Yamaha AX-392 – samoczynne wyłączanie wzmacniacza, ochrona, naprawa, typowe usterki

Pytanie

Wzmacniacz yamaha AX-392 po włączeniu wyłącza się samoczynnie. Jak usunąć tą awarię ?

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Wzmacniacz Yamaha AX-392 wyłącza się, ponieważ układ zabezpieczenia (protection) wykrywa nieprawidłowość – najczęściej DC na wyjściu, zwarcie lub przegrzanie.
• Aby usunąć awarię, należy:
  1. Wykluczyć przyczyny zewnętrzne (przewody, głośniki, sieć).
  2. Zmierzyć napięcia zasilania i offset DC; uszkodzony kanał wskaże podwyższone napięcie.
  3. Zlokalizować i wymienić uszkodzone elementy (zwykle tranzystory końcowe, sterujące, rezystory emiterowe lub wyschnięte kondensatory).
  4. Po naprawie wyregulować prąd spoczynkowy zgodnie z instrukcją serwisową.

Kluczowe punkty
• AX-392 nie posiada funkcji Auto-Standby – samoczynne wyłączanie to najpewniej ochrona, a nie tryb ECO.
• Najczęstsze winy: zwarcie na wyjściu, DC ≥ 0,1 V, zimne luty, wyschnięte kondensatory, uszkodzony tranzystor mocy.
• Pełna diagnostyka wymaga miernika, żarówki-ogranicznika i schematu serwisowego.

Szczegółowa analiza problemu

1. Wstępna diagnostyka bez otwierania obudowy

1. Odłącz wszystko (głośniki, źródła) i włącz sam wzmacniacz.
   • Jeśli pozostaje włączony → zwarcie w kolumnach/okablowaniu.
   • Jeśli nadal się wyłącza → usterka wewnętrzna.
2. Sprawdź impedancję kolumn (4-8 Ω), ciągłość przewodów oraz brak „wąsów” miedzi.
3. Przestaw przełączniki SPEAKERS A/B w pozycję OFF i powtórz test.

2. Pomiary podstawowe (otwarta obudowa – zachowaj ostrożność)

1. Napięcia zasilania ±\(V_{CC}\) – powinny mieścić się w granicach ± (42 – 46) V; duża asymetria lub nadmierne tętnienia wskazują na kondensatory filtrujące lub mostek prostowniczy.
2. Offset DC przed przekaźnikiem głośnikowym:
   • ≤ 50 mV – prawidłowo, problem gdzie indziej.
   • Setki mV do kilkudziesięciu V → uszkodzona końcówka danego kanału.
3. Rezystancja między wyjściem a masą (przy odłączonym zasilaniu) – ≈ ∞ Ω; niska wartość sugeruje zwarcie tranzystora lub przepalony rezystor emiterowy (0,22 Ω/5 W).

3. Typowe usterki i metody naprawy

4. Uruchomienie po naprawie

1. Lampa żarowa 60–100 W szeregowo z siecią ogranicza prąd.
2. Stopniowo podnoś poziom sygnału, monitoruj temperaturę radiatora (<60 °C).
3. Skoryguj prąd spoczynkowy (bias) do wartości ze schematu (typowo 10–20 mV na rezystorze emiterowym).

Aktualne informacje i trendy

• Powszechnie wykonuje się dziś „recap” wzmacniaczy z lat 90. – wymiana wszystkich elektrolitów na niską ESR/105 °C (Nichicon FW, Panasonic FR).
• Zamiast starej pasty silikonowej stosuje się nowoczesne izolatory silikonowo-ceramiczne i pasty termoprzewodzące o niewielkiej rezystancji cieplnej.
• Coraz częściej używa się limiterów prądowych na NTC lub przekaźnik + rezystor, co zmniejsza obciążenie włącznika – rozwiązanie można dodać podczas naprawy.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Protection w AX-392 monitoruje:
  • napięcie DC na wyjściach,
  • prąd kolektora tranzystorów mocy (pomiar na rezystorach emiterowych),
  • temperaturę radiatora (termistor NTC).
• Brak automatycznego wyłączenia czasowego; informacje o Auto-Standby dotyczą młodszych amplitunerów AV Yamahy.
• Model korzysta z klasycznego stopnia końcowego w topologii quasi-komplementarnej z bias-servo na tranzystorze.

Aspekty etyczne i prawne

• Praca przy otwartym urządzeniu sieciowym wymaga odłączenia zasilania i rozładowania kondensatorów – zaniedbanie grozi porażeniem.
• Zgodnie z polskim prawem urządzenie po naprawie powinno przejść pomiary bezpieczeństwa (rezystancja przewodu ochronnego, upływność).
• Używaj oryginalnych lub pełnowartościowych zamienników półprzewodników, aby nie ryzykować dalszych awarii.

Praktyczne wskazówki

• Pozyskaj Service Manual (dostępny bezpłatnie na Elektrotanya) i wydrukuj schemat blokowy końcówki mocy.
• Oznacz na PCB kanał, który ma większy offset – oszczędzisz czas.
• Przy wylutowywaniu tranzystorów TO-3P stosuj profil grzania ROHS (ok. 350 °C, >2 s) i odsysacz cyny.
• Po „recapie” zawsze mierz ESR nowo wstawionych kondensatorów – zdarzają się podróbki.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Jeśli oba kanały mają zerowy offset, a wzmacniacz wyłącza się po ~5 s, możliwy jest błąd w obwodzie detekcji temperatury (NTC otwarty lub z przerwą).
• Transformator AX-392 bywa podatny na zwarcie międzyzwojowe po zalaniu – objawia się mocnym buczeniem tuż przed wyłączeniem.
• Rzadko, ale zdarza się uszkodzenie samego przekaźnika (styki sklejone łukiem) – wtedy wyłączenie następuje przy obciążeniu, ale offset jest poprawny.

Sugestie dalszych badań

• Analiza charakterystyki termicznej po naprawie: pomiar temperatury tranzystorów IR-kamerą.
• Modernizacja zasilacza: dodanie miękkiego startu (Soft-Start) i wymiana diód prostowniczych na SBR (Super Barrier Rectifiers).
• Zbadanie wpływu wymiany kondensatorów sprzęgających na poziom zniekształceń THD + N.

Krótkie podsumowanie

Samoczynne wyłączanie AX-392 to niemal zawsze efekt załączenia układu ochrony. Najpierw wyklucz przyczyny zewnętrzne, a potem zmierz offset DC i napięcia zasilania – wynik wskaże uszkodzony kanał lub sekcję. Typowe elementy do wymiany to tranzystory mocy, rezystory emiterowe i kondensatory zasilacza. Po naprawie wyreguluj bias, uruchom z ogranicznikiem prądu i wykonaj pomiary bezpieczeństwa. Jeśli brak Ci doświadczenia w serwisie urządzeń sieciowych, oddaj wzmacniacz do specjalistycznego serwisu – koszt będzie niższy niż ryzyko uszkodzenia sprzętu lub porażenia prądem.