Tarcza gobo showtec
1.1 Tarcza – aluminiowy lub stalowy dysk z otworami na gobo; najczęściej 7 - 8 pozycji + „open”.
1.2 Gobo – wkład wzorcowy:
• metalowe: 0,5-1 mm, odporne termicznie, tanie;
• szklane (dichroiczne): 0,3-0,5 mm, precyzyjne, delikatniejsze.
1.3 Napęd – silnik krokowy 1,8 °/krok, z mikro-krokiem (typowo ×8-×16), sterowany driverem A4988/DRV88xx.
1.4 Indeksowanie – czujnik Hall’a lub transoptor szczelinowy; po włączeniu głowa wykonuje reset, odnajdując pozycję „zero”.
1.5 Sterowanie – kanał DMX (8-bit) lub DMX-fine (16-bit) dla efektów „gobo-shake/flow”.
| Model | Tarcze gobo | Średnica gobo / pole obrazu | Typ | Dodatkowe efekty | Źródło on-line |
|---|---|---|---|---|---|
| Phantom 50 LED Spot | 1 statyczna (8 gobosów) | Ø 23,8 mm / 17 mm | statyczna | gobo-shake | [3] |
| Phantom 65 LED Spot | 1 obrotowa (7 gobosów) | Ø 24 mm / 18 mm | obrotowa | shake, rotate, 3-facet pryzmat | [1] |
| Phantom 75 LED Spot | 1 obrotowa (7) | Ø 24 mm / 18 mm | obrotowa | shake, rotate, rainbow | [4] |
| Phantom 100 Spot | 1 obrotowa (7) + kolor | Ø 26,9 mm / 20 mm | obrotowa | podwójny pryzmat | on-line sklep Scenicznie |
| Expression 16000 Spot | 7 tarcz (kombinacja stat./rot.) | Ø 27 – 28 mm | mieszane | zoom, iris | [2] |
| ACT Image Spot 50 CW | 1 statyczna, wymienne gobo | Ø 50 mm (holder 49,7 mm) | statyczna | zoom 16-28° | [5] |
(numery źródeł odnoszą się do listy w sekcji „Aktualne informacje i trendy”)
3.1 Brak ruchu tarczy
• sprawdź reset przy starcie – jeśli brak, zbadaj driver silnika (napięcie 12/24 V), rezystancję cewek (typ. 8-30 Ω).
3.2 Gubi pozycję / kręci się w kółko
• skontroluj czujnik Hall’a: Vcc-GND-OUT (zmiana stanu 0/5 V przy przejściu magnesu).
• w transoptorze: ciągłość wiązki IR – test kamerą lub miernikiem.
3.3 Drżenie / „tyrkotanie”
• opór mechaniczny, zatarte łożysko;
• luźny pasek (w starszych głowach) – napiąć lub wymienić;
• przegrzewający się sterownik – dodać radiator, sprawdzić prąd cewki (via Vref).
• czyszczenie bezwodnym IPA co 200-300 h;
• smarowanie osi smarem PTFE ~500 h;
• kalibracja po montażu – procedura INIT w menu Setup lub przez długie przytrzymanie „Reset”.
Najczęstsze średnice montażowe Showtec:
• Nowe serie Shark „The Meg” oraz Phantom 12R Hybrid (2024) stosują podwójne koła gobo z pełnym 16-bitowym pozycjonowaniem i wirtualnym morphingiem wzorów.
• Coraz częściej spotyka się elektroniczne „digital gobo” – miniprojektor DMD lub LCD zamiast fizycznej tarczy (np. Elation Proteus Rayzor Blade). Showtec zapowiedział w 2024 r. pierwsze prototypy w klasie 150 W.
• Rosnąca popularność własnych, customowych gobosów drukowanych w technologii szkła dichroicznego (lead-free), co wymusza dokładniejszą kontrolę temperatury tarczy.
• Gobo-shake – szybkie przełączanie między sąsiednimi slotami (typowy zakres DMX 128-191).
• Gobo-flow – ciągła, powolna rotacja koła, tworząca efekt „przepływu”.
• Przykład obliczenia rozdzielczości pozycji:
\[
\text{Kąt minimalny} = \frac{1{,}8^\circ}{\text{mikrokrok}} = \frac{1{,}8^\circ}{16} \approx 0{,}1125^\circ
\]
co przy Ø 30 mm tarczy przekłada się na przesunięcie rzędu 0,1 mm na obwodzie.
• Zapewnienie bezpieczeństwa publiczności – każdorazowa inspekcja blokad mechanicznych po wymianie gobo (norma EN 60598-2-17).
• Utylizacja szklanych gobosów dichroicznych – traktować jako odpad szklany, bez ołowiu.
• DMX512-A – stosować terminatory 120 Ω, aby zapobiec zakłóceniom przy sterowaniu ruchomych głów.
Tarcza gobo Showtec to precyzyjny, wymienny moduł odpowiadający za projekcję wzorów świetlnych. Kluczowe dla doboru i serwisu są: model oprawy, średnica gobo, stan silnika krokowego oraz czujnika indeksującego. Regularna konserwacja i prawidłowa konfiguracja DMX minimalizują ryzyko awarii. Branża zmierza ku bardziej zaawansowanym, cyfrowym rozwiązaniom gobo, jednak mechaniczne tarcze pozostaną standardem w większości urządzeń jeszcze przez kilka lat.
