Wyjście liniowe w radioodbiornikach – lokalizacja RCA, ISO, AUX, modele Pioneer, Alpine, Kenwood

Pytanie

Gdzie występuje wyjście liniowe w radio

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• W większości radioodbiorników wyjście liniowe (line-out / pre-out) znajduje się na tylnej ściance urządzenia w formie gniazd RCA, rzadziej jako minijack 3,5 mm lub w odpowiednich pinach kostki ISO (radia samochodowe OEM).
• Od strony układu elektronicznego sygnał liniowy pobiera się tuż za przedwzmacniaczem, przed końcówką mocy.

Kluczowe punkty
• Tylna ścianka – gniazda RCA w radiach domowych i aftermarketowych samochodowych.
• Kostka ISO lub dedykowana wiązka – radia fabryczne (OEM).
• Gniazdo słuchawkowe/aux – niekiedy konfigurowalne jako line-out.
• Brak line-out → konwerter high-to-low lub wzmacniacz z wejściem wysokopoziomowym.

Szczegółowa analiza problemu

1. Definicja sygnału liniowego
   Sygnał o poziomie ≈ 1 V RMS, impedancja wyjściowa 100 Ω – 10 kΩ, niezależny od obciążenia głośnikowego i zwykle niezależny od regulatora głośności.

2. Typowe lokalizacje fizyczne
   • Radia domowe/hi-fi: para (lub więcej) gniazd RCA opisanych LINE OUT / TAPE REC / AUDIO OUT – zawsze na tylnej płycie.
   • Radia samochodowe aftermarket (Pioneer, Alpine, Kenwood…): 1-3 pary RCA, często kolor biały (L) + czerwony (R); oznaczenia FRONT / REAR / SUB.
   • Radia samochodowe OEM: brak klasycznych RCA – sygnał liniowy wychodzi w kostce ISO (część C1/C2) lub w oddzielnej 20-pinowej wtyczce prowadzącej do fabrycznego wzmacniacza (systemy Bose, Harman Kardon itp.). Bez schematu trudno to rozpoznać.
   • Radia przenośne: wyjście AUX 3,5 mm lub dedykowane gniazdo „LINE”.
   • Odbiorniki studyjne: złącza XLR (symetryczne) lub TRS 6,3 mm.

3. Lokalizacje w torze sygnałowym
   \[
   Tuner / DAC \;\to\; Detektor / Demodulator \;\to\; Przedwzmacniacz \;\xrightarrow{\text{LINE-OUT}} \;\to\; Wzmacniacz mocy \;\to\; Głośniki
   \]
   Punkty wygodne do pobrania sygnału: wyjście detektora FM/AM (dla modyfikacji lampowych) lub pin PRE-OUT w układach scalonych (TDA/TEA/IC klasy AB/D).

4. Teoretyczne podstawy
   • Aby zachować niski poziom zniekształceń THD < 0,01 %, bufor oparty na wzmacniaczu operacyjnym (np. TL072, NJM4580) separuje przedwzmacniacz od obciążenia.
   • Standard poziomu: konsumenckie –10 dBV (0,316 V RMS), car-audio 1–5 V RMS (dla lepszego stosunku sygnał/szum przy dużych zakłóceniach w samochodzie).

5. Praktyczne zastosowania
   • Zasilanie zewnętrznego wzmacniacza, aktywnego subwoofera, rekorderów, interfejsów DSP.
   • Nagrywanie audycji (domowe radia hi-fi).

Aktualne informacje i trendy

• Producenci car-audio zwiększają napięcie pre-out do 4–6 V RMS, by poprawić S/N w instalacjach klasy SPL.
• Wbudowane wzmacniacze klasy D z wejściami high-level z automatycznym włączaniem obniżają potrzebę LOC-ów.
• W sprzęcie domowym coraz częściej zamiast analogowego line-out pojawia się wyjście cyfrowe S/PDIF, USB-audio lub Bluetooth transmitujące PCM lub kodeki aptX/LDAC.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Gniazdo słuchawkowe ≠ line-out: regulowane głośnością, większa impedancja źródła, wyższe napięcie. Niektóre urządzenia pozwalają w menu ustawić tryb FIX (staje się line-out).
• Konwerter high-to-low (LOC) zawiera dzielnik rezystorowy + transformator lub układ op-amp; lepsze modele mają kompensację DC-offsetu i generują REMOTE / ACC 12 V.
• Ustalanie pinów ISO: np. wtyczka Fakra VW – pin 1 L+, pin 2 L-, pin 3 R+, pin 4 R- (zbalansowane 5 Vpp).

Aspekty etyczne i prawne

• Modyfikacja radia OEM może unieważnić gwarancję i naruszyć homologację urządzenia w pojeździe.
• Prace wewnątrz radia lampowego wymagają ścisłego przestrzegania zasad BHP (napięcia 250–400 VDC).
• W instalacjach samochodowych należy stosować bezpieczniki zgodnie z normą ISO 8820-5.

Praktyczne wskazówki

1. Identyfikacja
   • Sprawdź instrukcję lub naklejkę z pinoutem.
   • Demontaż radia i inspekcja wzrokowa tylnej ścianki.
2. Pomiar
   • Oscyloskop: sygnał ≈ 1 V RMS przy max głośności = line-out, 8–15 V RMS = speaker-out.
3. Implementacja LOC
   • Podłącz przewody głośnikowe → LOC → RCA → wzmacniacz. Uziemienie ekranów do masy radia.
4. Wyprowadzenie pre-out DIY
   • Odseparować kondensatorem 1 µF / 10 V, dodać bufor NE5532, rezystor 100 Ω szeregowo, gniazdo RCA w tylnej ściance.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• W starszych radiach tranzystorowych linia sygnałowa może być asymetrycznie względem masy; należy skontrolować offset DC.
• Nie każdy pin opisany „LINE” w ISO jest aktywny – bywa zarezerwowany dla wersji z wzmacniaczem premium.
• Konwertery pasywne (sam dzielnik) mają gorsze pasmo < 30 Hz; do subwoofera rekomendowany konwerter aktywny.

Sugestie dalszych badań

• Analiza schematów konkretnych modeli (service manuals).
• Test porównawczy LOC pasywnych vs aktywnych z DSP (np. AudioControl LC2i, Helix AAC.3).
• Badanie wpływu impedancji wyjściowej line-out na intermodulację wzmacniaczy klasy D.

Krótkie podsumowanie

Wyjście liniowe radia to punkt w torze audio przed końcówką mocy, najczęściej wyprowadzony jako gniazda RCA na tylnej ściance lub piny w kostce ISO. Umożliwia czysty, niskonapięciowy sygnał do wzmacniaczy, DSP i rejestratorów. Jeśli radio go nie ma, stosuje się konwertery high-to-low lub wzmacniacze z wejściem wysokopoziomowym. Przy identyfikacji pomocne są schematy pinów, pomiary oscyloskopem i znajomość standardowych poziomów sygnałów.