Wieża Sony, Philips, Panasonic – widzi płytę CD, ale nie kręci i wyświetla No Disc – typowe usterki optyki i silnika

Pytanie

Dlaczego wieza widzi plyte ale nią nie kręci i po czasie pisze No disco

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

– Wieża widzi płytę, ale nie rozpoczyna jej obrotu, bo układ startowy CD nie otrzymuje sygnału „focus OK”. Najczęściej winna jest brudna lub zużyta optyka lasera, ewentualnie uszkodzony silnik wrzeciona bądź sterownik zasilający ten silnik.
– Po kilku nieudanych próbach uzyskania „focus OK” mikro- kontroler przerywa sekwencję i wyświetla „NO DISC” (lub „NO DISCO”).

Kluczowe punkty
• Soczewka brudna/laser osłabiony → brak zogniskowania
• Silnik wrzeciona zużyty/zatarcie → brak obrotu mimo komendy
• Zimne luty/taśma FFC/kondensatory → brak zasilania silnika lub lasera
• Błędne dociśnięcie płyty / usterka mechaniki → poślizg talerza

Szczegółowa analiza problemu

1. Sekwencja rozruchu CD

   1. Czujnik tacki potwierdza obecność płyty.
   2. Laser ustawia się w pobliżu środka, emituje wiązkę testową.
   3. Cewka focus oscyluje – sterownik czeka na „focus OK”.
   4. Dopiero wtedy wysyła sygnał do drivera silnika wrzeciona (CLV).
   5. Odczyt TOC → gotowość.
      Gdy krok 3 kończy się niepowodzeniem, program kończy procedurę z błędem.

2. Typowe przyczyny zatrzymania w kroku 3-4
   • Zabrudzenie soczewki (nikotyna, kurz, tłuszcz) – najczęstsze.
   • Zużycie diody laserowej (spadek emisji 25-50 %).
   • Uszkodzona cewka focus/track (przerwa, zatarcie prowadnic).
   • Zatarty silnik wrzeciona – sterownik podaje napięcie, ale moment jest zbyt mały, płyta nie rusza.
   • Driver silnika (BA6284, AN8735, LC786xx itp.) – zwarcie/zimny lut; brak napięcia na silniku.
   • Brak docisku (pęknięta rolka/clamp) – talerz ślizga się, fotodioda nie widzi powrotu odbitego światła.
   • Uszkodzona taśma FFC między pick-upem a płytą servo.

3. Diagnostyka krok po kroku (rosnąca złożoność)
   a) Inna płyta – wyeliminuj nośnik.
   b) Delikatne czyszczenie soczewki IPA + bezpyłowy patyczek.
   c) Przy otwartej obudowie obserwuj:
   – Czy soczewka „pompkuje”?
   – Czy laser delikatnie świeci (patrz ukośnie, nie w osi!).
   – Czy talerzyk wykazuje choć drgnięcie?
   d) Ręcznie zakręć talerzykiem (odłączone zasilanie) – ma obracać się lekko.
   e) Multimetr: czy podczas startu pojawia się 2–5 V DC na silniku?
   f) Zewnętrzne 3 V na silnik – powinien ruszyć. Jeśli nie, silnik do wymiany.
   g) Kontrola lutów/kondensatorów w torze servo, szczególnie przy driverze spindle.
   h) Wymiana całego pick-upu (KSS-213C, VAM1202, SF-P101N – zależnie od modelu).

4. Praktyczne zastosowania
   – Proste wieże (15-25 lat) często naprawia się samym czyszczeniem soczewki lub wymianą pick-upu (koszt 40-80 zł).
   – Modele ze złożonym loaderem (slot-in) mają dodatkowe paski/przekładnie – sprawdź czy pasek nie jest śliski.
   – W sprzęcie hi-fi klasy premium wymiana samego lasera zamiast kompletnego pick-upu wymaga kalibracji prądów lasera (TP-RF, TE).

Teoretyczne podstawy
CLV (Constant Linear Velocity) wymaga zamkniętej pętli servo:
\[ V_{motor} = Kp (f{\text{ref}} - f_{\text{RF}}) + Ki \int (f{\text{ref}} - f_{\text{RF}}) dt \]
Brak sygnału RF (bo nie ma focus) powoduje, że sterownik nie tworzy pętli – silnik nie startuje.

Aktualne informacje i trendy

– Pick-upy do popularnych mechanizmów (KSS-213C, VAM1202, RAE0150) są nadal produkowane w Chinach, ale ich jakość jest zróżnicowana; zaleca się zakup w sprawdzonym źródle.
– Coraz więcej serwisów proponuje konwersję starej wieży na moduł Bluetooth/USB-DAC zamiast naprawy CD, ze względu na malejącą dostępność nowych płyt i części.
– Rynek audio-retro rośnie; oryginalne części NOS do mechanizmów Sony KSS-210A osiągają wysokie ceny.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Laser w CD pracuje na 780 nm; większość emisji jest podczerwona, stąd „ledwo widoczna” czerwień.
• Silniki wrzeciona to szczotkowe DC z Hall-sensorem lub bez, pobór prądu startowego 100-300 mA.
• Zimne luty występują często w okolicy dławików filtrujących zasilanie 8–9 V servo.

Aspekty etyczne i prawne

– Praca przy otwartej obudowie grozi porażeniem (230 V AC) i uszkodzeniem wzroku (laser klasy 1 po otwarciu staje się klasy 3B).
– Naprawa w okresie gwarancji powinna być wykonana w autoryzowanym serwisie; samodzielna ingerencja ją unieważnia.
– Utylizacja zużytych laserów i silników powinna odbywać się w punktach zbiórki e-odpadów.

Praktyczne wskazówki

• Zawsze odłącz urządzenie od sieci przed demontażem.
• Używaj rękawic antystatycznych, szczególnie przy wymianie pick-upu z fabryczną zworką ESD.
• Po wymianie pick-upu zerwij zworę ESD dopiero po wlutowaniu przewodów.
• Jeśli nie masz miernika prądu lasera, nie kręć potencjometrem „LD Power” na pick-upie – ryzyko przegrzania diody.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

– W niektórych odtwarzaczach (Philips CDM12, VAM12) płyta zaczyna się kręcić natychmiast, a focus odbywa się „w locie”; diagnostyka jest wtedy odrobinę inna.
– Istnieją podróbki laserów o skróconej żywotności – objawiają się szybką degradacją emisji.
– Zbyt agresywne czyszczenie soczewki może porysować powłokę antyrefleksyjną.

Sugestie dalszych badań

• Analiza sygnału RF-EYE oraz FE (Focus Error) oscyloskopem – pozwala rozróżnić usterkę optyki od servo.
• Pomiar ESR kondensatorów w torze zasilania driverów (8 V, 5 V, 3,3 V).
• Studium wpływu starzenia się magnesu talerza na stabilność CLV.

Krótkie podsumowanie

Brak obrotu płyty przy jednoczesnym komunikacie „NO DISC” wskazuje, że odtwarzacz nie uzyskał sygnału „focus OK”. W 90 % przypadków przyczyną jest brudna/zużyta optyka lub niesprawny silnik wrzeciona. Diagnostykę zaczynamy od czyszczenia soczewki, testu silnika i kontroli zasilania drivera. Dopiero potem rozważamy wymianę pick-upu lub naprawę elektroniki. Zachowując procedurę krokową i rygory bezpieczeństwa, większość takich usterek można usunąć relatywnie niewielkim kosztem.