WALT 15 Overdrive nie działa – diagnostyka i naprawa efektu w chińskim piecyku gitarowym

Pytanie

Posiadam piecyk do gitary elektrycznej prod. Chińskiej WALT 15 przestał działać efekt OVERDRIVE. Próbuje to sam naprawić.

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najczęstsze przyczyny braku działania OVERDRIVE w WALT 15 to: uszkodzony/przerwany przełącznik OD, zimne luty wokół przełącznika i potencjometru GAIN, utrata „wirtualnej masy” (Vref ≈ połowa zasilania) w sekcji przedwzmacniacza, brak zasilania układu operacyjnego, uszkodzony wzmacniacz operacyjny (np. 4558/TL072), uszkodzone diody clippingu, rzadziej – uszkodzony analogowy przełącznik (CD4066) lub tranzystor JFET sterujący kanałem.
• Zacznij od inspekcji wizualnej i testu przełącznika, następnie pomierz zasilania (VCC, Vref) układu overdrive, sprawdź ciągłość ścieżek i elementy dyskretne (diody/rezystory/kondensatory). Jeśli zasilania są poprawne, a na wyjściu stopnia OD brak sygnału – wymień op-amp.

Szczegółowa analiza problemu

• Rozwinięcie głównych aspektów

1. Architektura typowego WALT 15 (praktyczny model mentalny bez schematu):

• Wejście → pierwszy stopień op-amp → rozgałęzienie: CLEAN lub OD → miks/tonestack → końcówka mocy (scalona).
• Overdrive zwykle realizowany przez: (a) dodatkowy stopień wzmocnienia z diodami przeciwstawnymi w pętli sprzężenia (clipping symetryczny), (b) re-konfigurację sprzężenia zwrotnego istniejącego stopnia po włączeniu OD. Kanały bywają przełączane:
  • prostym przełącznikiem mechanicznym (DPDT),
  • JFET-em jako kluczem,
  • układem analogowym (CD4066/JRC4066),
  • rzadziej CD4053.
• Zasilanie przedwzmacniacza: w tych małych piecach to najczęściej pojedyncze VCC ~+9…+18 V i wirtualna masa Vref ≈ VCC/2 (dzielnik rezystorowy + kondensator 10–100 µF, czasem bufor). Brak Vref powoduje „dziwne” objawy: brak przesteru, cichą pracę, asymetrię, trzeszczenie.

2. Objawy a przyczyny (mapa diagnostyczna)

• LED OD świeci, ale brzmienie jak CLEAN:
  • uszkodzony klucz (JFET/4066) nie przełącza toru sygnału,
  • przerwana ścieżka/zimny lut w gałęzi OD,
  • diody clippingu otwarte (brak obcinania),
  • potencjometr GAIN przerwany/odlutowany (brak wysterowania).
• LED nie świeci, OD nie działa:
  • uszkodzony przełącznik/przewody,
  • przerwa w zasilaniu logiki sterującej kluczem lub LED,
  • brak VCC dla części sterującej.
• Słychać głośne „klik” przy przełączaniu, ale brak efektu:
  • Vref niestabilne (wyschnięty kondensator Vref),
  • uszkodzony op-amp w sekcji OD (kanał B martwy, kanał A działa dla CLEAN).
• OD działał coraz gorzej, aż zgasł:
  • kondensatory elektrolityczne (Vref/odsprzęganie) wyschnięte,
  • przełącznik zabrudzony/utlenione styki.

3. Procedura krok po kroku (bez schematu, tylko multimetr + opcjonalnie prosty „audio probe”)
   A. Bezpieczeństwo i przygotowanie

• Odłącz od sieci. Rozładuj kondensatory zasilacza (zmierz napięcie na największym elektrolitcie – powinno spaść <1 V przed dotykiem płyty).
• Narzędzia: multimetr, lutownica z cienkim grotem, topnik, cyna Sn60/Pb40 (łatwiejsza), ewentualnie spray do styków, szkło powiększające. Opcjonalnie sonda audio: kondensator 100 nF/50 V + przewód do innego małego wzmacniacza.

