Windows 98 – nie otwiera się okno właściwości, shell32.dll, rundll32.exe, sterowniki

Pytanie

w win98 nie uruchamia się okno właściwości

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• W Windows 98 najczęściej blokadę okna „Właściwości” (dla plików, Pulpitu, „Mój komputer” itd.) powoduje uszkodzenie plików powłoki (shell32.dll, comctl32.dll, rundll32.exe), błędny wpis rejestru lub wadliwy sterownik/rozszerzenie menu kontekstowego.
• Problem usuwamy w praktyce przez: uruchomienie w Trybie Awaryjnym, kontrolę plików systemowych (SFC), przywrócenie rejestru (scanreg /restore), wyłączenie obcych rozszerzeń powłoki oraz – w ostateczności – reinstalację nakładkową systemu.

Kluczowe punkty
• Sprawdź, czy w Trybie Awaryjnym okno działa – jeśli tak, winne są sterowniki/start-up.
• Uruchom „sfc” i przywróć uszkodzone DLL-e.
• W razie potrzeby cof­nij rejestr do sprawnej kopii („scanreg /restore”).
• Usuń/lub przeinstaluj problematyczne sterowniki (najczęściej VGA) i dodatki „shell extension”.
• Gdy nic nie pomaga – reinstalacja na miejscu („setup.exe” z płyty) lub czysta instalacja.

Szczegółowa analiza problemu

1. Typowe scenariusze awarii
   • Brak reakcji po kliknięciu „Właściwości” – Explorer wisi bez komunikatu.
   • Okno pojawia się w Trybie Awaryjnym – wskazuje na sterownik lub program uruchamiany przy starcie.
   • Okno nie pojawia się także w Trybie Awaryjnym – oznacza głębszą korupcję plików systemowych lub rejestru.

2. Teoretyczne podstawy
   • Okna właściwości wywołuje Explorer.exe przez rundll32.exe, przekazując odpowiedni CPL (aplet Panelu sterowania) i funkcję z shell32.dll/comctl32.dll.
   • Mechanizm używa wpisów shellex w rejestrze (ContextMenuHandlers). Błędny CLSID lub brakująca biblioteka powoduje przerwanie wywołania bez komunikatu.

3. Procedura diagnostyczno-naprawcza (zalecana kolejność)
   3.1. Tryb Awaryjny
   CTRL → „Tryb awaryjny”, sprawdź działanie „Właściwości”.
   3.2. System File Checker
   Start → Uruchom → sfc → „Skanuj wszystkie pliki”. Przywróć pliki z katalogu X:\WIN98\ nazwapliku.
   Krytyczne: shell32.dll, comctl32.dll, user32.dll, rundll32.exe, sysdm.cpl.
   3.3. Przywrócenie rejestru
   Restart w „Tylko wiersz poleceń” → scanreg /restore → wybierz datę sprzed awarii.
   3.4. Wyłączenie/aktualizacja sterowników i autostartu
   msconfig → zakładka „Uruchomienie” – odznacz wszystko poza „Systray” i „ScanRegistry”.
   W Menedżerze urządzeń usuń sterownik VGA i pozwól systemowi wstać na sterowniku VGA. Jeżeli okno wraca – wgraj świeży sterownik producenta.
   3.5. Shell-extensions
   Regedit → HKEY_CLASSES_ROOT*\shellex\ContextMenuHandlers oraz gałęzie Directory, Folder, Drive. Wyexportuj gałąź (backup), usuń podejrzane CLSID-y (często winny jest stary WinZip, Norton, PowerDesk).
   3.6. Spójność dysku
   scandisk /all /surface – napraw logiczne i fizyczne błędy FAT32.
   3.7. Reinstalacja nakładkowa
   Z poziomu działającego systemu: setup.exe → „Zachowaj bieżące ustawienia”. Przywraca pliki systemowe i powłokę bez utraty danych.
   3.8. Czysta instalacja (ostatnia deska ratunku)
   Backup danych, format, pełna instalacja + sterowniki.

4. Praktyczne zastosowania
   • W środowisku retro-hardware (karty ISA/AGP) uszkodzenie sterownika graficznego po eksperymentach overclockingowych jest najczęstszą przyczyną.
   • W maszynach wirtualnych (PCem, VirtualBox) problem zwykle wywołuje błędny dodatek „GuestAdditions” przeznaczony pierwotnie dla Win9x.

Aktualne informacje i trendy

• Oficjalny cykl życia Win98 zakończył się w 2006 r.; brak aktualnych poprawek.
• Społeczność utrzymuje „Unofficial Service Pack 2.1a/3.64” – paczki te nadpisują DLL-e i mogą zarówno naprawić, jak i wywołać problem; przy diagnozie odinstaluj je tymczasowo.
• W 2024 r. popularne jest uruchamianie Win98 w trybie wirtualnym do oprogramowania pomiarowego lub starszych kart dźwiękowych; błąd „Properties” w VM rozwiązuje się identycznie jak na fizycznym sprzęcie, lecz szybciej przywracając migawkę dysku (snapshot).

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Rundll32.exe można przetestować poleceniem:
rundll32.exe shell32.dll,Control_RunDLL sysdm.cpl
‑ brak reakcji ⇨ uszkodzona DLL lub rundll32.
• W Win98 narzędzie SFC nie posiada przełącznika „/scannow”; uruchamia się graficznie.
• Po przywróceniu DLL konieczne jest ponowne uruchomienie, aby Explorer zlinkował nowe wersje bibliotek.

Aspekty etyczne i prawne

• Win98 nie spełnia dzisiejszych standardów bezpieczeństwa – stosuj go wyłącznie offline lub w izolowanej sieci laboratoryjnej.
• Korzystanie z „Unofficial Service Packów” narusza licencję Microsoft; używaj wyłącznie do zastosowań edukacyjnych lub posiadając legalny nośnik systemu.

Praktyczne wskazówki

• Zanim edytujesz rejestr, wykonaj kopię: scanreg /backup.
• Po wykonaniu SFC trzymaj płytę instalacyjną w napędzie – narzędzie samo rozpakowuje CAB-y.
• Jeśli podejrzewasz jeden program, skorzystaj z RegShot (Freeware) na świeżej maszynie wirtualnej, by porównać rejestry przed/po instalacji.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• W systemach OEM (Compaq, Dell) źródłem problemu bywa modyfikacja powłoki przez aplikację producenta (np. Compaq Diagnostics).
• Hardware z niepoprawną pamięcią RAM może zwracać losowe błędy; przed sformatowaniem przetestuj RAM programem MemTest86 uruchomionym z dyskietki.

Sugestie dalszych badań

• Analiza WinDbg pod Windows 98 SE (wersja 4.0) pozwoli śledzić wyjątki w explorer.exe.
• Sprawdzenie wpływu nowszych sterowników VxD na stabilność powłoki – temat ciągle badany przez społeczność VOGONS.
• Warto zestawić listę niekompatybilnych aplikacji dodających wpisy do ContextMenu w Win9x.

Krótkie podsumowanie

Nieotwierające się okno „Właściwości” w Windows 98 wynika w 90 % z: uszkodzonych plików powłoki, błędnych wpisów shellex lub wadliwych sterowników. Diagnostyka polega na uruchomieniu systemu w trybie awaryjnym, weryfikacji plików SFC, przywróceniu rejestru i eliminacji konfliktowych komponentów. W razie niepowodzenia rekomendowana jest reinstalacja nakładkowa, ponieważ zastępuje uszkodzone biblioteki bez utraty danych. Stare systemy należy trzymać w odizolowanym środowisku lub VM z możliwością szybkiego przywracania migawki.