Wskaźnik analogowy do ZTR-120 – wymiana uszkodzonej wskazówki, zamienniki, dobór

Pytanie

witam. szukam wskaznika do modelu ZTR-120. uszkodziła sie wskazówka

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Do urządzenia ZTR-120 (Zasilacz-Tester-Rozrusznik 12 V/24 V) nie są już produkowane oryginalne „gołe” wskazówki.
• W praktyce wymienia się cały wskaźnik tablicowy (ampero- lub woltomierz) lub pozyskuje kompletny moduł z innego egzemplarza.
• Najszybsze źródła: ogłoszenia „dawców” na Allegro/OLX, działy „Bazar” forum elektroda.pl, uniwersalne mierniki 85C1/85L1 w sklepach elektronicznych (trzeba dobrać prąd pełnego wychylenia i gabaryt).

Kluczowe punkty
• ZTR-120 to nie multimetr, lecz prostownik-rozrusznik; wskaźnik mierzy prąd ładowania/rozruchu.
• Sama wskazówka jest integralna z ustrojem magnetoelektrycznym – jej wymiana wymaga mikromechaniki precyzyjnej i zwykle jest nieopłacalna.
• Najpewniejsza metoda: wymiana całego miernika lub przełożenie sprawnego z egzemplarza „na części”.

Szczegółowa analiza problemu

1. Identyfikacja urządzenia

ZTR-120 – warsztatowy prostownik/ładowarka z funkcją wspomagania rozruchu (spotykany w serwisach samochodowych). Klasyczne rozwiązanie: transformator 230 V → 12 V/24 V, prostownik mostkowy, stopnie regulacji prądu i duży, prostokątny wskaźnik analogowy pokazujący:
• prąd ładowania (0 – 20 A typowo) lub
• prąd rozruchu (podziałka 0 – 120 A, skala czerwona).

2. Budowa wskaźnika

Panelowy miernik magnetoelektryczny:

• Ustrój ‑ cewka 100 µA…1 mA (zależnie od modelu),
• Szeregowo z cewką zintegrowany rezystor lub – częściej – zewnętrzny rezystor/bocznik dużej mocy umieszczony wewnątrz prostownika,
• Skala papierowa przyklejona do tarczy,
• Wskazówka z lekkiego stopu, wyważona przeciwwagą.

Uszkodzenie samej wskazówki (wygięcie, odłamanie) zwykle powoduje rozkalibrowanie całego układu, a próba lutowania lub klejenia wprowadza znaczny błąd momentu bezwładności → niestabilne zero i histereza.

3. Ocena opcji naprawy

4. Dobór zamiennika krok-po-kroku

1. Zdemontuj oryginalny wskaźnik i odlutuj przewody od bocznika.
2. Zmierz prąd pełnego wychylenia (IFS) – zasilacz laboratoryjny + rezystor 1 kΩ i stopniowo zwiększaj prąd aż do końca skali. Typowe wartości: 100 µA (małe) lub 1 mA (większe).
3. Zanotuj wymiary otworu w panelu (wys. × szer.), rozstaw śrub, głębokość.
4. Jeśli znajdziesz identyczny wskaźnik „z dawcy” – podmień 1:1.
5. Gdy stosujesz nowy, uniwersalny miernik:
   • Dobierz taki sam IFS,
   • Przełóż istniejący bocznik lub przelicz nowy wg:
   \[ R{sh} = \frac{I{FSD} \cdot Rm}{I{carga} - I_{FSD}} \]
   gdzie \(R_m\) – rezystancja cewki miernika (podana w katalogu).
   • Wydrukuj nową skalę (Corel/InkScape) i naklej pod szybkę.
6. Po montażu sprawdź: pozycję zera, liniowość (prąd 25 %, 50 %, 75 %, 100 % skali), brak tarcia igły o tarczę.

