Stukające rolki w skuterze 4T 80 – wpływ masy rolek, diagnoza wariatora, objawy i rozwiązania

Pytanie

Witam jaki jest powód że słychać stukające rolki skuter 4t 80 czy to ma jakieś związek z wagą rolek

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Stukanie pochodzi z wariatora (CVT).
• Najczęstsze przyczyny: zużyte / spłaszczone rolki, wyrobione ślizgi lub rowki wariatora, ewentualnie różnice masy pomiędzy rolkami.
• Sama „zła waga” rolek rzadko generuje hałas jako jedyny czynnik – zbyt lekkie lub nierówne ciężarki jedynie potęgują objawy luzów i zużycia.

Szczegółowa analiza problemu

1. Zasada działania (podstawy teoretyczne)
   Siła odśrodkowa wypychająca rolkę:
   \[ F = m \, r \, \omega^{2} \]
   gdzie m – masa rolki, r – promień bieżni, ω – prędkość kątowa.
   Rolka powinna płynnie toczyć się po rampie. Każdy luz, nierówność masy lub spłaszczenie powoduje „podskakiwanie” i uderzenia o ścianki kanałów.
2. Typowe źródła stukania
   a) Spłaszczenia (flat spots) rolek – największa częstość występowania w skuterach 4 T 80 cc po 4 000–6 000 km.
   b) Zużyte ślizgi rampy – plastik traci wymiar, talerz dostaje luzu i „klekocze”.
   c) Wyrobione bieżnie lub tuleja – luz promieniowy >0,1 mm generuje metaliczne stuki.
   d) Różnice masy rolek (> 0,3–0,5 g) lub użycie rolek o nieprawidłowych rozmiarach – rolki „latają” w rowkach już na wolnych obrotach.
   e) Błędny montaż (brak dystansu paska, niedokręcona nakrętka, brud).
3. Waga rolek a hałas
   • Zbyt lekkie: silnik musi wkręcić się wyżej zanim rolki „przykleją się” siłą odśrodkową; na wolnych obrotach rolek praktycznie nic nie dociska → grzechoczą.
   • Zbyt ciężkie: rolki wcześnie „zamykają” wariator, co zwiększa punkt styku, ale jeżeli rampy są już wytarte – również uderzają.
   • Różna masa: powoduje nierównowagę (jak niesymetryczne koło), wyraźny „stuk- stuk” co pół obrotu.
4. Diagnostyka praktyczna
   • Demontaż pokrywy CVT, wizualna kontrola rolek (szukamy płaskich placków ≥0,1 mm).
   • Pomiar wagi – wszystkie w tolerancji ±0,2 g.
   • Kontrola ślizgów i bieżni na obecność wżerów; luz tulei osiowej sprawdzić czujnikiem zegarowym.
   • Ocena paska – zbyt wąski lub popękany przenosi wibracje.
5. Następstwa ignorowania problemu
   – Nadmierne zużycie paska, zerwanie go przy wysokich obrotach, zatarcie tulei, a nawet uszkodzenie gwintu wału korbowego.

Aktualne informacje i trendy

• Rolki „slide” (Dr Pulley, TechPulley) – zamiast toczyć się, ślizgają; lepsza kultura pracy, dłuższa żywotność, znacznie cichsze.
• Wariatory z powłoką DLC lub teflonową – zmniejszają tarcie, opóźniają powstawanie spłaszczeń.
• Kompletne zestawy „plug-and-play” (wariator + rolki + ślizgi) coraz częściej tańsze niż pojedyncze części OE.
• Elektronicznie sterowane CVT (e-CVT) w motocyklach klasy premium – sygnał hałasu rozwiązywany programowo poprzez modulację obrotów i aktywne tłumiki drgań.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Rolka z polioksymetylenu (POM) traci ~0,02 mm średnicy na każde 1 000 km przy przeciętnym momencie 60 N cm; po spłaszczeniu 0,2 mm pojawia się słyszalny stuk.
• Różnica 1 g przy promieniu 20 mm i 8 000 obr/min generuje nierównowagę ≈ 1,3 N – wystarczającą do akustycznego „łopotania”.

Aspekty etyczne i prawne

• Hałaśliwy napęd może przekraczać lokalne normy poziomu dźwięku (w Polsce ≤94 dB(A) dla większości małych motocykli).
• Użytkowanie niesprawnego układu napędowego grozi utratą napędu w ruchu i w konsekwencji – odpowiedzialnością cywilną za ewentualny wypadek.
• Tuning (zmiana masy rolek) powinien pozostawać w granicach homologacji pojazdu; nadmierna zmiana może unieważnić badanie techniczne.

Praktyczne wskazówki

1. Wymieniaj rolki i ślizgi razem co 5 000 km lub przy każdym demontażu paska.
2. Stosuj rolki w rozmiarze i masie zalecanej przez producenta (dla większości wariatorów 80 cc GY6: 18 × 14 mm, 5,5–6,5 g).
3. Przy tuningu schodź/rośnij o 0,5 g na próbę, mierząc prędkość maks. i przyspieszenie GPS.
4. Nigdy nie smaruj rolek żadnym olejem ani smarem – wariator pracuje „na sucho”.
5. Dokręcaj nakrętkę wariatora momentem katalogowym (zwykle 35–45 N·m) i zabezpieczaj bloczkiem gwint.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Głośne stuki mogą również pochodzić z tylnych klocków sprzęgła lub łożyska pokrywy – wyeliminuj je zanim skupisz się wyłącznie na wariatorze.
• Po wymianie rolek zawsze wykonaj adaptacyjną jazdę testową ~10 km, aby pasek ułożył się na nowych średnicach.
• Jeśli wariator ma widoczne pęknięcia, wymień cały komplet – spawanie czy punktowe naprawy są krótkotrwałe i niebezpieczne.

Sugestie dalszych badań

• Porównanie trwałości rolek POM, PEEK i metalowo-grafitowych w warunkach GY6 80 cc.
• Analiza drganiowa (FFT) hałasu CVT dla różnych mas rolek – możliwa diagnostyka bez demontażu.
• Ocena wpływu ciśnienia opon i sztywności wahacza na przenoszenie dźwięków przekładni na podwozie.

Krótkie podsumowanie

Stukanie rolek wynika głównie ze zużycia (spłaszczeń) i luzów w wariatorze. Niewłaściwa lub nierówna masa rolek nie jest pierwotną przyczyną, ale nasila hałas, zwłaszcza gdy elementy są wyeksploatowane. Dokładny przegląd, wymiana rolek, ślizgów i ewentualnie całego wariatora zgodnie z wytycznymi producenta najczęściej całkowicie eliminuje problem.