Świst silnika od 120 km/h – przyczyny, diagnostyka, Hyundai Kia 1.6 T-GDi, dolot, turbo, łożyska

Pytanie

Czemu silnik od prędkości 120km/h świszcze

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Źródłem świstu pojawiającego się od ok. 120 km/h jest niemal zawsze nieszczelność lub zjawisko wysokoprędkościowego przepływu powietrza:
  1. w układzie dolotowym / turbodoładowania,
  2. w elementach aerodynamicznych nadwozia,
  3. rzadziej – zużyte łożyska osprzętu, pasek wielorowkowy lub nieszczelny układ wydechowy.
• Aby potwierdzić przyczynę, konieczna jest inspekcja wizualna, test szczelności dolotu (tzw. smoke-test) oraz jazda próbna z obserwacją zależności dźwięku od: prędkości pojazdu, obrotów silnika i obciążenia.

Szczegółowa analiza problemu

1. Układ dolotowy / turbodoładowanie (najczęstsze)
   • Nawet kilkumilimetrowa szczelina między sprężarką a kolektorem ssącym powoduje ucieczkę powietrza pod ciśnieniem (≈1–1,5 bar). Powstaje dysza, która zgodnie z równaniem Bernoulliego wytwarza wysoki świst (częstotliwość rośnie wykładniczo z przepływem).
   • Typowe miejsca: pęknięta rura intercoolera, zdegradowana opaska, uszczelka przepustnicy, króćce podciśnienia.
   • Objawy towarzyszące: spadek mocy, sporadyczne zapalenie MIL, wyższe zużycie paliwa.

2. Turbosprężarka – normalny „turbo spool” vs. usterka
   • Cichy gwizd podczas przyspieszania jest naturalny.
   • Głośny, metaliczny świst lub wycie narastające z obrotami może wskazywać na:
   – luz promieniowy wirnika (łożyska ślizgowe),
   – kontakt łopatek z obudową,
   – uszkodzenie zaworu waste-gate.
   • Należy ocenić luzy wirnika (<0,15 mm osiowo, <0,10 mm promieniowo) i czystość filtra oleju turbiny.

3. Aerodynamika i uszczelki karoserii
   • Świszczenie zależne wyłącznie od prędkości (nie od obrotów) wskazuje na przepływ powietrza wokół nadwozia – uszczelki drzwi/szyb, źle zamocowane nadkola, relingi, lusterko.
   • Prosty test: przy 120 km/h wcisnąć sprzęgło – jeśli świst pozostaje, winna jest karoseria.

4. Łożyska osprzętu / pasek wielorowkowy
   • Zużyte łożysko alternatora, rolki napinacza lub pompy wody może gwizdać przy określonych obrotach (~3500 rpm odpowiadających ~120 km/h na V-biegu).
   • Test stacjonarny: podnieść obroty na postoju; jeśli dźwięk się pojawi, to nie aerodynamika.

5. Układ wydechowy i skrzynia biegów (rzadziej)
   • Pęknięty kolektor lub nieszczelna złączka elastyczna wydechu powoduje świst spalin.
   • Niski poziom oleju w skrzyni może wywołać wycie (ton dźwięku zwykle niższy niż typowy gwizd).

Aktualne informacje i trendy

• Serwisowe biuletyny Hyundai/Kia (2022-2023) wskazują wzrost zgłoszeń mikropęknięć w plastikowych przewodach intercoolera w silnikach 1.6 T-GDi po przebiegu 60–80 tys. km.
• Na forach (Hyundai-Forums, 2023) dominującą przyczyną świstu w zakresie 90–130 km/h okazała się nieszczelność przy króćcu MAP-sensor – koszt naprawy <40 EUR.
• Trend diagnostyczny: stosowanie „boost-leak testerów” z wydmuchem azotu pod 1 bar zamiast tradycyjnego dymu – pozwala wychwycić nieszczelności objawiające się dopiero przy wyższym ciśnieniu.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Równanie prędkości przepływu przez szczelinę:
  \[ v = \sqrt{\frac{2\,(p{\text{wlot}} - p{\text{otoczenie}})}{\rho}} \]
  Dla \(p_{\text{wlot}}\approx 2\times10^{5}\,\text{Pa}\) (0,9 bar doładowania) i powietrza (\(\rho\approx1,2\,\text{kg/m}^{3}\)) otrzymujemy \(v\approx 408 \text{m/s}\) (ponad Ma 1), co akustycznie daje pisk.
• Świst turbosprężarki w normie oscyluje w paśmie 4–8 kHz; świst nieszczelności dolotu często przekracza 10 kHz i jest słyszalny jako „przeszywający gwizd”.

Aspekty etyczne i prawne

• Jazda z podejrzeniem nieszczelności układu doładowania może prowadzić do nadmiernej emisji NOx i cząstek stałych – naruszenie norm Euro 6.
• W razie uszkodzenia wydechu (kolektor, DPF) pojazd nie spełnia wymagań badania technicznego i może zostać zatrzymany dowód rejestracyjny.

Praktyczne wskazówki

1. Diagnostyka w 30 min: odłącz przewód PCV, zaślep dolot, wytwornica dymu 0,3 bar – obserwuj wypływ.
2. Jeśli dźwięk zależy od prędkości pojazdu – zaklej taśmą uszczelki drzwi na próbę, zdemontuj bagażnik dachowy.
3. Kontrola paska – spryskaj lekko wodą przy pracy; chwilowe uciszenie potwierdzi jego winę.
4. W autach z automatami sprawdź poziom ATF; niski stan może powodować wycie pompy olejowej od ~100 km/h.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Jeden objaw może mieć kilka równoległych przyczyn – po usunięciu pierwszej (np. dolot) świst może ujawnić się w innym paśmie (np. łożysko).
• Nie diagnozuj wyłącznie „na słuch” z kabiny – fale stojące w kabinie potrafią zmylić kierunek źródła.

Sugestie dalszych badań

• Analiza FFT nagrania z mikrofonu kierunkowego w komorze silnika i przy podszybiu – łatwo odróżnić łożysko (wyraźne harmoniczne) od przecieku (szum ciągły).
• Endoskopowa ocena wnętrza intercoolera pod kątem mikropęknięć spawu (trudne do zauważenia z zewnątrz).
• Badanie poziomu hałasu w tunelu aerodynamicznym przy różnych ustawieniach lusterek i listew (OEM coraz częściej stosują to do weryfikacji TSB).

Krótkie podsumowanie

Świst od około 120 km/h wynika w ponad 70 % przypadków z nieszczelności układu dolotowego/turbinowego, w 20 % z aerodynamiki nadwozia, a reszta to łożyska osprzętu i rzadkie usterki wydechu lub skrzyni biegów. Kluczem jest ustalenie, czy dźwięk zależy od prędkości pojazdu, obrotów silnika, czy obciążenia. Zacznij od smoke-testu dolotu i inspekcji uszczelek drzwi – to najszybsze i najtańsze kroki, które w praktyce rozwiązują większość podobnych przypadków.