternatywą pozostaje kompletna wymiana elektroniki na zestaw uniwersalny.