WD SATA 3,5" RAID 1 – ustawienie zworek, konfiguracja, kompatybilność CMR/SMR

Pytanie

Jak ustawić zworki na 2 dyskach WD SATA HDD 3,5 pracujących w RAID 1 ?

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Nie zakładaj żadnych zworek – pozostaw oba dyski w ustawieniu fabrycznym (bez założonego jumpera).
• RAID 1 jest tworzony i zarządzany wyłącznie przez kontroler RAID (sprzętowy lub programowy), a nie poprzez zworki na dyskach SATA.

Kluczowe punkty
• SATA nie używa koncepcji Master/Slave.
• Jedyny powód zakładania zworki to rzadkie, specyficzne funkcje (ograniczenie prędkości, PUIS/PWDIS, SSC).
• Oba dyski mają mieć identyczne, domyślne ustawienie – brak jumpera.

Szczegółowa analiza problemu

1. Architektura SATA a zworki

   • Każdy dysk SATA ma własną magistralę punkt-punkt do kontrolera, dlatego sygnalizacja “kolejności” (Master/Slave) nie jest potrzebna.
   • Na większości współczesnych modeli WD (Blue, Red Plus/Pro, Gold, Ultrastar) piny jumpera są nieobsadzone, a funkcje domyślnie wyłączone.

2. Funkcje zworek, które MOŻE oferować WD 3,5” (schemat dla wielu serii WD10E / WD20E/WD40EFRX; patrz etykieta dysku)	Piny	Funkcja	Kiedy realnie stosować	Uwaga w RAID 1
   1-2	Force 1.5 Gb/s (SATA I)	Bardzo stary kontroler (≈2004–2007) nie dogaduje się z 3 Gb/s	dziś prawie niespotykane
   3-4	PUIS / Staggered Spin-Up	Serwery z funkcją sekwencyjnego rozruchu dysków	kontrolery RAID zwykle sterują tym z poziomu komend ATA; jumper zbędny
   5-6	SSC off (Spread Spectrum)	Ścisłe wymogi EMI/EMC lub testy certyfikacyjne	brak wpływu na RAID 1
   7-8	Rezerw./diagnostyka (różni się zależnie od modelu)	Tylko wg datasheet	nie dotykać

3. Power Disable (pin 3 w złączu zasilania SATA-P13)

   • Nowsze modele datacenter (Ultrastar, niektóre Gold) obsługują PWDIS – wyzwalane przez 3,3 V na pinie 3 wtyczki zasilania.
   • Nie jest to jumper użytkownika; jeśli zasilacz ATX podaje 3,3 V cały czas, dysk może nie ruszyć. Rozwiązanie: taśma Kapton na pinie 3 lub kable z 5 V-only.

4. Tworzenie RAID 1 krok-po-kroku (hardware/software)
   a) W BIOS/UEFI włącz tryb RAID lub HBA z obsługą RAID.
   b) Uruchom kreator macierzy (Intel RST – Ctrl+I, AMD RAIDXpert2 – Ctrl+R, LSI – Ctrl+M, itp.).
   c) Wybierz oba dyski, typ RAID 1, rozmiar stripe = domyślny (mirroring nie korzysta z paska).
   d) Zatwierdź. Pamiętaj o utracie danych przy inicjalizacji.
   e) Zainstaluj system / podmontuj macierz; sprawdź w OS stan synchronizacji (Linux mdadm, Windows RST, LSI MSM).

5. Teoretyczne podstawy RAID 1

   • Mirroring = kopia 1:1 → wysoka dostępność, brak wzrostu pojemności.
   • Czas odbudowy = funkcja pojemności i przepustowości interfejsu; SATA III 6 Gb/s ≈ 550 MB/s brutto, efektywnie ~180–220 MB/s sekwencyjnie per dysk HDD.
   • Opóźnienia (seek) ≈ 8-12 ms; zapisy wykonywane równolegle na oba talerze.

6. Praktyczne implikacje braku jumperów

   • Eliminacja ryzyka złego ustawienia (jak dawniej dla PATA).
   • W przypadku awarii jednego dysku nie trzeba przepinać zworek – kontroler wykryje nowy dysk automatycznie.

