TEAC A-3440 – przyspieszone obroty po 10 minutach odsłuchu, serwo capstan, naprawa

Pytanie

Teac 3440 przyspieszone obroty po ok r0 min odsluchu

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Przyspieszanie obrotów magnetofonu TEAC A-3440 po ~10 minutach odsłuchu jest niemal zawsze skutkiem dryftu termicznego w układzie serworegulacji silnika capstan (najczęściej wyschnięte kondensatory elektrolityczne, wadliwy trymer lub „zimny lut”).
• Rzadziej winny bywa niewłaściwy docisk pinch-roller lub błąd w zasilaniu.

Kluczowe punkty
• układ serwo capstanu ➔ kondensatory, tranzystory, luty
• test „spray-chłodzenie” + pomiary napięć ➔ lokalizacja elementu
• po naprawie – pełna rekalibracja prędkości wg serwisówki

Szczegółowa analiza problemu

1. Budowa napędu
   • Capstan z tachogeneratorem FG → komparator referencyjny → wzmacniacz błędu → sterownik tranzystorowy → uzwojenia silnika.
   • Prędkość zadana (15 ips / 7 ½ ips) ustawiana przełącznikiem + trymery kalibracyjne.

2. Mechanizm usterki termicznej
   • Wyschnięcie elektrolitu → spadek C i wzrost ESR → zmiana stałej czasowej w pętli → układ „widzi” zaniżoną prędkość, więc podaje zbyt duży prąd ➔ runaway speed.
   • Tranzystory małej mocy (np. 2SC1815) – wzrost prądu upływu z T → przesuwa punkt pracy komparatora.
   • Diody Zenera / trymer – zmiana napięcia odniesienia.
   • Zimne luty – rozszerzalność cieplna otwiera połączenie po kilku minutach.

3. Rzadziej spotykane przyczyny
   • Pinch-roller nie dosuwa się (brud, stwardnienie gumy) – taśma ślizga się, prędkość pozornie rośnie.
   • Napięcie zasilania +24 V serwo niestabilne (wadliwy regulator).
   • Pasek wielośrednicowy – założony na średnicę 60 Hz przy sieci 50 Hz (tylko w egzemplarzach konwertowanych).

4. Diagnostyka – procedura krok po kroku
   a) Pobierz serwisówkę (link w źródłach).
   b) Inspekcja wizualna: spuchnięte C, przebarwienia PCB, luźne luty przy Q601–Q604 (driver).
   c) Test termiczny:
   – uruchom do momentu wystąpienia usterki → psikaj sprayem chłodzącym kolejno: elektrolity, Q, D, trymer „VR Speed”.
   – normalizacja prędkości po schłodzeniu = element do wymiany.
   d) Pomiary napięć: +24 V, +12 V, punkt TP-FG, wyjście komparatora (pin 5 IC-601). Różnica > ±5 % „na gorąco” wskazuje obszar usterki.
   e) Jeśli podejrzany pinch-roller – demontaż, kontrola twardości (≥ 70 ShA ➔ do wymiany).

5. Naprawa
   • „Recapping” płyty SERVO oraz PSU – niski ESR, 105 °C.
   • Wymiana trymerów (Bourns 25-obr./zamknięte).
   • Przelutowanie dużych rezystorów i tranzystorów mocy.
   • Po wymianach: kalibracja prędkości – taśma 3 kHz + miernik F lub aplikacja „W&F-meter”.

6. Walidacja
   • Pomiar wow&flutter: ≤ 0,08 % RMS (15 ips).
   • Test 2-h ciągły – brak zmiany ±0,1 %.

Aktualne informacje i trendy

• Renowatorzy RTR (Tapeheads, Gearspace 2023-2024) rekomendują pełną wymianę C w segmencie serwo jako trwałe rozwiązanie; punktowe naprawy dają ~60 % skuteczności.
• Dostępne zestawy recap (Nichicon UFG/UHV) i pinch-rollery 3D-molded z nowej gumy EPDM.
• Trend: konwersja zasilacza na hybrydowy DC-DC z ochroną nadprądową – zwiększa stabilność napięcia i zmniejsza dryft termiczny.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Stała czasowa RC w filtrze FG:
  \[ f_c=\frac{1}{2\pi R C} \]
  Spadek C o 50 % podwaja \(f_c\) → mniejsza filtracja szumów FG → serwo reaguje jakby prędkość spadała.
• Analogia: układ cruise control w aucie z czujnikiem prędkości, który podaje za niski odczyt; sterownik dodaje gazu, auto przyspiesza.

Aspekty etyczne i prawne

• Wymiana elementów w sprzęcie sieciowym wymaga odłączenia od 230 V – odpowiedzialność za BHP.
• Utylizacja starych kondensatorów zgodnie z lokalnymi przepisami dot. odpadów elektronicznych.
• Zachowanie oryginalności urządzenia (wartość kolekcjonerska) vs. modernizacje – decyzja użytkownika.

Praktyczne wskazówki

• Zaopatrz się w: spray chłodzący, multimetr True-RMS, oscyloskop ≥ 10 MHz, taśmę wzorcową.
• Przed lutowaniem – oznacz przewody flat-flex (zdjęcia).
• Przy wymianie pinch-roller – sprawdź zbieżność kapstanu wg serwisówki (shim 0,2 mm).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Dostępność oryginalnych tranzystorów 2SC458/2SC828 bywa ograniczona; zamienniki (KSC1845, BC550C) wymagają korekty rozmieszczenia pinów.
• Jeśli po recap prędkość nadal ucieka, sprawdź tachogenerator (pęknięty magnes wirnika – rzadkie, ale możliwe).

Sugestie dalszych badań

• Analiza parametrów wow&flutter po modernizacji zasilacza impulsowego.
• Porównanie kondensatorów elektro- vs. foliowych w filtrze FG – wpływ na jitter.
• Dokumentacja forów Tapeheads/Audiokarma – opisy udanych napraw A-3440 (2022-2024).

Krótkie podsumowanie

Problem przyspieszenia obrotów w TEAC A-3440 jest niemal zawsze związany z termiczną niestabilnością układu serwo capstanu. Najskuteczniejszą strategią jest pełna wymiana kondensatorów, przegląd lutów i ewentualnych trymerów, a następnie kalibracja prędkości zgodnie z instrukcją serwisową. Dodatkowa kontrola pinch-roller i stabilności zasilania pozwala wyeliminować pozostałe, rzadsze przyczyny.