Napięcia uzwojeń wtórnych transformatora Yamaha MX-500 – wartości i zastosowania

Pytanie

Napięcia uzwojenia wtórnego w Yamaha MX500

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Transformator we wzmacniaczu mocy Yamaha MX-500 posiada trzy wtórne uzwojenia:
  • główne: 51 V – 0 – 51 V AC (≈102 V AC między skrajnymi końcówkami)
  • pomocnicze dla układu zabezpieczeń: 24 V AC
  • podświetlenie wskaźników: 14 V AC
• Wszystkie wartości są skutecznymi (RMS) napięciami nominalnymi przy zasilaniu 230 V AC i tolerancji ±5 %.

Kluczowe punkty
• po wyprostowaniu uzwojenie główne daje ok. ±70 V DC (bez obciążenia)
• uzwojenie 24 V AC zasila przekaźnik speaker-protection i logikę standby
• uzwojenie 14 V AC zasila wyłącznie żarówki wskaźników

Szczegółowa analiza problemu

1. Budowa i parametry transformatora (T901)

* obliczone \(V_{DC\,no load} ≈ V_{AC}·\sqrt{2}−2·V_{F}\) (mostek Si)

2. Teoretyczne podstawy

• Napięcie szyn zasilających decyduje o maksymalnej mocy wyjściowej:
\[
P{max} ≈ \frac{(V{DC} - V{sat})^{2}}{2·R{L}}
\]
Dla ±70 V i 8 Ω daje ~150 W/kanał, co zgadza się z katalogowymi danymi serii MX-x00.

• Tolerancja sieci ±10 % oznacza, że 51 V AC może wahać się 46–56 V, stąd projektową granicę elementów ustalono na ≥80 V.

3. Praktyczne zastosowania

– dobór kondensatorów filtrowych ≥80 V DC (fabrycznie 22 000 µF/80 V)
– przy wymianie transformatora należy zapewnić zarówno uzwojenie główne, jak i pomocnicze; brak 24 V AC unieruchomi przekaźnik wyjściowy.

Aktualne informacje i trendy

• W renowacjach MX-500 często zastępuje się oryginalne EI toroidalnym 2 x 50 V AC 500 VA oraz małym transformatorem 2 x 12 V AC dla obwodów pomocniczych.
• Coraz częściej montuje się moduły soft-start (NTC, przekaźnik) w miejsce termistora SCK-054 ograniczającego prąd rozruchowy.

Wspierające wyjaśnienia i detale

1. Pomiar: multimetr w trybie V~; odłączyć wtórne przewody od płyty, aby zmierzyć bez obciążenia.
2. Kolorystyka przewodów potwierdzona w serwisówce Yamaha: czerwone – końcówka mocy, żółte – 24 V, brązowe – 14 V.
3. Różnice w literaturze (±45 V vs 51 V): dotyczą modeli AX-500 (wzmacniacz zintegrowany, mniejsza moc). MX-500 ma osobny, mocniejszy zasilacz – stąd wyższe napięcie.

Aspekty etyczne i prawne

• Praca przy otwartym wzmacniaczu grozi porażeniem – kondensatory 22 000 µF/80 V utrzymują ładunek minutami.
• Naprawy komercyjne w UE muszą spełnić normy niskonapięciowe (LVD) i kompatybilności elektromagnetycznej (EMC).

Praktyczne wskazówki

1. Przy wymianie równoważny transformator powinien mieć ≥500 VA i uzwojenie 51–0–51 V AC.
2. Jeśli nowy transformator ma jedynie dwa uzwojenia (bez 24 V AC), można użyć małego dodatkowego trafa 2×12 V i prostować w układzie Greinachera.
3. Po wymianie kondensatorów głównych przetestować ripple: <1 V\(_{pp}\) przy 1 A obciążenia ciągłego.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Spotykano wersje eksportowe 120 V z nieco niższą wartością (48 V-0-48 V). Zawsze sprawdzaj tabliczkę znamionową transformatora.
• Wzrost napięcia sieci do 245 V zwiększy szynę do ~±75 V DC – warto skontrolować temperaturę radiatorów.

Sugestie dalszych badań

– Pomiary impedancji uzwojeń do oceny stanu izolacji (megger 500 V).
– Zastosowanie mostka SiC dla zmniejszenia spadku i temperatury bloku prostowniczego.
– Analiza FFT szumu sieciowego po kondensatorach w kontekście modernizacji audiofilskiej.

Krótkie podsumowanie

Transformator Yamaha MX-500 generuje 51-0-51 V AC dla końcówek mocy, 24 V AC dla układu zabezpieczeń i 14 V AC dla oświetlenia. Po prostowaniu uzyskujemy ok. ±70 V DC, co pozwala wzmacniaczowi osiągnąć ~150 W/kanał. Zachowanie tych wartości – lub zastosowanie odpowiednio dobranego zamiennika – jest kluczowe dla stabilnej i bezpiecznej pracy urządzenia.