B. Inspekcja i szybkie naprawy o najwyższej skuteczności (15–30 min)

• Obejrzyj luty przełącznika OD i potencjometrów GAIN/LEVEL – popraw pęknięte/ matowe/porowate (to najczęstsza usterka w tanich konstrukcjach).
• Jeśli przełącznik to „push” na PCB – pod lupą sprawdź mikropęknięcia ścieżek wokół nóżek (często pękają od wciskania). Przelutuj i ewentualnie wstaw krótki drut mostkujący pękniętą ścieżkę.
• Przeczyść styk przełącznika (kontakt-cleaner, krótko, nie zalewaj).

C. Weryfikacja elektryczna przełącznika

• Multimetr w trybie „piszczyk”. Zidentyfikuj pary styków. Przy wciskaniu stan powinien się zmieniać (0–1). Brak pewnego przełączania → wymiana (typowo THT 6-nóżkowy, koszt niski).

D. Pomiary zasilania sekcji preamp/OD

• Znajdź op-amp (najczęściej DIP-8/SOIC-8 z nadrukiem 4558/TL072/NE5532).
• Pomiar względem masy:
  • Pin 8: VCC ≈ +9…+18 V (zależnie od zasilacza).
  • Pin 4: przy zasilaniu pojedynczym to GND ≈ 0 V; przy podwójnym bywa −V (rzadko w takich piecach).
• Odnajdź Vref (punkt wirtualnej masy): zwykle węzeł dwóch równych rezystorów (np. 47 kΩ/47 kΩ) z elektrolitem 10–100 µF do masy. Zmierz: Vref ≈ 0,5·VCC. Jeśli nie jest ~połową lub „pływa”, wymień elektrolit Vref i sprawdź rezystory (czy nie mają przerwy).
• Sprawdź, czy LED OD dostaje zasilanie i sterowanie (anoda przez rezystor do VCC, katoda do tranzystora/klucza/masy). LED świeci = przełącznik logiczny prawdopodobnie działa.

E. Test toru OD – elementy dyskretne

• Diody clippingu (zwykle para 1N4148/LED): test diod w multimetrze. W jedną stronę ~0,55…0,7 V (Si), w drugą OL. Zwarcie obydwu → brak sygnału/„mulenie”; przerwa – przester znika, kanał brzmi jak CLEAN.
• Potencjometr GAIN: pomiar rezystancji między skrajnymi pinami (np. 100 kΩ), płynna zmiana między środkowym a skrajnym podczas kręcenia. Skoki/brak ciągłości → wymiana.
• Kondensatory w torze OD (sprzęgające 22 nF…470 nF; kształtujące 100 pF…1 nF; elektrolity lokalne 1…47 µF): Zwarcia/przerwy powodują brak sygnału lub brak wysokich tonów – podejrzane sztuki wymienić.

F. Kluczowanie kanału

• Jeśli nie ma mechanicznego przełączania ścieżki sygnału, szukaj:
  • JFET (np. J201/2N5457/2N5485) – pomiar napięcia na bramce przy włącz/wyłącz OD (powinno się zauważalnie zmieniać).
  • CD4066/JRC4066 – sprawdź, czy na pinach sterujących pojawia się logiczne napięcie (typ. 5…12 V). Brak sterowania, a LED świeci → przerwa między przełącznikiem a kluczem; jest sterowanie, a sygnał nie przechodzi → uszkodzony klucz (wymiana układu tania i prosta).

