ThinkPad 560 nie uruchamia się – wymiana baterii CMOS, diagnostyka zasilania, typowe usterki

Pytanie

thinkpad 560 doesn’t start

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• ThinkPad 560 najczęściej nie uruchamia się z powodu rozładowanej baterii RTC/CMOS (FRU 02K6572, 3 V litowa) albo braku/nieprawidłowego zasilania zewnętrznego.
• Wymień baterię CMOS, wykonaj „power-drain”, przetestuj system na samym zasilaczu i – jeśli to możliwe – bez dysku twardego.
• Jeżeli po tych operacjach nadal brak POST-u, diagnozuj pamięć RAM, złącze zasilania oraz płytę główną.

Kluczowe punkty
• Bateria CMOS – najczęstsza przyczyna w modelu 560.
• „Hard reset” układu zasilania.
• Test bez baterii głównej i bez dysku.
• Sprawdzenie zasilacza (≈ 16 V DC).
• Diagnostyka RAM i kontrolera IDE.

Szczegółowa analiza problemu

1. Charakterystyka modelu
   • Lata produkcji: 1996-1998; płyta główna jednosekcyjna z klasycznym kontrolerem IDE, 3,3 V logika, zasilacz 16 V/2,2 A.
   • RTC-battery w koszulce z dwużyłowym przewodem – nominalnie CR2025 3 V, FRU 02K6572.

2. Procedura diagnostyczna (kolejność minimalizująca ryzyko)

   2.1. Weryfikacja zasilania AC/DC
   a) Zmierz napięcie zasilacza multimetrem – powinno mieścić się w przedziale 15,5-16,5 V.
   b) Sprawdź wtyk – usterki mechaniczne są częste.
   c) Podłącz zasilacz bez baterii głównej; obserwuj diodę ładowania.

   2.2. „Power-drain”
   • Odłącz AC, wyjmij baterię główną, przytrzymaj przycisk POWER 30-45 s, podłącz sam AC – spróbuj uruchomić.

   2.3. Wymiana baterii CMOS
   a) Demontaż: odkręć śruby oznaczone 🔒K, unieś klawiaturę (patrz HMM), odepnij taśmę.
   b) Odłącz starą baterię, przyklejoną często taśmą dwustronną.
   c) Zastąp nowym pakietem FRU 02K6572 lub wykonaj własny: CR2025+przewody+złącze JST-PH (zachowaj polaryzację!).
   d) Zmontuj, uruchom, wejdź do BIOS (F1), „Load Setup Defaults”, ustaw datę/godzinę, zapisz.

   2.4. Minimalna konfiguracja POST
   • Wyjmij dysk 2,5″ IDE i FDD – znany przypadek zwarcia elektroniki dysku powodujący zawieszenie POST.
   • Uruchom z jedną kością EDO SO-DIMM (32/64 MB) – oczyść styki IPA/eraserem.

   2.5. Jeśli brak reakcji (diody, piski):
   • Pomiar linii 3,3 V i 5 V na złączu HDD; brak = uszkodzony przetwornik DC/DC – typowa awaria wyschniętych kondensatorów SMD (100-330 µF/6,3 V).
   • Sprawdź sygnał PWON z przycisku do KBC KB 9880; przerwa w taśmie klawiatura-płyta = brak startu.

   2.6. Wyświetlanie obrazu
   • Słychać pracę dysku/POST-piski, ale ekran czarny → test na zewnętrznym VGA; jeśli działa, uszkodzenie inwertera CCFL lub taśmy LCD.

Teoretyczne podstawy
• Stary BIOS nie ignoruje błędu CMOS checksum: bez ważnej daty zatrzymuje POST.
• Kontroler zasilania w 560 nie posiada hardware-RTC-reset; brak 3 V = brak inicjalizacji KBC = brak startu.

Praktyczne zastosowania
• Procedura identyczna dla 560, 560X, 560Z – różnice jedynie w FRU baterii.

