Sterownik TECH ST-450 z PID – wentylator nie włącza się, diagnostyka, triak, ustawienia PID

Pytanie

sterownik tech st-450 z pid. nie wlącza sie wentylator.

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Przyczyna najczęściej leży w (1) błędnej konfiguracji PID / histerezy, (2) problemie elektrycznym (bezpiecznik, przewody, triak, MOSFET) lub (3) uszkodzonym albo zablokowanym mechanicznie wentylatorze.
• Najpierw uruchom wentylator w trybie „Praca ręczna” i zmierz napięcie na wyjściu „DMUCHAWA”. To rozdzieli problem na „logikę” (ustawienia) lub „hardware” (sterownik / wentylator).

Kluczowe punkty
• Test ręczny wentylatora → działa = zła konfiguracja, nie działa = sprzęt.
• Minimalna moc wentylatora ≥ 6 % (zbyt niskie 1 % nie rusza silnika).
• W trybie PID wentylator wyłącza się przy osiągnięciu Temp zadanej – sprawdź histerezę.
• Sprawdź STB, bezpiecznik, ciągłość przewodów i triak/MOSFET na płycie.
• Podłącz wentylator „na krótko” 230 V – wykluczysz jego uszkodzenie i kondensator rozruchowy.

Szczegółowa analiza problemu

1. Logika sterownika (ustawienia PID)

1.1. Temperatura zadana (SP) vs. aktualna (PV)
• Jeśli PV ≥ SP – HYS ⇒ algorytm PID nie poda sygnału na dmuchawę.
1.2. Minimalna moc (FAN_MIN)
• W modelach ST-450 realne ruszenie silnika następuje dopiero przy 5–8 %. Ustaw 6 %.
1.3. Histereza i tryby pracy
• „Rozpalanie”/„Praca” → wentylator ciągły lub sterowany PID-em.
• „Nadzór” → cykliczne przedmuchy; czas/przerwa ustaw w menu.
1.4. Regulator pokojowy i tryb lato
• Regulator pokojowy w trybie komfortowym potrafi zablokować nadmuch.
• Tryb lato wyłącza wentylator i pompy.

2. Diagnostyka sprzętowa

2.1. Test „Praca ręczna”
• Menu → Ręcznie → „Dmuchawa 100 %”.
• Wentylator startuje → hardware OK, wróć do pkt 1.
• Brak reakcji → przejdź do 2.2.

2.2. Test wentylatora „na krótko”
• Odłącz zaciski L/N/PE wentylatora od sterownika, podaj 230 VAC bezpośrednio.
• Wentylator pracuje ⇒ sprawny; problem w sterowniku/okablowaniu.
• Nie pracuje ⇒ sprawdź kondensator rozruchowy (typ 2–4 µF) lub wymień wentylator.

2.3. Pomiar napięcia na wyjściu DMUCHAWA
• Tryb ręczny 100 % ⇒ na zaciskach powinno być ~230 VAC.
• 0 V lub < 30 V ⇒ uszkodzony triak (BT137/BT138/BTA16) lub MOSFET (wersja z modulacją).
• 230 V, ale wentylator nie rusza ⇒ przerwa w przewodach / zły styk.

2.4. Inspekcja PCB
• Sprawdź bezpiecznik (F1, zwykle 2 A zwłoczny).
• Oględziny triaka/MOSFET – nadpalenia, pęknięcia, zimne luty.
• Pomiar diodą: triak MT2–T1, rezystancja ≈ ∞ w obie strony; przebicie → wymiana.
• Optotriak (MOC3041) rzadziej, ale też bywa uszkodzony.

2.5. Termik STB i czujniki
• Kotły w układzie zamkniętym mają STB 85–95 °C wpięty w obwód wentylatora.
• Wybicie STB = otwarty obwód ➔ brak napięcia na dmuchawie.