G. Weryfikacja op-ampa

• Jeśli VCC i Vref są poprawne, a mimo to na wyjściu sekcji OD cisza:

  • Podepnij „audio probe” przez 100 nF: śledź sygnał od wejścia op-ampa (pin wejściowy) do wyjścia (pin wyjściowy). Sygnał znika na wyjściu → duże podejrzenie na op-amp.
  • Wymień na taki sam lub zamiennik o zbliżonym prądzie spoczynkowym i pasmie (4558 ↔ NE5532/TL072 – uwaga na stabilność i zasilanie; TL072 to JFET, NE5532 bipolar – różne wymagania obciążenia). W małych piecach 4558 zwykle „bezpieczniejszy”.

• Teoretyczne podstawy

• Dlaczego Vref jest krytyczne: przy pojedynczym zasilaniu op-amp musi „wisieć” na połowie szyny, by móc symetrycznie klipować sygnał; gdy Vref „ucieknie” (np. elektrolit traci pojemność), tor OD przestaje pracować prawidłowo, a CLEAN bywa mniej wrażliwy, jeśli idzie inną ścieżką sprzęgającą.

• Diody clippingu decydują o charakterze: Si ~0,7 V (twardszy klip), Ge ~0,25…0,35 V (miękki), LED ~1,6…2,0 V (większa dynamika). Uszkodzenie zmienia charakter lub „wyłącza” przester.

• Praktyczne zastosowania

• Prosty test różnicowy: ustaw LEVEL na stałym poziomie, kręć GAIN od min do max. Jeśli głośność nie rośnie/nie zmienia się charakter – tor wzmocnienia OD ma przerwę lub nie jest przełączany.

Aktualne informacje i trendy

• W tanich wzmacniaczach praktykowanych obecnie dominuje tor preampu na pojedynczym zasilaniu z wirtualną masą oraz mechaniczne lub półprzewodnikowe przełączanie kanałów (4066/JFET). Brak publicznych schematów dla modeli no‑name jest normą; dlatego serwis bazuje na wzorcach typowych (Frontman/MG/mini practice amps) i diagnostyce objawowej.
• Części zamienne (mikroprzełączniki, 1N4148, 4558, elektrolity 10–100 µF, CD4066) są powszechnie dostępne i bardzo tanie; wymiana jest opłacalna.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Typowe napięcia referencyjne: dla VCC=12 V → Vref ≈ 6,0±0,3 V; dla VCC=15 V → Vref ≈ 7,5±0,4 V.
• Typowe wartości elementów w pętli OD: Rf 100 kΩ…470 kΩ, Rin 10 kΩ…47 kΩ, diody 2×1N4148; kondensator w pętli 100 pF…470 pF (stabilność/pasma).
• Sygnał śledź od gniazda wejściowego: TIP → rezystor wejściowy → kondensator sprzęgający → pin wejścia op-ampa → pin wyjścia → diody/pętla → punkt miksu kanałów.

Aspekty etyczne i prawne

• Praca przy urządzeniu sieciowym wymaga zachowania zasad BHP; samodzielna ingerencja zwykle unieważnia gwarancję (jeśli jeszcze obowiązuje).
• Utylizacja: uszkodzone elementy i płytki oddaj do punktu zbiórki e‑odpadów. Unikaj ołowiu w środowisku – pracuj nad matą i odsysaj opary.

Praktyczne wskazówki

• Kolejność testów (maksimum efektu przy minimum czasu):
  1. Otwórz, zrób zdjęcia PCB (obie strony), obejrzyj i przelutuj podejrzane miejsca przy przełączniku OD i potencjometrach.
  2. Zmierz VCC na pinie 8 i Vref na dzielniku – popraw/wymień kondensator Vref, jeśli odchyłka >10% od połowy zasilania.
  3. Sprawdź przełącznik miernikiem; jeśli niestabilny – wymień.
  4. Test diod clippingu i potencjometru GAIN.
  5. Jeśli nadal nic – wymień op-amp (zwróć uwagę na orientację znaczka kropki/pinu 1).
• Lutowanie: 320–360°C, krótko, dodaj topnik. Podtrzymaj element pęsetą, by nie „ciągnąć” pól padów.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Bez schematu istnieje ryzyko, że OD w tym modelu realizuje nietypowa topologia. Dlatego sugeruję dokumentację zdjęciową – na jej podstawie można odtworzyć fragment schematu i wskazać precyzyjne punkty pomiarowe.
• Niektóre wersje mogą mieć gniazdo footswitcha; zabrudzone styki gniazda (przełączane) potrafią stale „wyciszać” OD. Sprawdź, czy gniazdo nie rozłącza toru.
• TL072/NE5532 jako zamiennik 4558 może wzbudzać się w istniejącej aplikacji – jeśli nie masz oscyloskopu, pozostań przy 4558/JRC4558.