Aktualne informacje i trendy

• Baterie FRU 02K6572 są nadal dostępne na eBay/Aliexpress (≈ 6-10 USD, 2024-06).
• Renowacja retro-laptopów rośnie – powstają zamienniki z drukiem 3D (gniazda, caddy IDE->SD-CF).
• Trend: wymiana HDD IDE na adapter CF/SD redukuje pobór prądu ≈ 400 mA i odciąża przetwornicę 5 V.

Potencjalne przyszłe kierunki
• Projekty open-source ► Coreboot dla architektury Pentium MMX; pełne zastąpienie firmware’u i eliminacja zależności od baterii RTC.

Wspierające wyjaśnienia i detale

Przykład pomiaru zasilacza
Pin +, GND –; multimetr ustawiać na DC 20 V. Jeśli < 15 V pod obciążeniem 100 Ω, zasilacz do wymiany.

Analogiczne przypadki
• ThinkPad 600 (1998) – identyczne symptomy i naprawa przez wymianę RTC.
• Toshiba Satellite Pro 4200 – wbudowany bezpiecznik polimerowy PS F1 ‑ podobny brak reakcji.

Aspekty etyczne i prawne

• Utylizacja zużytych baterii litowych: zgodnie z Dyrektywą 2006/66/WE i polską Ustawą o bateriach i akumulatorach – przekazać do PSZOK lub punktu zbiórki.
• Demontaż CR2025 przez lutowanie – ryzyko perforacji/wybuchu; zaleca się baterie z fabrycznymi wyprowadzeniami.
• Głośniki piezo w starych ThinkPadach >85 dB – uwaga na normę PN-EN 60950 (usuwanie boot-pisków w serwisie).

Praktyczne wskazówki

• Narzędzia: śrubokręt Philips #0/#1, spudger plastikowy, multimetr cyfrowy, opaska ESD.
• ESD: rama klawiatury ThinkPada jest uziemiona; dotknij jej przed wypięciem taśmy FFC.
• Test POST: brak HDD, FDD, PCMCIA; wciśnij F1 – dioda caps powinna mignąć → znak życia KBC.
• Notacja kodów dźwiękowych: 1-3-3-1 (pamięć), 1-4-2-1 (płyta główna); źródło – IBM BIOS Beep Codes rev. 3.

Potencjalne wyzwania i jak je pokonać
• Niedostępność EDO SO-DIMM – poluj na złom IT lub wyciąg z serwerów HP NetServer LC.
• Wypalone CCFL – wymiana na listwę LED 3,3 V + przetwornica step-up 12 V (projekt open-hardware).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Wielokrotna próba włączania bez 3 V może trwale uszkodzić KBC przez latch-up – nie zwlekaj z wymianą baterii.
• Kontroler IDE w 560 nie wspiera dysków >8,4 GB bez overlay – duże dyski mogą wieszać POST.
• Lutowanie do gołej baterii bez zgrzewu punktowego – utrata gwarancji producenta ogniwa.

Sugestie dalszych badań

• Analiza schematu z IBM 05L1709 (ThinkPad 560 Schematics) – sekcja DC/DC „4R7” step-down.
• Pomiar ESR kondensatorów SMD 100 µF w sekcji +5 VSB – typowa przyczyna niestabilności.
• Próba portowania Coreboot (target i440BX) – projekt edukacyjny retro-BIOS.
• Literatura:
– IBM HMM ThinkPad 560/560E/560X, ver. 1998-02.
– AppNote TI SLVA494 „Designing Coin-Cell Powered RTC circuits”.

Krótkie podsumowanie

ThinkPad 560 najczęściej odmawia startu z powodu rozładowanej baterii CMOS i/lub problemu z zasilaniem. Zmierz napięcie zasilacza, wykonaj „power-drain”, wymień baterię RTC (FRU 02K6572) i zresetuj BIOS. Jeśli nadal brak POST-u, testuj minimalną konfigurację (RAM, bez HDD), a następnie sekcję zasilania płyty. Stosuj praktyki ESD oraz prawidłowo utylizuj zużyte ogniwa. Po skutecznej naprawie rozważ modernizację dysku na adapter CF/SD, co odciąży układ zasilania i zwiększy niezawodność retro-laptopa.