Unitra Westa TC201 – czy można zamienić transformator TVL-94 na TVL-92? Porównanie parametrów

Pytanie

Czy transformator TVL-94 w telewizorze Unitra Westa TC201 da się zastąpić transformatorem TVL-92?

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Bezpośrednia zamiana TVL-94 na TVL-92 w odbiorniku Unitra Westa TC-201 nie jest zalecana – transformatory różnią się elektrycznie i mechanicznie.
• Teoretycznie możliwa jest adaptacja TVL-92, lecz wymaga weryfikacji wszystkich uzwojeń, przeróbek połączeń i ponownego strojenia układu odchylania poziomego.

Szczegółowa analiza problemu

1. Porównanie kluczowych parametrów (na podstawie dokumentacji serwisowej*):

* Dane z katalogu ZURiT 1986 i kart katalogowych Zjednoczenia Unitra.

2. Teoretyczne konsekwencje:
   – Odchyłka indukcyjności pierwotnej zmieni rezonans obwodu S-dla, co zwiększy straty na tranzystorze BU208/BU326.
   – Wyższe napięcie EHT podniesie prąd kineskopu, co może doprowadzić do łukowania wewnątrz lampy.
   – Nieco wyższe +200 V zmieni poziomy DC w blokach wideo i ZUF, skutkując przesunięciem czerni lub powrotem linii.

3. Praktyczne zastosowanie:
   Aby bezpiecznie użyć TVL-92 należy:
   a) Zmniejszyć liczbę zwojów uzwojenia wysokiego (lub zastosować zewnętrzny dzielnik HV).
   b) Dorobić brakujący odczep, jeśli służy do synchronizacji impulsu SANDCASTLE w TC-201.
   c) Skorygować kondensator rezonansowy (C_S) w kolektorze tranzystora linii – typowo z 4,7 nF na 5,6 nF.
   d) Skalibrować UG2 i fokus po uruchomieniu, mierząc prąd katodowy < 600 µA.

Aktualne informacje i trendy

• Na rynku wtórnym pojawiły się uniwersalne zamienniki HR-Diemen (np. HR 7487), które pasują bez przeróbek i są bezpieczniejszą alternatywą niż adaptacja TVL-92.
• Społeczność kolekcjonerów RTV (forum elektroda.pl, radiomuseum.org) potwierdza, że udane adaptacje TVL-92 zdarzają się rzadko i najczęściej wiążą się z przedwczesnym uszkodzeniem BU208 lub przebiciem kineskopu.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Transformator linii (LOPT) pracuje w układzie rezonansowym z kondensatorem kolektorowym i dławikiem S-dla. Parasolowy rozkład napięć zależy ściśle od indukcyjności pierwotnej oraz pojemności pasożytniczych lampy i obwodu.
• Nawet różnica kilku procent w U_HT przekłada się na znaczną zmianę jasności i prądu katodowego kineskopu.

Aspekty etyczne i prawne

• Praca z napięciem 20 kV wymaga zachowania norm PN-EN 50191 (bezpośrednie obudowy osłonne, procedury Lock-Out/Tag-Out).
• W Polsce nadal obowiązuje zakaz wprowadzania do obrotu urządzeń zawierających PCB – stare transformatory mogą zawierać impregnaty chloroorganiczne, choć TVL-92/94 zazwyczaj impregnowano fenoplastem.

Praktyczne wskazówki

1. Jeśli TVL-94 jest uszkodzony wyłącznie na uzw. wysokim – rozważ przewinięcie sekcji HV drutem 0,1 mm CuL.
2. Test po wymianie:
   – żarzenie lampy przez żarówkę 60 W/230 V szeregowo w zasilaniu;
   – oscyloskop 100 MHz między kolektorem BU208 a masą (amplituda ≈1500 Vpp).
3. Temperaturę rdzenia LOPT monitorować pirometrem – nie powinna przekraczać 65 °C po 30 min pracy.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Brak pełnej dokumentacji może prowadzić do pomyłek przy identyfikacji wyprowadzeń – oba transformatory bywają błędnie znakowane.
• Stare struktury epoksydowe po 40 latach tracą własności dielektryczne; nawet „sprawny” TVL-92 może ulec przebiciu po kilku godzinach.

Sugestie dalszych badań

• Pomiary charakterystyki B-H rdzenia ferromagnetycznego obu modeli dla częstotliwości 15,625 kHz.
• Symulacja PSpice całego obwodu odchylania w celu dobrania optymalnego C_S i R_DAMP.
• Ocena wpływu zmian U_HT na trwałość CRT metodą Arrheniusa (przyspieszone starzenie katody).

Krótkie podsumowanie

Zastąpienie TVL-94 transformatorem TVL-92 w Westa TC-201 jest technicznie możliwe, lecz wymaga kompleksowych przeróbek i niesie ryzyko uszkodzenia telewizora. Bez dostępu do oryginalnego TVL-94 lepszym rozwiązaniem jest:
1) profesjonalna regeneracja uszkodzonego LOPT, lub
2) instalacja współczesnego zamiennika HR-Diemen.

Bez dokładnej adaptacji i pomiarów użycie TVL-92 jest operacją wysoce ryzykowną.