Sugestie dalszych badań

• Poszukaj schematów prostych combo 10–20 W z kanałem OD (hasła: „solid-state guitar amp overdrive 4558 clipping diodes”, „CD4066 channel switching”), aby porównać topologie.
• Jeśli podeślesz zdjęcia wysokiej rozdzielczości okolicy przełącznika, op-ampa i diod, narysuję uproszczony schemat blokowy i wskażę konkretne punkty do pomiaru.

Krótkie podsumowanie

• Najpierw wyklucz mechanikę: luty i przełącznik OD. Potem sprawdź fundamenty: VCC i Vref. Następnie elementy toru OD (diody, GAIN), klucz (JFET/4066), a na końcu op-amp. W 70–80% przypadków winne są zimne luty, przełącznik lub kondensator Vref; w kolejnych ~15–20% – op-amp. Działaj metodycznie, a naprawa powinna być szybka i tania.

Na koniec prośba o doprecyzowanie, żebym mógł zawęzić diagnostykę:

• Czy kanał CLEAN działa normalnie i czy LED OD zapala się po włączeniu?
• Czy przełącznik OD „klika” i czy czuć wyraźną zmianę?
• Czy masz multimetr i możesz zmierzyć: VCC na pinie 8 op-ampa oraz napięcie Vref (połowa zasilania)?
• Czy możesz przesłać zdjęcia PCB (obszar przełącznika, op-ampa, diod, ewentualnie gniazda footswitcha)?

Pytanie

Combo gitarowe WALT 15 KANAŁ clean działa natomiast Overdrive gra bardzo cicho reaguje na Gain oraz Volume przełącznik OD i f Switch działa prawidłowo .

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Najbardziej prawdopodobna usterka w kanale OD (przester) to: zwarcie/rozjechane parametry którejś z diod clippingu, rozjechany punkt pracy (Vref) sekcji op-ampa przez wyschnięty kondensator, albo element przełączający/mutujący (JFET/klucz/gniazdo footswitch) częściowo „dociągający” sygnał do masy.
• Kanał CLEAN działa, więc zasilacz, końcówka mocy i tor wspólny są najpewniej sprawne. Skup się na lokalnym torze OD.

Kluczowe punkty:

• Sprawdź i pomierz Vref (≈ połowa VCC) przy op-ampie OD, kondensator filtrujący Vref i sprzęgające kondensatory w torze OD.
• Przetestuj diody clippingu w trybie „diody”, najlepiej po wylutowaniu jednej nóżki.
• Wyklucz częściowo przewodzący klucz mute/przełącznik (JFET/CD4066/gniazdo footswitch) – objawia się stałym, silnym tłumieniem mimo reakcji GAIN/VOLUME.
• Jeżeli pomiary poprawne – podstaw op-amp (np. JRC4558/TL072/NE5532 zgodny z oryginałem).

