Tranzystory germanowe AC180 i AC181 – zamienniki AC188, AC187, AC128, AD161, BD140

Pytanie

Tranzystory germanowe ac180 i ac181 szukam zaminnikòw

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najbliższe, w pełni germanowe zamienniki pary AC180/AC181 to: AC188 (PNP) za AC180 oraz AC187 (NPN) za AC181 — to para komplementarna o bardzo zbliżonych parametrach. (littlediode.com)
• Inne sprawdzone germanowe odpowiedniki (zależnie od aplikacji i mocy): AC128 (PNP) ↔ AC180 oraz AC127 (NPN) ↔ AC181; dla większej mocy: AD162 (PNP) ↔ AC180 i AD161 (NPN) ↔ AC181. (uxpython.com)
• Przy przejściu na krzem (np. BD140/BD139, TIP42C/TIP41C) układ wymaga korekty polaryzacji (biasu) ze względu na większe VBE tranzystorów Si.

Kluczowe punkty

• AC180 = PNP Ge (ok. 16 V VCEO, do ~1–1.5 A), AC181 = NPN Ge (parametry podobne). (littlediode.com)
• Najbardziej „bezbolesna” zamiana 1:1: AC188 ↔ AC180 (PNP) i AC187 ↔ AC181 (NPN). (uxpython.com)
• Krzem za german wymaga modyfikacji: inny spadek VBE, inne prądy upływu i kompensacja termiczna.

Szczegółowa analiza problemu

• Charakterystyka wyjściowa:
  • AC180 to germanowy tranzystor PNP małej/średniej mocy w obudowie TO‑1; typowo VCE(max) ≈ 16 V, IC do 1–1.5 A, ft ≈ 1 MHz. AC181 to jego komplementarny odpowiednik NPN (ft ≈ 2 MHz). Te tranzystory były używane jako sterujące/końcowe w stopniach AF. (littlediode.com)
• Dobór zamienników germanowych:
  • Najbliższe odpowiedniki o tej samej polaryzacji i klasie pracy to AC187 (NPN) i AC188 (PNP). Zazwyczaj występują jako fabrycznie parowane „AC187/AC188”. Uwaga na odmiany „K/KL/L/V/VI” — to wersje mechaniczne/termiczne, ale polaryzacja pozostaje ta sama. (tme.com)
  • Zamiana na parę mniejszej mocy AC127/AC128 sprawdzi się w stopniach o mniejszym prądzie kolektora (do ~0.5–1 A) i niższej mocy strat; należy skontrolować Ptot i chłodzenie. (littlediode.com)
  • Dla większej mocy (np. końcówki mocy z radiatorem) rozważ AD161 (NPN) / AD162 (PNP) — parametry napięciowe podobne, większe Ptot, inny typ obudowy (TO‑66/TO‑37) i pinout. (uxpython.com)
• Zamiana na krzem:
  • Różnica VBE: Ge ≈ 0.2–0.3 V vs Si ≈ 0.6–0.7 V. W stopniach AB/B bez korekty biasu pojawią się zniekształcenia skrośne. W praktyce:
    • podnieś napięcie między bazami (np. dodatkowa dioda Si 1N4148 lub VBE‑multiplier) o ~0.3–0.4 V w stosunku do wersji Ge,
    • wyreguluj prąd spoczynkowy mierząc spadek na rezystorach emiterowych (typowo kilkanaście–kilkadziesiąt mA w małych końcówkach AF — wartość zależna od konstrukcji),
    • zapewnij termiczne sprzężenie elementu kompensującego (diody/tranzystora) z radiatorem tranzystorów mocy.
  • Typowe pary Si: BD139 (NPN)/BD140 (PNP) lub TIP41C/TIP42C (mocniejsze). Sprawdź pinout i chłodzenie.
• Kryteria doboru (niezależnie od materiału):
  • zgodność polaryzacji (PNP/NPN),
  • VCE(max) ≥ 16 V, IC ≥ 1 A (lub zgodnie z wymaganiami układu),
  • Ptot nie mniejsza od oryginału; dopasowanie hFE (≥ 50 przy prądzie testowym kilkaset mA),
  • ft na poziomie min. 1–2 MHz dla stabilnej pracy w AF.

