co oznaczają sygnały dźwiękowe w telefonie?
Kluczowe punkty
• Ciągły ton = linia gotowa (dial tone).
• 1 s ton / 4 s ciszy = dzwonienie u odbiorcy (ringback).
• 0,5 s ton / 0,5 s ciszy = numer zajęty (busy).
• 0,25 s ton / 0,25 s ciszy = przeciążenie/błąd (congestion).
• Krótki „bip” w trakcie rozmowy = połączenie oczekujące.
• Regularne „bipy” co ~15 s = rozmowa nagrywana (w krajach, gdzie prawo tego wymaga).
Nazwa PL / EN | Kadencja (ton/cisza) | Typowa częstotliwość EU | Znaczenie | Użytkowe wskazówki |
---|---|---|---|---|
Sygnał gotowości / Dial Tone | ciągły | 425 Hz ±25 Hz | Centrala gotowa – można wybierać numer. | Brak sygnału ⇒ usterka linii lub aparatu. |
Sygnał wywołania / Ringback Tone | 1 s / 4 s | 425 Hz | Połączenie zestawione, telefon odbiorcy dzwoni. | Nie mylić z dzwonkiem u rozmówcy. |
Sygnał zajętości / Busy Tone | 0,5 s / 0,5 s | 425 Hz | Numer zajęty lub ścieżka sieciowa pełna. | Spróbuj ponownie później lub użyj funkcji „oddzwanianie”. |
Sygnał przeciążenia / Congestion Tone | 0,25 s / 0,25 s | 425 Hz | Błąd sieci, numer nieosiągalny, zły numer. | Zweryfikuj numer, odczekaj. |
Dodatkowo:
• Stutter dial-tone – przerywany dial-tone (krótkie zaniki) informuje zwykle o nowej wiadomości na poczcie głosowej.
• Tony DTMF (Dual-Tone Multi-Frequency) – para dwóch sinusoid (np. 697+1209 Hz dla cyfry „1”), przenosi wybierany numer oraz komendy IVR.
• Call Waiting Tone – 1-lub 2-krotny krótki „bip” (~440 Hz, 100 ms), co 10–15 s: inny abonent próbuje się dodzwonić.
• Recording Beep – w wielu jurysdykcjach (np. DE, CH) rozmowa nagrywana musi być sygnalizowana 1400 Hz, 2600 Hz lub krótkim, powtarzającym się sygnałem co 15 s.
W sieciach GSM/UMTS/LTE/5G (VoLTE, VoNR) oraz VoIP:
– Tony są generowane lokalnie przez terminal lub bramkę, a nie przez odległą centralę.
– Mogą różnić się barwą, ale logika (dial, ringback, busy, congestion) pozostaje.
– Dodatkowe sygnały systemowe: niski poziom baterii, początek zakończenia połączenia (krótki „pip-pip”), konflikt zasilania słuchawek BT.
EU (ETSI, ITU-T E.180): 425 Hz podstawowa składowa.
USA (ANSI T1.401): dial tone 350+440 Hz; busy 480+620 Hz; ringback 440+480 Hz.
Inżynier projektujący sprzęt wielorynkowy musi uwzględnić lokalne profile.
• Poziom: –10 dBm ±3 dB przy 600 Ω.
• THD (Total Harmonic Distortion) < 2 % – większe zniekształcenia świadczą o uszkodzeniu linii.
• Pomiary kadencji realizuje się analizatorem sygnałowym lub prostym oscyloskopem audio.
• Masowe przechodzenie operatorów PSTN na VoIP/All-IP (np. Deutsche Telekom 2023) powoduje lokalną emulację tonów w routerach-ATA.
• W 5G (VoNR) terminal generuje dial i busy lokalnie, a sieć dostarcza jedynie sygnalizację SIP+IMS.
• Integracja sygnałów dźwiękowych z haptic feedback i notyfikacjami wizualnymi w smartfonach (UX-driven design).
• Coraz częstsze wymogi prawne nagrywania / sygnalizacji call-center (GDPR, PCI-DSS).
• Dlaczego 425 Hz? – leży pośrodku pasma 300-3400 Hz (pasmo telefoniczne) i jest łatwy do filtracji.
• Kadencje dobrano tak, by były rozróżnialne nawet dla użytkowników z ubytkiem słuchu.
• Analogowa linia abonencka przenosi zarówno tony, jak i głos (in-band signalling). W ISDN/VoIP sygnalizacja przenosi się „out of band”, ale tony emuluje się dla zachowania ergonomii.
• Obowiązek informowania o nagrywaniu – sygnał nagrywania lub komunikat głosowy, w przeciwnym razie naruszenie ochrony tajemnicy komunikacji.
• Dostępność: użytkownicy niedosłyszący mogą wymagać wspomagania wizualnego (ikonki, LED, TTY).
• Prywatność: nietypowe „pip-pip” w tle może oznaczać podsłuch policyjny w niektórych krajach – kwestia regulowana kodeksem postępowania karnego.
• Projektując urządzenie VoIP/ATA ustaw profile tonów wg ITU-T E.180 lub ANSI.
• Serwisując linię: brak dial-tone = pomiar rezystancji pętli, sprawdzenie impedancji 600 Ω.
• Przy diagnostyce zakłóceń GSM użyj trybu airplane i generatora 425 Hz do testu głośnika.
• Po wyłączeniu PSTN niektóre nietypowe sygnały (np. pay-phone coin tone) znikną – sprzęt legacy może je generować błędnie.
• W sieciach hybrydowych (VoIP ↔ PSTN) opóźnienia pakietowe mogą zniekształcać kadencje, wprowadzając niejednoznaczność dla użytkownika.
• Algorytmy adaptacji tonów dla osób z protezami słuchu.
• Techniki wczesnego wykrywania awarii sieci na podstawie analizy spektralnej tonów zwrotnych.
• Standaryzacja sygnałów dla połączeń „mixed reality” (audio + haptic).
Sygnały dźwiękowe w telefonie to uniwersalny język między siecią a użytkownikiem. Ich częstotliwości i rytmy są standaryzowane (np. 425 Hz, 0,5 s/0,5 s) i precyzyjnie wskazują: linia gotowa, numer dzwoni, numer zajęty, przeciążenie, oczekiwanie, nagrywanie. W erze VoIP i 5G tony te są coraz częściej generowane lokalnie, jednak ich interpretacja pozostaje taka sama, a znajomość parametrów umożliwia szybką diagnostykę i zgodność z regulacjami prawnymi.