Szczegółowa analiza problemu

• Objaw „bardzo cichy, ale reaguje na GAIN i VOLUME” oznacza, że tor OD przetwarza sygnał, lecz jego wzmocnienie netto jest silnie obniżone albo sygnał jest równolegle tłumiony do masy:
  • Zwarcie jednej z diod w pętli sprzężenia zwrotnego op-ampa OD obniża impedancję sprzężenia i zdejmuje wzmocnienie do okolic jedności; brzmienie bywa „chude”, ale GAIN/VOLUME dalej działają (ze znacznie mniejszym zakresem).
  • Rozjechany Vref (zła polaryzacja op-ampa przez wyschnięty kondensator dzielnika Vref/zimny lut) ogranicza możliwą amplitudę na wyjściu OD i realnie obniża poziom audio.
  • Częściowo przewodzący element mutujący/przełączający (np. JFET do masy, sekcja CD4066, tranzystor BJT/FET albo utlenione styki gniazda footswitch) wprowadza stałe tłumienie – kanał gra, ale cicho.
  • Kondensator sprzęgający o utraconej pojemności (zwłaszcza małe elektrolity 1–4,7 µF) tworzy dzielnik z rezystancją wejściową następnego stopnia i mocno tnie pasmo/poziom.
  • Rzadziej: rezystor w pętli sprzężenia zwrotnego OD ma złą wartość (np. po przegrzaniu przeszedł do bardzo niskiej rezystancji), albo uszkodzona połówka podwójnego op-ampa.

Teoretyczne podstawy:

• W typowym przesterze op-amp pracuje na pojedynczym zasilaniu z wirtualną masą Vref ≈ VCC/2. Stabilność i niskie źródło impedancji Vref (rezystorowy dzielnik + kondensator filtrujący) jest krytyczna. Diody w pętli sprzężenia ograniczają amplitudę – ich zwarcie czyni pętlę „prawie zwarciem”, eliminując wzmocnienie.
• Przełączanie kanałów bywa realizowane kluczem JFET (mute do masy), CD4066, tranzystorem, rzadziej przekaźnikiem. Upływ/przewodzenie pozostałościowe daje dokładnie taki objaw.

Praktyczne zastosowania:

• Najszybszy test różnicowy: chwilowo odlutuj jedną nóżkę każdej diody clippingu. Jeśli głośność OD wróci (brzmienie stanie się bardziej „clean”), dioda winna.
• Drugi szybki test: odłącz sterowanie mute (np. wyjmij wtyk footswitcha i oczyść gniazdo; zmierz Rds JFET-a w stanie „wyłączony”). Jeżeli głośność wraca – problem w kluczu.

Aktualne informacje i trendy

• Typowe konstrukcje małych komb (15 W) wciąż stosują klasyczne topologie: podwójny op-amp (JRC4558/TL072), diody 1N4148/LED do clippingu, Vref z dzielnika 2×(22–100 kΩ) + elektrolit 22–100 µF. W nowych projektach coraz częściej stosuje się op-ampy rail-to-rail i SMD, co podnosi odporność na dryf Vref, ale nie eliminuje problemów zimnych lutów i wysychania małych elektrolitów.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Typowe napięcia:
  • VCC op-ampa: +9…+18 V (pin 8), masa 0 V (pin 4).
  • Vref na wejściach/wyjściu bez sygnału: ~VCC/2 (np. 7,5 V dla 15 V).
  • Odchyłka > ±1 V od połowy lub „pływanie” Vref pod obciążeniem wskazuje na kondensator Vref.
• Test diod:
  • Tryb „diody”: 0,55–0,7 V w kierunku przewodzenia, „OL” w zaporowym. W wątpliwości – wylutuj jedną nóżkę.
• Audio probe:
  • Zrób prostą „sondę audio” (kondensator 100 nF szeregowo) i śledź sygnał: wejście OD → wyjście op-ampa → po diodach → punkt sumowania przed MASTER. Skokowy spadek poziomu wskaże winny blok.
• Switching/mute:
  • Zmierz napięcia sterujące na bramce JFET/na pinach CD4066. Klucz „wyłączony” powinien mieć Rds rzędu megaomów; jeśli są setki omów–kilka kilo, masz stałe tłumienie.

