Strojenie anteny W3DZZ: Poradnik krok po kroku

Pytanie

Stronę je anteny w3dzz

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Jeśli pytanie dotyczy strojenia (tuningu) anteny W3DZZ: zaczynamy od precyzyjnego dostrojenia trapów na 7,05 MHz, następnie regulujemy wewnętrzne ramiona dla pasma 40 m, a na końcu zewnętrzne odcinki dla 80 m – zawsze na docelowej wysokości.
• Jeżeli chodzi o stronę (kierunek) promieniowania: antena W3DZZ promieniuje najsilniej prostopadle do swojej osi; ustaw ją więc tak, aby ta oś była ustawiona pod kątem 90° do kierunku, w którym chcesz mieć najsilniejsze sygnały.

Kluczowe punkty
• Trapy zestrój dokładnie na 7,05 ±0,05 MHz.
• Kolejność: 40 m → 80 m; każda zmiana symetryczna.
• Oś anteny ⟂ pożądany kierunek promieniowania; wysokość ≥10 m.

Szczegółowa analiza problemu

1. Teoretyczne podstawy
   ‑ W3DZZ to dipol półfalowy na 80 m – ok. 2×20–21 m – w którym wstawiono pułapki LC strojone na 7,05 MHz.
   ‑ Na 40 m trapy mają impedancję ~kΩ i „odcinają” końcówki: aktywna długość spada do ok. 2×10,1 m (dipol ½λ).
   ‑ Na 80 m trapy są indukcyjne ⇒ całość promieniuje; na wyższych pasmach pojawiają się harmoniczne (20/15/10 m).

2. Wyposażenie pomiarowe
   • Vector-Network-Analyzer (np. NanoVNA, RigExpert AA-35) – skan od 3 do 30 MHz.
   • Balun prądowy 1:1 (14–16 zwojów RG-58 φ 10 cm lub rdzeń ferrytowy #43).
   • Taśma miernicza, zaciski / lina D10, lutownica z cyną Sn60Pb40.

3. Procedura tuningu (iteracyjna)
   a) Sprawdzenie trapów offline
   – Przy pomocy malej pętli pomiarowej i VNA zlokalizuj minimum |S11| w okolicy 7,05 MHz; koryguj:
   \[ f_0=\frac{1}{2\pi\sqrt{LC}} \]
   • f < 7,05 → zdejmij 1-2 zwoje, f > 7,05 → dodaj zwoje lub pojemność.
   b) Montaż całości z naddatkiem 10-15 cm/ramię; zawieszenie Inverted-V na ~10 m.
   c) Strojenie 40 m
   – Skan 6,9-7,3 MHz.
   – fmin za nisko → symetrycznie skrócić po 5-8 cm; za wysoko → wydłużyć.
   – Cel: fmin ~7,10 MHz; SWR ≤ 1,5.
   d) Strojenie 80 m
   – Zewnętrzne odcinki; skan 3,5-3,8 MHz.
   – fmin < 3,65 → skróć; fmin > 3,8 → wydłuż; krok 10-15 cm/ramię.
   – Akceptuj wąskie pasmo pracy (≈100 kHz); SWR ≤ 2.
   e) Weryfikacja 20/15/10 m
   – SWR ≤ 3 wystarcza, resztę kompensuje skrzynka ATU.

4. Kierunek promieniowania
   ‑ Dipol promieniuje bocznie; maksimum w płaszczyźnie poprzecznej do przewodu.
   ‑ Ustawienie osi E–W ⇒ maksimum na N-S, odwrotnie dla osi N-S.
   ‑ Podwieszenie V-ka ≈120° zmniejsza kąt elewacji (DX na 40 m).

5. Wpływ wysokości i otoczenia
   • H < 0,2 λ ⇒ kąt elewacji rośnie, charakterystyka pseudo-NVIS (lokalne QSO).
   • Metalowe dachy/maszty w odległości < 0,15 λ wypaczają impedancję – kontroluj.

Aktualne informacje i trendy

• Coraz częściej stosuje się trap-Less W3DZZ (link-coupled, kondensator 47 pF między ramionami) dla niższych strat i większej szerokości pasma; wymaga ATU.
• VNA niskokosztowe (NanoVNA-H4) spopularyzowały dokładny pomiar R/X, nie tylko SWR.
• Baluny na rdzeniach #52 lub #61 poprawiają pracę powyżej 30 MHz – istotne przy emisjach FT8 na 10 m.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Przykład nastaw trapu: L = 23 µH (46 zwojów Cu 1,5 mm na PVC φ 40 mm), C = 110 pF 3 kV; przy 7,05 MHz |Z|≈3 kΩ.
• Zewnętrzne odcinki można regulować „pigtail’em” – pozaginany zapas drutu skracamy stopniowo.
• Dla bezpieczeństwa wysokonapięciowe kondensatory mikrofalenne (porcelana) wytrzymują moc 1 kW PEP.

Aspekty etyczne i prawne

• Zgodność z Rozporządzeniem MI w sprawie pól elektromagnetycznych: przewód > 3 m od najbliższego punktu dostępnego publicznie przy PEP ≤ 100 W.
• Właściwe uziemienie kabla koncentrycznego i odgromienie masztu (N-SEP-03).

Praktyczne wskazówki

• Stosuj tłumik wspólno-modowy („choke”) 1:1 przy zasilaniu – 8-9 zwojów RG-58 na rurze PVC φ 10 cm lub rdzeń FT240-43, aby ograniczyć prądy na oplocie.
• Uszczelnij trapy silikonem neutralnym + taśma samowulkanizująca.
• Zawsze dostrajaj przy suchym drucie; po deszczu impedancja może spaść nawet o 15 Ω.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Pasmo 80 m pozostaje wąskie – kompromis konstrukcyjny; szerokopasmowość można poprawić przez równoległe odciągi („capacity-hats”) lub tuner przy balunie.
• W3DZZ na 20/15 m to już antena wieloharmoniczna – diagram skomplikowany, listki boczne; nie oczekuj idealnej kierunkowości.

Sugestie dalszych badań

• Porównanie strat dielektrycznych w trapach powietrznych vs na toroidach T200-2.
• Analiza symulacyjna (4nec2, MMANA-Gal) wpływu wysokości 0,15–0,6 λ na kąt fali odbitej.
• Integracja z automatycznym tunerem przy balunie (AT-100ProII) – pomiar czasu adaptacji podczas QSY.

Krótkie podsumowanie

Strojenie W3DZZ to proces dwuetapowy: najpierw dokładne ustalenie rezonansu trapów i ramion na 40 m, potem korekta końcówek dla 80 m – zawsze symetrycznie i na finalnej wysokości. Maksimum promieniowania jest prostopadłe do osi anteny, więc kierunek zawieszenia dobierz do planowanych tras łączności. Użycie współczesnego VNA, baluna prądowego i właściwa ochrona trapów znacząco upraszczają prace i podnoszą efektywność tej klasycznej, nadal bardzo popularnej anteny krótkofalarskiej.