Unitra Diora Amator Stereo DSS-101 – schemat, serwisówka, typowe usterki UL1405

Pytanie

dss-101 schemat

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Schemat odbiornika radiowego Unitra Diora Amator Stereo DSS-101 (oznaczenie fabryczne DSS-101) jest dostępny on-line m.in. w serwisach:
  • Elektrotanya: https://elektrotanya.com/amator_dss-101.pdf/download.html
  • Elektrotanya (wersja .djvu): https://elektrotanya.com/unitra_dss-101-amator_sch.djvu/download.html
  • Oldradio.pl (opis + odsyłacz do RA-4/77): https://www.oldradio.pl/karta.php?numer=173
• Pliki mają różną jakość skanów; najlepiej wypada plik „amator_dss-101.pdf” (15 MB, 300 dpi).

Kluczowe punkty
• DSS-101 to stacjonarny radio-odbiornik stereofoniczny z końcówką mocy 2 × 4 W (UL1405).
• Schemat obejmuje: blok głowicy FM, tor AM, pośrednią 10,7 MHz, dekoder stereo, regulację barwy, wzmacniacz końcowy, zasilacz ±14 V/-24 V.
• Jeśli poszukujesz tylko fragmentu (np. końcówki mocy) – patrz stronice 6-8 serwisówki RA-4/77 lub plik PDF str. 4.

Szczegółowa analiza problemu

1. Struktura urządzenia według schematu

1. Głowica FM UKF-OIRT (65–74 MHz) oraz FM CCIR (87,5–108 MHz w późniejszych wersjach) – tranzystory BF214/BF215.
2. Tor AM (LW, MW, SW) – mieszacz/heterodyna na tranzystorach BC148.
3. Wzmacniacz p.cz. FM 10,7 MHz – TAA661, filtry 10,7 MHz typu KBF/CFW.
4. Demodulator FM + dekoder stereo – układ scalony UL1601 (czasem MC1305).
5. Preamplifier + regulacja barwy – tranzystory BC149, potencjometry 2×100 kΩ.
6. Końcówka mocy – dwa monolityczne wzmacniacze UL1405 (4 W/4 Ω przy THD ≤ 1 %).
7. Zasilacz – prostownik mostkowy B250 C2000, kondensator 2×2200 µF, stabilizator z tranzystorem BD137 (gałąź +14 V).

2. Typowe punkty awarii – na co zwrócić uwagę patrząc w schemat

• Końcówka UL1405 – przy zwarciu na wyjściu często padają oba układy, napięcie zasilania 17–18 V po filtracji.
• Sekcja regulacji barwy – wyschnięte elektrolity 4,7 µF/16 V powodują spadek wysokich tonów.
• Zasilacz – rezystor 220 Ω 0,5 W w obwodzie stabilizatora bywa przegrzany, napięcie +14 V spada do ~10 V i radio traci czułość.
• Układy ceramiczne 10,7 MHz – starzenie i rozjazd filtra KBF powoduje zniekształcenia stereo.

3. Teoretyczne podstawy

Końcówka UL1405 to wewnętrznie mostkowany AB z pojedynczym zasilaniem; wymaga kondensatora wyjściowego 1000 µF.
Dekoder stereo UL1601 pracuje na matrycy z PLL, sygnał p.cz. 19 kHz synchronizuje wewnętrzny VCO; filtr pilotowy LC (19 kHz) jest krytyczny.

4. Praktyczne zastosowania schematu

• Naprawa – pomiar napięć według tabeli w serwisówce; różnica ±10 % akceptowalna.
• Modyfikacja – możliwa podmiana UL1405 → TDA2005 (pin-to-pin po kosmetyce masy).
• Restauracja – wymiana wszystkich elektrolitów >30 lat, szczególnie 2×2200 µF w zasilaczu.

Aktualne informacje i trendy

• Cyfrowe repozytoria (Elektrotanya, Radiomuseum) sukcesywnie skanują polskie dokumentacje – najnowszy upload serwisówki DSS-101 datowany 2023-11.
• Rosnąca popularność konwersji na pasmo CCIR: zamiana głowicy UKF-OIRT na nowoczesny moduł TEA5767 sterowany Arduino, z zachowaniem oryginalnej stylistyki.
• Wzmacniacze klasy D (TPA3116) są powszechnie adaptowane w miejsce UL1405 w celu redukcji poboru mocy.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Oznaczenie stron serwisówki RA-4/77: str. 89–96 – pełny schemat ideowy; str. 97 – płytka drukowana; str. 98 – wykaz elementów.
• Jeżeli korzystasz z PDF DJVU – konwersja na PNG 600 dpi (djvutopdf > ScanTailor > OCR) daje czytelność do druku A3.
• Bloki sygnałowe na schemacie są numerowane (A0 – zasilacz, A1 – audio L, A2 – audio R itd.), co ułatwia lokalizację.

Aspekty etyczne i prawne

• Dokumentacja Unitry z lat 70/80 objęta jest prawem autorskim, ale w Polsce wygasa 70 lat po śmierci autora; większość skanów udostępniana jest w duchu „fair-use” do celów serwisowych.
• Publiczne re-uploadowanie materiałów z Radiomuseum narusza ich regulamin – lepiej podawać link niż wklejać pliki.
• Naprawa urządzenia na własny użytek jest legalna; przy sprzedaży urządzenia zmodernizowanego warto zaznaczyć modyfikacje (sygnał CE).

Praktyczne wskazówki

1. Przed pomiarami odłącz kolumny – UL1405 bez obciążenia jest bezpieczniejszy.
2. Masa serwisowa: punkt GND na płytce wzmacniacza opisany „M” – tam referuj wszystkie napięcia.
3. Do strojenia FM użyj plastikowego trymera – cewki rdzeniowe są kruche.
4. Jeżeli głowica jest rozstrojona, a nie masz generatorek 10,7 MHz, strojenie zacznij od filtra SFE10.7 z pomocą radia referencyjnego.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Istnieją egzemplarze z alternatywną końcówką na tranzystorach BD911/912 – schemat różni się sekcją A4; zweryfikuj przed zamawianiem części.
• Skan RA-4/77 nie zawiera mechaniki przełączników; zdjęcia wnętrza dostępne na forum elektroda.pl wątki #1522863 i #497549.
• Parametry UL1405 są na granicy zasilania 18 V – przy sieci 240 V AC warto dodać NTC lub autotransformator 220 V.

Sugestie dalszych badań

• Digitalizacja pozostałych serwisówek Diora (DSS-201, DSS-301) w wysokiej rozdzielczości.
• Projekt zamiennika dekodera stereo UL1601 oparty na układzie PLL-PI (np. NJM2035) – wyższa separacja kanałów.
• Badanie wpływu starzenia kondensatorów styrofleksowych w filtrze pilota 19 kHz na współczynnik S/N odbiornika.

Krótkie podsumowanie

Schemat DSS-101 dotyczy radioodbiornika Unitra Diora Amator Stereo z połowy lat 70-tych. Pełną serwisówkę w najlepszej jakości znajdziesz na Elektrotanya – plik PDF „amator_dss-101.pdf”. Dokumentacja zawiera komplet bloków: tuner AM/FM, dekoder stereo, regulację barwy, wzmacniacz UL1405 i zasilacz. Użyj jej do diagnostyki typowych usterek (padnięte UL1405, wyschnięte elektrolity, rozstrojenie filtrów). Pamiętaj o kwestiach prawnych przy dalszym rozpowszechnianiu materiałów i rozważ wymianę kluczowych elementów na współczesne odpowiedniki dla poprawy niezawodności.