Aspekty etyczne i prawne

• Prace serwisowe wykonuj odłączając urządzenie od sieci i rozładowując kondensatory zasilacza. Dotyczy to bezpieczeństwa własnego oraz zgodności z przepisami BHP. W razie braku doświadczenia – zalecany serwis profesjonalny.

Praktyczne wskazówki

• Szybka ścieżka serwisowa (od najbardziej prawdopodobnych):
  1. Wymień kondensator filtrujący Vref w sekcji OD (np. 22–100 µF/25 V) i popraw luty dzielnika Vref.
  2. Przetestuj/wymień parę diod clippingu (1N4148/LED zgodnie z oryginałem).
  3. Oczyść i sprawdź gniazdo footswitch (styki NC) oraz element kluczujący (JFET/CD4066) – czy nie „przecieka”.
  4. Wymień kondensatory sprzęgające w torze OD (małe elektrolity 1–4,7 µF).
  5. Podstaw op-amp (ten sam typ; wstaw podstawkę DIP8 dla przyszłych napraw).
• Ustawienia do testów: generator 1 kHz 100 mV RMS na wejściu; przy GAIN ~50% wzmocnienie węzła wyjściowego OD powinno być wielokrotnie większe niż sygnał wejściowy. Jeśli jest porównywalne lub mniejsze – patrz diody/feedback/Vref.

Potencjalne wyzwania i jak je pokonać:

• Pomiar w ciasnym DIP8: użyj końcówek igłowych, aby nie zewrzeć sąsiednich pinów.
• Identyfikacja elementów SMD: rób wyraźne zdjęcia obu stron PCB, zaznacz węzły – ułatwi dalsze wskazówki.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Bez schematu WALT 15 istnieją warianty topologii (LED clipping, tranzystorowe stopnie). Procedura pozostaje ważna – jest niezależna od konkretnego modelu.
• Jeżeli CLEAN i OD sumują się przez rezystory miksujące, „przeciekający” klucz CLEAN może też tłumić OD (niecałkowite odcięcie kanału równoległego). Wtedy odłącz czasowo tor CLEAN i sprawdź poziom OD.

Sugestie dalszych badań

• Jeśli masz oscyloskop: obejrzyj kształt na wyjściu op-ampa OD. Płaski, niskoamplitudowy sygnał bez symetrycznego obcięcia – wskazuje na zwarcie diody lub problem Vref.
• Pomiary częstotliwościowe (sweep 100 Hz–5 kHz) pomogą wykryć utratę pojemności kondensatora sprzęgającego (silny spadek niskich tonów i całkowitego poziomu).

Krótkie podsumowanie

• Najpierw pomiary Vref i szybki test diod clippingu; potem kontrola klucza mute/przełączania i kondensatorów sprzęgających; na końcu podmiana op-ampa. To trzy najczęstsze źródła objawu „OD bardzo cichy przy zachowanej reakcji GAIN/VOLUME”.
• Jeśli możesz, podaj: napięcie VCC, Vref na wejściach/wyjściu op-ampa OD, typ op-ampa z obudowy, wyniki testu diod i zdjęcia okolicy OD – wskażę konkretny element do wymiany.

Pytanie

Combo gitarowe Walt 15 nie posiada w układzie micro przełącznika JFET 4066 natomiast są tam 3 tranzystory FET 2SK30A czyżby któryś z nich był uszkodzony.

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Tak – bardzo prawdopodobne, że jeden z trzech 2SK30A (JFET) pełniących funkcję kluczy/mutów w WALT 15 uległ uszkodzeniu (częściowe przewodzenie lub nadmierny upływ), co daje objawy cichego/zdławionego kanału.
• W tym modelu nie stosuje się 4066 (to CMOS‑owy przełącznik analogowy, nie „mikroprzełącznik JFET”); przełączanie/wyciszanie realizują właśnie JFET-y 2SK30A.

