Stukanie w silniku ursus C-330
Kluczowe punkty:
• Źródło dźwięku (góra vs dół silnika) decyduje o dalszych krokach.
• Typ stukania (metaliczny → zawory/wtrysk; głuchy → panewki/tłoki).
• Ciśnienie oleju i test odłączania cylindrów to najszybsze „papiery lakmusowe”.
Klasyfikacja stuków (teoretyczne podstawy)
─ Metaliczny, „cykanie” (wysoka częstotliwość) → górna część silnika: luzy zaworowe, popychacze, wtryskiwacz „lejący” (twarde spalanie).
─ Głuchy, rytmiczny (niska częstotliwość, rośnie z obciążeniem) → dół silnika: panewki, sworznie tłokowe, nadmierny luz tłok-cylinder.
─ Nieregularny, rezonansowy → luźne elementy zewnętrzne lub koła rozrządu.
Diagnostyka krok po kroku
a) Szybkie testy bez demontażu
• Nasłuch stetoskopem warsztatowym (głowica, blok przy misce olejowej, obudowa rozrządu).
• Kontrola ciśnienia oleju (min 0,15 MPa na gorącym biegu jałowym; 0,3-0,45 MPa przy 1500 obr/min).
• Poluzowanie kolejnych przewodów wysokiego ciśnienia – jeśli stuk cichnie na odłączonym cylindrze, przyczyny szukać w wtryskiwaczu, kącie wtrysku lub tłoku danego cylindra.
b) Luzy zaworowe (najczęstsza tania przyczyna)
• Wartości na zimnym silniku wg najnowszych wydań instrukcji: 0,25 mm ± 0,05 (ssący i wydechowy). Spotyka się serwisowe zalecenia 0,20 mm (ssący)/0,30 mm (wydechowy) – dopuszczalne, o ile mieszczą się w dopuszczalnym przedziale.
• Nieprawidłowy luz = twarde „cykanie”, zwłaszcza na wolnych obrotach.
c) Układ wtryskowy
• Ciśnienie otwarcia wtryskiwaczy 14,5–15,5 MPa.
• Niewłaściwe rozpylenie lub zbyt wczesny kąt wtrysku (nominalnie 24° przed GMP) → metaliczny stuk spalania.
d) Panewki główne i korbowodowe
• Objawy: głuchy łomot, spadek ciśnienia oleju, opiłki w oleju.
• Weryfikacja: demontaż miski, pomiar luzów promieniowych; dopuszczalny luz nominalny panewek korbowodowych 0,03–0,07 mm (graniczny 0,15 mm).
• Naprawa: szlif wału + panewki nadwymiarowe.
e) Grupa tłokowo-cylindrowa
• Luz tłok-tuleja powyżej 0,15 mm → „klekot” na zimno, cichnie po rozgrzaniu.
• Pomiar kompresji: norma 2,4–2,8 MPa; < 1,8 MPa wskazuje na nadmierne zużycie.
f) Rozrząd (koło pośrednie, wałek)
• Luz osiowy koła pośredniego max 0,20 mm.
• Nierównomierne zużycie kół → stuki w okolicy przedniego deklu, szczególnie przy zmianie obrotów.
Praktyczne zastosowanie wyników diagnostyki
• Jeżeli po regulacji zaworów i sprawdzeniu wtryskiwaczy stuk pozostaje – natychmiast zatrzymać ciągnik i demontować miskę olejową; dalsza jazda grozi „wyjściem korbowodu bokiem”.
• Przy wymianie panewek obowiązkowo przepłukać magistralę olejową i skontrolować pompę oleju (tłoczenie min 18 l/min przy 2200 obr/min).
Potencjalne przyszłe kierunki: cyfrowe loggery drgań w kabinie, predykcyjne utrzymanie ruchu na podstawie AI.
| Parametr | Wartość nominalna | Graniczna/uważaj | Źródło dźwięku przy przekroczeniu |
|---|---|---|---|
| Luz zaworowy (zimny) | 0,25 mm (±0,05) | >0,40 mm | „Cykanie” w głowicy |
| Ciśnienie oleju 1500 obr/min | 0,3–0,45 MPa | <0,15 MPa | Głuche stuki z dołu silnika |
| Kompresja | 2,4–2,8 MPa | <1,8 MPa | Klekot tłoków, brak mocy |
| Luz promieniowy panewki korbowodu | 0,03–0,07 mm | >0,15 mm | Łomot, szczególnie pod obciążeniem |
Analogicznie do stetoskopu lekarskiego, pręt stalowy przyłożony do ucha wzmacnia selektywnie wysokie częstotliwości – ułatwia lokalizację „cykania” zaworów.
Stukanie w silniku Ursusa C-330 nie jest „normą staruszka”, lecz sygnałem konkretnej usterki: od prostych (luzy zaworowe, wtryskiwacz) po krytyczne (panewki, tłoki). Priorytetem jest szybka lokalizacja źródła dźwięku i eliminacja przyczyny zanim dojdzie do zatarcia. Rozpocznij diagnostykę od regulacji zaworów i testu wtryskiwaczy, kontroluj ciśnienie oleju, a jeśli stuki nie ustąpią – demontuj miskę i sprawdź panewki. Regularna obsługa, dobrej jakości części i olej oraz nowoczesne narzędzia diagnostyczne minimalizują ryzyko poważnych awarii i przedłużają życie wysłużonego, ale wciąż popularnego silnika S-312C.
