Sprężarka chłodni – cykliczne wyłączanie, nieudany rozruch, Electrolux, Danfoss, diagnostyka

Pytanie

Dlaczego sprężarka do chłodni zachowuje się tak jakby nie mogła się włączyć?
Staje za chwilę się włącza i znowu chodzi jakby nie mogła zaskoczyć

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Sprężarka prawdopodobnie wpada w tzw. „cykl nieudanego rozruchu” (short‑cycling): pobiera duży prąd, po kilku sekundach zadziała zabezpieczenie przeciążeniowe i silnik się wyłącza, po ochłodzeniu próbuje ponownie.
• Najczęstsze przyczyny: uszkodzony układ rozruchowy (przekaźnik/kondensator), zbyt niskie napięcie, przegrzewanie lub zbyt wysokie ciśnienie po stronie tłocznej.

Kluczowe punkty
• Sprawdź napięcie pod obciążeniem i ciągłość toru zasilania.
• Zmierz/­podmień kondensator i przekaźnik rozruchowy.
• Oceń temperaturę i prąd pracy – czy nie wyzwala się termik.
• Zweryfikuj ciśnienia układu (równoważenie ciśnień przed startem, drożność skraplacza).

Szczegółowa analiza problemu

1. Układ elektryczny
   a) Kondensator rozruchowy – utrata pojemności ≥20 % obniża moment startowy.
   b) Przekaźnik PTC lub elektromagnetyczny – wypalone styki → brak zasilania uzwojenia startowego.
   c) Napięcie w sieci < 10 % znamionowego lub spadek > 15 % w chwili startu podnosi prąd do wartości LRA (Locked‑Rotor Amperage) i wyzwala zabezpieczenie.
2. Zabezpieczenie przeciążeniowe (klixon)
   • Klixon rozłącza przy prądzie ~8–12 × I_n lub przy 130–160 °C obudowy. Jeśli styka sprężarkę co 30–90 s, wskazuje na przeciążenie elektryczne / mechaniczne.
3. Przyczyny hydrauliczno‑mechaniczne
   • Wysokie ciśnienie tłoczenia (brudny skraplacz, niedrożny filtr‑odwadniacz, nadmiar czynnika) → silnik musi wystartować „pod obciążeniem”.
   • Brak zaworu elektromagnetycznego na linii cieczowej w dużych instalacjach powoduje brak wyrównania ciśnień po wyłączeniu.
   • Zatarte łożyska lub uszkodzone zawory wewnętrzne → zwiększony moment rozruchowy.
4. Inne elementy sterujące
   • Presostat wysokiego/­niskiego ciśnienia wyłączany impulsowo przez wahania ciśnienia.
   • Termostat (lub sterownik PLC) nadmiernie „krótkie cykle” – błąd kalibracji lub sonda temperatury.

Teoretyczne podstawy
Moment rozruchowy silnika indukcyjnego \(M_s ≈ k \cdot \frac{U^2}{Z}\). Spadek napięcia \(U\) lub wzrost impedancji \(Z\) (brak kondensatora) drastycznie obniża \(M_s\). Jednocześnie prąd rozruchu \(I_{LR} ≈ U/Z_m\) rośnie, aktywując zabezpieczenie termiczne.

Praktyczne zastosowania
Diagnostyka krok‑po‑kroku:

1. Odłączyć zasilanie, zdjąć puszkę zaciskową.
2. Sprawdzić kondensator: ESR‑metrem lub multimetrem z funkcją µF.
3. Przekaźnik – pomiar rezystancji toru (PTC ~15–30 Ω zimny), oględziny na okopcenia.
4. Podpiąć amperomierz cęgowy, uruchomić – porównać prąd z tabliczką znamionową i LRA.
5. Podpiąć manometry LP/HP – weryfikacja ∆P przy rozruchu.
6. Pomiary rezystancji uzwojeń – trzy wartości w konfiguracji Δ potwierdzają brak zwarć (S–R, R–C, S–C).

Aktualne informacje i trendy

• Coraz częściej stosuje się sprężarki inwerterowe BLDC ze zmienną prędkością – unikają skokowych prądów rozruchowych.
• Popularne są moduły soft‑start (NTC + triak lub tyrystorowy ramp‑up).
• Dyrektywa F‑Gas 2024 ogranicza czynniki o GWP>1500 – prace serwisowe muszą być wykonywane przez certyfikowany personel, a uzupełnianie czynnika rejestrowane.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Kondensator rozruchowy: typowa tolerancja ±5 %, żywotność 3000–6000 rozruchów; wizualne wybrzuszenie = awaria.
• Prąd LRA można odczytać z tabliczki – 6–8× prąd znamionowy hermetycznej sprężarki 1 ~.
• Czas ponownego zwarcia klixona zależy od chłodzenia obudowy: w chłodni o temp. otoczenia 0–5 °C może być 15–30 s, w pomieszczeniu 35 °C nawet 3 min.

Aspekty etyczne i prawne

• Manipulacja czynnikiem chłodniczym bez uprawnień (certyfikat F‑Gas/ UDT) jest nielegalna; grożą kary administracyjne.
• Nieautoryzowany bypass zabezpieczeń termicznych naraża personel i instalację na pożar.
• Utylizacja starego kondensatora PCB‑free – należy oddać do recyklingu elektroodpadów.

Praktyczne wskazówki

1. Zacznij od najtańszych części: przekaźnik + kondensator (<100 zł) – często rozwiązuje 70 % przypadków.
2. Wymiana tych elementów bez otwierania układu czynnika nie wymaga certyfikatu F‑Gas, ale wymaga odłączenia od sieci i procedury LOTO.
3. Jeśli prąd rozruchowy > LRA lub ciśnienie tłoczenia > maks. katalogowego, oczyść skraplacz i sprawdź wentylatory.
4. Przy powtarzającym się „blokowaniu hydrauliki” rozważ montaż zaworu elektromagnetycznego liniowego lub soft‑start „Capacitive Discharge”.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Jeśli sprężarka pracuje >10 lat i ma przebieg >40 000 h, możliwa naturalna utrata szczelności uzwojeń – naprawa ekonomicznie nieopłacalna.
• Nieprawidłowa diagnoza może prowadzić do wielokrotnej wymiany kondensatorów i przekaźników bez rezultatu – wtedy najczęściej winna jest sprężarka (uszkodzenie mechaniczne).

Sugestie dalszych badań

• Pomiary impedancji rotora metodą „megger” 500 V w celu wykrycia przebicia do masy.
• Analiza temperatur uzwojeń metodą termistorów wtopionych w pakiet (standard EN 60034‑11).
• Zastosowanie logera prądu i napięcia (True RMS) do wychwycenia chwilowych zaników sieci.

Krótkie podsumowanie

Sprężarka cyklicznie próbuje wystartować, bo układ rozruchowy nie zapewnia wystarczającego momentu lub silnik przeciążany jest hydraulicznie/termicznie. Statystycznie najczęściej winne są: kondensator i przekaźnik startowy, w dalszej kolejności spadek napięcia lub wysokie ciśnienie. Rozpocznij diagnostykę od prostych, tanich podzespołów, zmierz napięcie i prąd, następnie zweryfikuj ciśnienia. Jeżeli po wymianie układu rozruchowego problem nie ustępuje – prawdopodobna awaria samej sprężarki i konieczność jej wymiany przez certyfikowany serwis.