Aktualne informacje i trendy

• Elementy Ge są dostępne głównie jako NOS/„vintage parts” i z demontażu; sklepy specjalistyczne (np. LittleDiode) wciąż oferują AC180/AC181, AC127/AC128 oraz AD161/AD162, ale podaż jest ograniczona i rozproszona. Dystrybutorzy katalogowi wycofują starsze pozycje (np. AC187 jako produkt archiwalny). (littlediode.com)
• Coraz częściej stosuje się zamiany na Si z modyfikacją biasu dla niezawodności i dostępności — szczególnie w sprzęcie użytkowym, gdzie „charakter brzmienia Ge” nie jest krytyczny.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Pinout i mechanika:
  • Oryginały w TO‑1 mają inną numerację/rozmieszczenie wyprowadzeń niż np. TO‑126 (BD139/BD140) czy TO‑66 (AD161/AD162). Zawsze sprawdź E‑B‑C w nocie konkretnego producenta i oceń izolację od radiatora.
• Selekcja Ge:
  • Tranzystory Ge wykazują większe prądy upływu (ICBO) i silniejszą zależność od temperatury; praktyką serwisową jest pomiar hFE i ICBO przy zbliżonych warunkach do pracy (ok. 20–25°C) i dobór pary pod względem hFE i prądu upływu.

Aspekty etyczne i prawne

• Rynek NOS bywa źródłem podróbek/przemalowań; kupuj od zaufanych dostawców i testuj elementy po otrzymaniu (pomiar hFE/ICBO). W przypadku renowacji sprzętu kolekcjonerskiego zachowanie oryginalności może wpływać na wartość urządzenia.

Praktyczne wskazówki

• Jeśli celem jest zachowanie „oryginalnego charakteru” — szukaj AC188 (za AC180) i AC187 (za AC181) lub rozważ AC128/AC127; po wymianie ustaw prąd spoczynkowy i sprawdź termikę. (uxpython.com)
• Gdy priorytetem jest dostępność i trwałość — zastosuj BD140/BD139 (ew. TIP42C/TIP41C) po:
  • korekcie biasu (diody/VBE‑multiplier),
  • weryfikacji stabilności (brak oscylacji, pomiar THD przy małych sygnałach),
  • kontroli chłodzenia i prawidłowej izolacji.
• Po każdej zamianie: skontroluj prąd spoczynkowy (metodą spadku napięcia na rezystorze emiterowym), offset DC na wyjściu i temperaturę po 10–15 min pracy.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Dane katalogowe AC180/AC181 różnią się między producentami/serią; w starych partiach parametry mogły się rozjechać z wiekiem. Weryfikuj każdy egzemplarz pomiarem. (littlediode.com)
• Nie wszystkie układy tolerują „wolniejsze” zamienniki — upewnij się, że ft i pojemności są porównywalne, zwłaszcza w stopniach z globalnym NFB.

Sugestie dalszych badań

• Proszę podać:
  • model urządzenia i fragment schematu stopnia z AC180/AC181,
  • napięcie zasilania i typ pracy (sterujący/końcowy),
  • wymagania co do brzmienia/autentyczności.
    To pozwoli dobrać zamienniki i ewentualne wartości elementów biasu „na miarę”.
• Warto przejrzeć noty katalogowe i karty serwisowe dla par: AC187/AC188, AC127/AC128, AD161/AD162 oraz porównać z oryginalnymi danymi AC180/AC181. (electronics-notes.com)

Krótkie podsumowanie

• AC180 (PNP Ge) najlepiej zastąpić AC188; AC181 (NPN Ge) — AC187. To najbliższa para komplementarna bez zmian w układzie. Alternatywnie: AC128/AC127 (niższa moc) lub AD162/AD161 (wyższa moc). Przy zamianie na Si (BD140/BD139, TIP42C/TIP41C) konieczna jest modyfikacja biasu i kontrola termiczna. (littlediode.com)

Jeśli podasz, gdzie dokładnie pracują AC180/AC181 (model, stopień, zasilanie), przygotuję konkretną listę części z uwzględnieniem pinoutu i wartości elementów do korekty.