3. Teoria PID a nadzór wentylatora

Algorytm:
\[ u(t)=K_p e(t) + K_i \int_0^t e(\tau)d\tau + K_d \frac{de(t)}{dt} \]
gdzie \(e(t)=SP-PV\).
Gdy \(e(t)\to0\) oraz \(e(t)<0\) (przegrzanie), wyjście PID maleje do zera – wentylator staje.
Dlatego przy dobrym ustawieniu Kp/Ki/Kd oraz Fan_Min ≥ próg rozruchu eliminujemy „martwe pole” silnika.

Aktualne informacje i trendy

• Fora serwisowe (info-ogrzewanie 2023-2024) wskazują na:
  • „TEMP> MOSFET za wysoka” po przekroczeniu ~25 % mocy – zwykle kurz w wentylatorze lub zatarty łożyskowany silnik podbija prąd, przegrzewa MOSFET.
  • Wersje ST-450H i ST-450zPID po 5-6 latach mają ~10 % awarii triaka/optotriaka – serwisy (Sterco, Automa) oferują wymianę w ciągu 24 h.
• Trend: przejście z triaków na zintegrowane moduły SSR z detekcją zera – mniejsza awaryjność i wyższa odporność na prądy rozruchowe wentylatorów.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Wentylatory promieniowe do kotłów mają duży moment bezwładności; przy zbyt niskim napięciu fazowym silnik buczy i nie startuje – stąd konieczność Fan_Min ≥ 5 %.
• Kondensator rozruchowy traci pojemność ~2 % rocznie; przy spadku do ~60 % nominalnej silnik nie rusza mimo pełnego napięcia.
• Triak 16 A/600 V (BTA16-600B) wytrzymuje prąd rozruchowy ~80 A/20 ms; przy zakleszczonym wentylatorze pikuje >100 A – przebicie struktur.

Aspekty etyczne i prawne

• Praca przy 230 VAC wymaga odłączenia z sieci i kompetencji SEP/E-D.
• Wymiana elementów wewnątrz sterownika w okresie gwarancji powoduje jej utratę.
• Nielegalne mostkowanie STB albo czujników bezpieczeństwa stwarza ryzyko pożaru i narusza PN-EN 303-5.

Praktyczne wskazówki

1. Zrób zdjęcie ustawień przed zmianami – łatwo wrócisz do poprzednich.
2. Podczas pomiaru napięcia stosuj próbnik z izolowanymi sondami „CAT III 600 V”.
3. Zamiast wentylatora do testu wyjścia użyj żarówki 60 W – od razu widać fazową regulację jasności.
4. Do lutowania triaka użyj pasty Sn60Pb lub Sn99AgCu i lutownicy ≥ 60 W – miedź na PCB oddaje ciepło.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Jeśli sterownik wskazuje poprawnie prądy wentylatora, a jednak nie podaje napięcia, możliwy jest uszkodzony tor pomiaru prądu (rezystor bocznikowy + ADC), co blokuje algorytm „anti-stall”.
• Wersje softu < v1.34 miały błąd, w którym po zaniku zasilania wentylator pozostawał w stanie „0 %” mimo spełnionych warunków. Aktualizacja firmware rozwiązuje problem.

Sugestie dalszych badań

• Sprawdzenie prądu rozruchowego wentylatora cęgami AC/DC (analiza krzywej).
• Analiza temperatury triaka kamerą termowizyjną – pozwala wykryć luty wysokooporowe.
• Porównanie charakterystyki PID sterownika z modelowanym w MATLAB/Simulink – optymalizacja Kp, Ki, Kd.

Krótkie podsumowanie

Wentylator w ST-450 nie włącza się, bo:
(1) sterownik nie wysyła sygnału (błędne SP/HYS, Fan_Min, STB, regulator pokojowy),
(2) sygnał nie dociera (przewód, bezpiecznik, triak/MOSFET),
(3) wentylator jest niesprawny (kondensator, mechanika).
Test ręczny + pomiar napięcia błyskawicznie wskażą winnego. Przy sprzętowej usterce najczęściej pomaga wymiana triaka lub kondensatora rozruchowego. W razie wątpliwości – serwis autoryzowany TECH lub specjalistyczny (Sterco).