Aktualne informacje i trendy

• WD wycofuje się z produkcji dysków z SMR w seriach Red Plus/Pro przeznaczonych do macierzy; do RAID zalecane są modele CMR (np. WD Red Plus WDxxEFRX/EFZX).
• Coraz częściej stosuje się NAS-y z interfejsem 2,5 GbE/10 GbE, gdzie wąskim gardłem staje się HDD; jednak dla RAID 1 HDD nadal dominuje ze względu na koszt/TB.
• PWDIS i Power-Disable „pin 3” pojawia się w nowych specyfikacjach; zasilacze ATX >2019 zwykle już nie podają 3,3 V na linii SATA.
• Rośnie popularność programowego ZFS/RAIDZ-1/2; dla prostych dwudyskowych mirrorów ZFS nie wymaga jumperów – identyczna logika jak tutaj.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Analogia: dyski SATA to osobne urządzenia na osobnych „kablu” – jak dwa laptopy wpięte do switcha; identyfikują się adresem portu, a nie zworką.
• Test: odłącz jeden dysk, uruchom system – kontroler zgłosi degraded array; po ponownym podpięciu dysku macierz odbuduje się automatycznie (o ile hot-swap).
• Detekcja szybkości: komenda IDENTIFY DEVICE zwraca obsługiwane tryby – kontroler wybiera najwyższy wspólny (1.5/3/6 Gb/s). Jumper 1-2 wymusza niższy tryb, gdy negotiation zawodzi.

Aspekty etyczne i prawne

• Kopie lustrzane zwiększają dostępność, lecz NIE są kopią zapasową zgodnie z dobrymi praktykami (RODO/GDPR wymaga niezależnych backupów).
• Użycie odpowiednich dysków (CMR) zapobiega degradacji wydajności – wprowadzenie SMR bez informacji było przedmiotem krytyki wobec producentów.

Praktyczne wskazówki

• Sprawdź w datasheet czy Twój model ma w ogóle aktywne piny jumperów; większość WD Red/Blue/Black 2020+ ma pustą listwę bez funkcji.
• Aktualizuj firmware dysków i kontrolera (Intel RST/HBA/RAID BIOS) – nowsze wersje poprawiają obsługę NCQ, TLER, czasów timeout.
• Włącz TLER/ERC (Time-Limited Error Recovery) – nowe WD Red/Gold mają domyślnie 7 s; w macierzy ogranicza to czas oczekiwania na sektor, zapobiegając “wypadaniu” dysku podczas rebuildu.
• Zapewnij zasilanie z UPS; jednoczesna utrata zasilania podczas resync może skutkować niespójnością.
• Po utworzeniu macierzy wykonaj pełny „initial sync/verify”, a następnie SMART → krótkie i rozszerzone testy.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Stare kontrolery (Sil3112, VIA 8237, ICH6R) mogą wymagać ograniczenia do 1.5 Gb/s – wtedy załóż zworę 1-2.
• SMR (Shingled Magnetic Recording) w RAID 1 może dramatycznie spowolnić odbudowę – wybierz CMR.
• Jeśli używasz kabli zasilających molex→SATA z 3.3 V, a dysk ma PWDIS, istnieje ryzyko braku spin-up – sprawdź specyfikację zasilacza/kabla.

Sugestie dalszych badań

• Monitorowanie stanu macierzy: mdadm –-detail / Intel RST GUI / LSI MegaCLI.
• Testowanie redundancji: symulowany pull-out jednego dysku + hot-insert nowego.
• Analiza SMART (smartmontools) pod kątem UDMA CRC Error Count – złe kable/porty SATA.
• Rozważ przejście na RAID 1 z SSD NVMe (mirror w kluczach M.2 PCIe) – lepsze IOPS, mniejszy pobór mocy.

Krótkie podsumowanie

Dyski WD SATA 3,5” w macierzy RAID 1 pozostawiamy bez zworek; cała logika redundancji leży po stronie kontrolera RAID. Zworki stosuje się dziś jedynie w wyjątkowych scenariuszach zgodności (force 1.5 Gb/s, PUIS, SSC). Przed konfiguracją upewnij się, że: dyski są typu CMR, kontroler RAID ma aktualny firmware, a środowisko zasilania jest stabilne. RAID 1 zwiększa dostępność, ale nie zastępuje kopii zapasowej – utrzymuj regularny backup.