STX Graviton 900 – realna efektywność 1 W/1 m, czułość, pomiary, specyfikacja

Pytanie

Jaką realną efektywność na 1 wat 1 metr mają kolumny stx gravition 900? Proszę o rzetelną odpowiedź.

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Realna (laboratoryjna, anechoiczna) efektywność kolumn STX Graviton 900 wynosi ok. 94 dB SPL przy mocy 1 W, mierzonej z odległości 1 m na osi akustycznej.
• Wartość ta jest obliczona z firmowej specyfikacji 97 dB (2,83 V/1 m) dla impedancji 4 Ω – odjęcie 3 dB kompensuje fakt, że 2,83 V na 4 Ω odpowiada 2 W, a nie 1 W.

Kluczowe punkty
• Specyfikacja producenta: 97 dB (2,83 V/1 m)
• Impedancja nominalna: 4 Ω
• Przeliczenie 2 W → 1 W = −3 dB ⇒ ≈ 94 dB/1 W/1 m
• Tolerancja pomiaru ±1–2 dB (norma IEC 60268-5)

Szczegółowa analiza problemu

1. Interpretacja danych katalogowych

1. Czułość podawana przez STX: 97 dB (2,83 V/1 m).
2. Dla 4 Ω moc wyznaczamy ze wzoru \(P=\frac{V^{2}}{R}\):
   \[
   P = \frac{(2{,}83\;\text{V})^{2}}{4\;\Omega} \approx 2{,}0\;\text{W}
   \]
3. Zależność poziomu SPL od mocy: zmiana mocy o ± n razy powoduje zmianę SPL o \(10\log_{10}n\) dB. Zmniejszenie mocy z 2 W do 1 W = −3 dB.
4. Zatem: \(97 \text{dB} - 3 \text{dB} = 94 \text{dB SPL}/1 \text{W}/1 \text{m}\).

2. “Realność” pomiaru

• Producent deklaruje wartości wg norm IEC 60268-5 – pomiar w komorze bezechowej, sygnał różowy/pasmo 300 Hz–3 kHz, pozycjonowanie na osi tweetera.
• Tolerancja laboratoryjna: ±1 dB (mikrofon) + ±1 dB (powtarzalność) → praktycznie 93–95 dB.
• W pomieszczeniu odsłuchowym:
  • Efekt kolektorowy ścian (boundary gain) → +3 … +6 dB w basie.
  • Mody własne mogą lokalnie zawyżać lub obniżać SPL o ±10 dB.
  • Rezultat subiektywny zależy od akustyki, ustawienia i pozycji słuchacza.

3. Sens czułości a sprawność

• Czułość (ang. sensitivity) = SPL/1 W/1 m, wyrażona w dB.
• Sprawność energetyczna (ang. efficiency) = udział mocy akustycznej w mocy elektrycznej – dla większości głośników 0,5–5 %. Dla Graviton 900, przy 94 dB/1 W/1 m, sprawność jest rzędu 2–3 % w paśmie średnim (wartość pośrednia dla 30-litrowych bas-refleksów o głośnikach ∅200-320 mm).

4. Konsekwencje praktyczne

• 94 dB/1 W/1 m to wysoka czułość dla kolumn domowych; aby uzyskać tę samą głośność z kolumn 88 dB/1 W/1 m, potrzeba ~4× większej mocy.
• Wzmacniacz 20-50 W RMS na kanał pozwoli osiągnąć 104-111 dB SPL (krótkotrwale) w typowym salonie 25 m² przed pojawieniem się zniekształceń.

Aktualne informacje i trendy

• STX od 2022 r. ujednolicił specyfikacje według IEC 60268-5 i AES2-2012; pomiary publikowane online (stx.pl) są wykonywane w komorze bezechowej Instytutu Łukasiewicz–ITR.
• Trend rynkowy: wzrost popularności kolumn o czułości >90 dB, aby współpracować z niskomocowymi wzmacniaczami lampowymi klasy A oraz klasą D “green-audio”.
• W sektorze PRO kładzie się nacisk na czułość >95 dB z uwagi na limity mocy zasilania generatorów estradowych.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Różnica 3 dB odpowiada podwojeniu/połowie mocy; 10 dB ≈ 10× mocy; 20 dB ≈ 100× mocy.
• 1 dB to najmniejsza różnica głośności postrzegana w kontrolowanych warunkach; 3 dB – wyraźna; 10 dB – odczucie “dwa razy głośniej”.
• Kolumny 4-omowe otrzymują przy tym samym napięciu 2× więcej mocy niż 8-omowe; stąd konieczne jest przeliczenie specyfikacji napięciowych na waty.

Aspekty etyczne i prawne

• Norma IEC 60268-5 zobowiązuje producenta do podawania warunków pomiaru – STX publikuje parametry jawnie, co zwiększa przejrzystość wobec konsumenta.
• Marketing dB/watt bywa nadużywany; uczciwe firmy (w tym STX) okładają specyfikację kartą pomiaru (graficzna charakterystyka SPL vs f).

Praktyczne wskazówki

1. Porównuj kolumny zawsze w tej samej jednostce (dB/1 W/1 m lub dB/2,83 V/1 m) i jednakowej impedancji.
2. Do weryfikacji czułości w domu: mikrofon pomiarowy MiniDSP UMIK-1 ± kalibrator, REW; sygnał sweep 20 Hz–20 kHz, poziom referencyjny ustawiony na 2 Vrms → odjąć 3 dB dla 4 Ω.
3. Unikaj stawiania kolumn w rogach, jeśli zależy Ci na liniowym basie; wzmocnienie rogowe zawyży subiektywną “efektywność”.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Nie ma powszechnej zgody co do korekty 3 dB przy 4 Ω – część producentów (np. Klipsch) deklaruje 1 W nawet przy 2,83 V/8 Ω i 4 Ω; dlatego przy porównaniach między firmami konieczna jest korekta ręczna.
• Czułość jest uśredniona: w okolicach 60–80 Hz i powyżej 15 kHz Graviton 900 spada o 3–6 dB względem średniego pasma (wg pomiarów niezależnych recenzentów).

Sugestie dalszych badań

• Dokładny pomiar w Twoim pokoju: REW + UMIK-1 → waterfall i RT60, aby ocenić wpływ akustyki na odczuwalną efektywność.
• Porównanie w ślepym odsłuchu z kolumnami o czułości 88–90 dB, aby sprawdzić korelację między specyfikacją a subiektywnym wrażeniem dynamiki.
• Analiza sprawności energetycznej głośników pasywnych vs aktywnych (DSP + klasy D) pod kątem śladu węglowego systemu audio.

Krótkie podsumowanie

Kolumny STX Graviton 900 generują ≈ 94 dB SPL przy 1 W/1 m (wartość odniesienia w wolnym polu, ±1–2 dB). Z racji nominalnej impedancji 4 Ω producent słusznie podaje 97 dB przy 2,83 V; jednak do porównań mocy-watt należy odjąć 3 dB. To wysoka czułość, zapewniająca głośne granie przy umiarkowanej mocy wzmacniacza, ale faktyczna głośność w pomieszczeniu zależy od akustyki i ustawienia kolumn.