5. Źródła części

1. Portale aukcyjne: „wskaźnik ZTR-120”, „ampomierz 85C1 20 A”, „ampomierz panelowy 120 A”.
2. Hurtownie elektromechaniczne (Elhurt, TME) – wskaźniki serii 85L1/85C1, plastikowy front 64 × 60 mm, IFS = 500 µA lub 1 mA.
3. Stacje demontażu sprzętu warsztatowego – prostowniki ZTR-120, ZTR-90, Telwin Leader, itp.
4. Fora: elektroda.pl → „Sprzedam/Kupię” – użytkownicy archiwizują części do prostowników.

Aktualne informacje i trendy

• Dzisiejsze prostowniki rozruchowe wypierają analogowe ampero-woltomierze na rzecz wyświetlaczy LCD/LED.
• Na rynku masowym dominują tanie mierniki 85C1 (do 20 A) oraz cyfrowe moduły z pomiarem Hall-sensor → można w ZTR-120 zamontować moduł cyfrowy 0-199 A/50 mV z zewnętrznym bocznikiem (np. 50 mV/100 A).
• Popularność druku 3 D pozwala na szybkie dorobienie ramki adaptera do nowego miernika lub repliki samej wskazówki.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Ustrój magnetoelektryczny: moment \(\tau = k \cdot I\), gdzie \(k\) zależy od konstrukcji cewki i strumienia magnesu; zmiana masy wskazówki zmienia stałą sprężynową → odczyt będzie zafałszowany.
• Bocznik: masywna listwa manganinowa przykręcona śrubami do zacisków wyjściowych; miernik widzi tylko 50 mV, reszta spada na boczniku.

Aspekty etyczne i prawne

• Praca przy prostowniku rozruchowym to jednocześnie napięcie sieci 230 V ~ i duże prądy DC → obowiązkowe odłączenie z sieci przed demontażem.
• Utrata klasy dokładności po nieautoryzowanej naprawie nie stanowi zagrożenia prawnego, ale urządzenie w warsztacie powinno być okresowo sprawdzane (PN-EN 60335-2-29).

Praktyczne wskazówki

• Zanim kupisz nowy miernik, sprawdź, czy uszkodzeniu nie uległ również bocznik (objaw: przypalone śruby, brak odczytu mimo sprawnej igły).
• Jeżeli zdecydujesz się na wskaźnik cyfrowy: zostaw stary jako „ozdobę”, a nowy zamontuj obok – unikniesz wycinania większego otworu.
• Kalibracja: porównaj odczyt z zewnętrznym multimetrem cęgowym DC (Hall 0-200 A).

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Oryginalne wskaźniki ZTR-120 mogą występować w dwóch wersjach skali – upewnij się, którą posiadasz (20 A czy 120 A).
• Przy montażu nowego ustroju zwróć uwagę na polaryzację – odwrotne podłączenie spowoduje wychylenie „w lewo” i możliwość zerwania włosów sprężynowych.

Sugestie dalszych badań

• Sprawdzenie parametrów bocznika manganinowego; w razie dużego zużycia – wymiana na nowy, kalibrowany 50 mV/100 A.
• Modernizacja ZTR-120: dołożenie modułu PWM do łagodnego startu ładowania, zabezpieczenie zwarciowe MOSFET + ACS712 zamiast bezpiecznika topikowego.
• Analiza efektywności ładowania akumulatorów AGM/gel – ZTR-120 to prosty prostownik, warto rozważyć soft-start CC-CV.

Krótkie podsumowanie

Najpraktyczniejszym i najtańszym sposobem naprawy ZTR-120 z uszkodzoną wskazówką jest wymiana całego wskaźnika analogowego. Poszukaj identycznego w egzemplarzu „na części” albo dobierz uniwersalny miernik panelowy o takim samym prądzie pełnego wychylenia i wymiarach frontu; sama wymiana wskazówki jest nieproporcjonalnie trudna. Po montażu sprawdź zero i skalę, a urządzenie posłuży kolejne lata. Powodzenia w naprawie!