Kluczowe punkty:

• 2SK30A pracują zwykle jako „shunt‑mute” (zwieranie toru do masy) i/lub jako selektor torów CLEAN/OD.
• Uszkodzony JFET najczęściej „przecieka” w stanie wyłączenia → stałe tłumienie sygnału.
• Diagnozuje się to pomiarem napięć bramka‑źródło oraz prostymi testami odłączającymi/ zamianą miejsc JFET‑ów.

Szczegółowa analiza problemu

• Topologie spotykane w takich combach:
  • Shunt‑mute na wyjściach gałęzi CLEAN i OD (D do toru, S do masy). Mute = Vgs≈0 V (niska Rds, tor „zwarty” do masy); Un‑mute = Vgs ujemne względem S (JFET odcięty).
  • Czasem trzeci JFET pracuje jako bufor/wejściowy tłumik.
• Typowe uszkodzenie: wzrost prądu upływu kanału D–S lub „zjechane” Vgs(off) → JFET nie osiąga dużej rezystancji w stanie odcięcia, więc stale tłumi tor (często dotyczy gałęzi OD).
• Dlaczego czujesz różnicę w GAIN/VOLUME, a głośność jest niska? Tor OD pracuje, ale równolegle JFET w stanie „pół‑mute” dren‑źródło odbiera część sygnału do masy, więc regulacje działają, lecz z mocno zredukowanym poziomem.

Rekomendowana diagnostyka krok po kroku (bez schematu):

1. Identyfikacja ról trzech 2SK30A
   • Zlokalizuj trzy JFET-y, oznacz jako Q1/Q2/Q3. Sprawdź, który ma S do GND, D wpięty w tor sygnału – to klucz shunt.
2. Pomiary napięć DC (urządzenie włączone, ostrożnie)
   • Mierz względem masy: G, D, S dla każdego JFET.
   • Przełączaj CLEAN ↔ OD i notuj zmiany Vg−Vs:
     • W stanie MUTE danego toru: Vg≈Vs (zwykle około 0 V względem S) → Rds niska.
     • W stanie UN‑MUTE: Vg ujemne względem S (zwykle od kilkuset mV do kilku V ujemnie) → Rds bardzo wysoka.
   • JFET, który „nie reaguje” (Vg nie zmienia się, albo Vg nigdy nie staje się wystarczająco ujemne), to główny podejrzany – albo sam JFET, albo jego sterowanie.
3. Szybki test izolacji (minimalnie inwazyjny)
   • Na wybranym JFET odlutuj na chwilę źródło (S) lub dren (D). Jeśli po odłączeniu tłumienie/„cisza” znika (OD wraca do normalnego poziomu) → ten klucz tłumił tor (winny element lub jego sterowanie).
4. Zamiana miejsc
   • Zamień miejscami JFET z toru OD i z toru CLEAN (jeśli mają identyczną aplikację). Jeśli usterka „przeniesie się” na drugi kanał → uszkodzony sam tranzystor.
5. Kontrola elementów okołobramkowych
   • Rezystory upływowe do G (typowo 220 kΩ–1 MΩ) i diody zabezpieczające G. Pęknięty rezystor lub upływający elektrolit sprzęgający do G potrafi trwale utrzymywać Vg zbyt blisko 0 V.
6. Test poza układem (opcjonalnie)
   • DMM w teście diody: G–S i G–D zachowują się jak diody (w jedną stronę przewodzą).
   • Prosty układ z rezystorem obciążenia i regulowanym Vg: sprawdź, czy przy niewielkim ujemnym Vgs kanał się odcina (Rds→MΩ). Jeśli przy Vgs≈−1…−3 V nadal przepuszcza – JFET jest „zmęczony”.

Wymiana/kompatybilne typy:

• 2SK30A jest elementem historycznym; dobre funkcjonalne zamienniki w roli klucza shunt: J201 (MMBFJ201 w SMD), 2N5457/2N5458, BF245A/B, J113/J112 (uwaga na większe Idss – czasem trzeba skorygować rezystory w źródle).
• ZAWSZE sprawdź pinout (różny dla 2SK30A vs 2N/J‑seria). Po wlutowaniu sprawdź, czy Vg osiąga wymagane poziomy w obu stanach.

Aktualne informacje i trendy

• W nowszych konstrukcjach rzadziej stosuje się JFET‑y do przełączania sygnału; popularne są:
  • CMOS‑owe przełączniki analogowe (np. 74HC4066/HC4053, nowocześniejsze TS5A/ADG/Maxim) o przewidywalnych parametrach.
  • Przekaźniki sygnałowe lub opto‑FET (mały upływ, brak „tone suck”).
• 2SK30A jest wycofany; częste są podróbki/NOS o niepewnej specyfikacji – kupuj ze sprawdzonych źródeł, rozważ selekcję Idss.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Zasada pracy shunt‑mute na JFET N:
  • ON (mute): Vgs≈0 V → Rds niski → sygnał zwarty do masy.
  • OFF (un‑mute): Vgs<0 (ujemne) → Rds bardzo wysoki → tor otwarty.
• W praktyce napięcia sterujące:
  • Jeżeli S=0 V (masa), to sterowanie podaje na G ok. 0 V (mute) albo napięcie ujemne (un‑mute). W zasilaniu symetrycznym ±12…±15 V ujemny zapas jest łatwy; w jednobiegunowym stosuje się „wirtualną masę” i przesunięcia poziomów.

Aspekty etyczne i prawne

• Bezpieczeństwo: wewnątrz są niebezpieczne napięcia sieciowe i naładowane kondensatory filtra. Pracuj przy odłączonym zasilaniu, rozładuj kondensatory, stosuj sondy z izolacją.
• Ochrona ESD: JFET‑y mają wrażliwą bramkę – używaj opasek antystatycznych.
• Unikaj podejrzanych części (podróbki), szczególnie „NOS” bez źródła pochodzenia.

Praktyczne wskazówki

• Zaczynaj od pomiaru Vg–Vs dla wszystkich trzech JFET‑ów w obu stanach (CLEAN/OD) i porównania: który nie zmienia stanu logicznie?
• Jeżeli nie masz miernika ujemnych napięć sterujących – prosty „audio‑probe” (kondensator 100 nF + słuch) pozwoli usłyszeć, gdzie sygnał znika.
• Szybka weryfikacja: zewrzyj G do S podejrzanego JFET-a – wymusisz „mute” (Rds↓). Jeśli to wyraźnie wpływa na głośność, masz właściwy klucz.
• Po wymianie elementu zrób krótką autokalibrację: sprawdź brak trzasków przy przełączaniu i brak „przecieków” między kanałami przy minimalnym volume.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Sama usterka może leżeć w sterowaniu (zimny lut, rezystor bramkowy, kondensator formujący) – jeśli Vg nie osiąga ujemnego poziomu, nawet sprawny JFET będzie „pół‑otwarty”.
• Sporadycznie problemem bywa uszkodzony kondensator sprzęgający w torze OD (utrata pojemności → subiektywnie „ciszej”).

Sugestie dalszych badań

• Podaj proszę trzy zestawy napięć (dla CLEAN i dla OD) dla każdego 2SK30A: Vs, Vg, Vd. Na tej podstawie wskażę konkretny element/sekcję sterowania.
• Jeśli masz możliwość, dołącz zdjęcie PCB z zaznaczonymi JFET‑ami – rozrysuję kierunki pomiarów i pokażę kolejność testów.

Krótkie podsumowanie

• W WALT 15 przełączanie realizują trzy JFET‑y 2SK30A, a nie 4066.
• Najczęstsza przyczyna opisanego efektu to „przeciekający” 2SK30A w roli shunt‑mute toru OD lub CLEAN.
• Zweryfikuj to pomiarem Vg–Vs w obu stanach i krótkim testem odłączenia/ zamiany JFET‑ów; w razie potwierdzenia wymień podejrzany tranzystor (z uwagą na pinout i parametry).