Yamaha PSS-590 – specyfikacja, typowe usterki, naprawa, MIDI, modyfikacje

Pytanie

Yamaha pss 590

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Yamaha PSS-590 to przenośny keyboard z końca lat ‑80./początku ‑90., łączący 8-głosową syntezę FM (2-operatorową) z sekcją PCM-rytmów i auto-akompaniamentem.
• 49 mini-klawiszy z czułością na dynamikę (velocity), 100 presetów, 50 rytmów, pełny MIDI IN/OUT, zasilanie 9-12 V DC lub 6× bateria „C”.

Kluczowe punkty
• Generowanie dźwięku: FM + PCM (AWM dla perkusji), 8-głos FM, ok. 28-głosowa całkowita polifonia przy akompaniamencie
• Sterowanie: joystick “Spectrum” (płynna zmiana parametrów FM), 8 padów perkusyjnych, sekwencer (3 utwory), arpeggiator
• Typowe usterki: zużyte kondensatory zasilania, brudne styki klawiatury, zimne luty gniazda DC/MIDI, uszkodzony potencjometr głośności

Szczegółowa analiza problemu

1. Architektura i parametry (wg instrukcji serwisowej PSS-590_00.pdf)

• Klawiatura: 49 mini-keys, velocity (2-stopniowy pomiar podwójnym stykiem)
• Silnik brzmieniowy:
– FM: 2 operatory, 4 algorytmy, 8-głosów, 100 barw (Voices)
– PCM (AWM): 12-bitowe próbki perkusji i fraz akompaniamentu
• Rytmy/Style: 50 programów, każdy z intro, wariacjami A/B i endingiem (7 ścieżek: Drums, Bass, Chord 1/2, Pad, Phrase, Perc)
• Sekwencer: 3 Song, max. 2800 nut łącznie, Quantize 1/48 nuty
• Kontrolery: joystick Spectrum (x/y – balans barw FM), suwaki Volume/Accomp./Tempo, 8 padów Drum
• Złącza: MIDI IN, MIDI OUT, wyjście liniowe (jack 6,3 mm), Mini-jack phones, DC 9-12 V (plus w środku)
• Audio: wzmacniacz 2×2 W, głośniki Ø 10 cm
• Wymiary/masa: 668 × 265 × 83 mm, ≈ 2,5 kg

Wyjaśnienie rozbieżności w źródłach:
– Niektóre strony przypisują 61 klawiszy lub brak velocity; dotyczy to modeli PSS-570/580 albo PSR. Manual i testy użytkowników potwierdzają 49 mini-keys z velocity.
– „AWM/FM” w broszurach odnosi się do hybrydy: FM dla barw melodycznych, 12-bit AWM wyłącznie dla bębnów.

2. Podział sygnałowy

Kluczowe bloki PCB:
1) PSU & analog audio (regulatory 7805, 7812, elektrolity 470-2200 µF)
2) IC YM-3812 wariant PSS (FM) + DAC + op-amp bufory (NJM4558)
3) µC KEY/STYLE (HD63B01) – sterowanie klawiaturą i akompaniamentem
4) MIDI opto-izolator (Sharp PC-900)

3. Typowe usterki i naprawy

A) Brak zasilania / niestabilność
• Sprawdź polaryzację i tętnienia zasilacza (≥ 500 mA).
• Zimne luty przy gnieździe DC – przelutować.
• Kondensatory filtrujące ESR > 3 Ω – wymienić (niski ESR, 105 °C).

B) Szumy, przydźwięk, zniekształcenia
• Wzrost ESR kondensatorów przy YM-DAC oraz we wzmacniaczu mocy (TA-7222AP).
• Potencjometr Volume – oczyścić preparatem Kontakt PR, w razie wytarcia wymienić (B50 k).

C) Niedziałające klawisze / velocity
• Kurz pod gumkami styków – czyścić IPA, nie używać agresywnych rozpuszczalników.
• Zużyte gumki – kompatybilne podkładki z serii PSS-5xx, ewent. przewodzący lakier węglowy.

D) Problemy MIDI
• Wejście – wymiana opto 6N138/PC-900.
• Wyjście – sprawdzić tranzystory bufora (2SC1815).

4. Modyfikacje i rozszerzenia

• Recap + wymiana stabilizatorów na LDO → niższy szum.
• Wyprowadzenie czystego sygnału FM przed miksowaniem z PCM (jack mod) – popularne wśród twórców chiptune.
• Sterowanie parametrami FM przez SysEx (nieudokumentowane, ale dostępne – patrz projekt „PSS-edit”).

Aktualne informacje i trendy

• Renesans małych FM-keyboardów w lo-fi / chiptune – ceny używek PSS-590 w 2024 r. wzrosły do 150-250 EUR (Reverb, eBay).
• Powstają edytory open-source (Python, Ctrlr) umożliwiające pełny dostęp do 2-operatorowego FM poprzez MIDI SysEx.
• Zapotrzebowanie na zasilacze 9–12 V z filtrem przeciwzakłóceniowym – firmy myVolts i Cioks oferują dedykowane PSU.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Velocity w mini-klawiszach rozwiązano dwustykowo (skaning 1 ms). Przy zabrudzeniu odczyt “late contact” daje maksymalną głośność – częsta diagnoza.
• Joystick Spectrum nie jest klasycznym „Vector Synth” (4 źródła), lecz steruje parą parametrów FM (feedback/ratio) + filtry EQ akompaniamentu, dając wrażenie zmiany barwy “od miękkiej do jasnej”.

Aspekty etyczne i prawne

• ROM-y PCM są chronione prawem autorskim; ekstrakcja do samplerów VST wymaga licencji Yamahy.
• Utylizacja: płytki zawierają Pb w spoiwie – klasyfikowane jako e-złom, wymagają selektywnego zbierania wg Dyrektywy WEEE.
• Bezpieczeństwo: stare zasilacze niespełniają dzisiejszych norm EMC – w zastosowaniach scenicznych zaleca się współczesny zasilacz klasy-II.

Praktyczne wskazówki

1. Diagnozę zawsze zaczynaj od pomiaru linii +5 V i +12 V przy obciążeniu.
2. Jeśli padł jeden kanał audio, sprawdź TA-7222AP – łatwo dostępny zamiennik to NJM2073 (trzeba jednak zmienić aplikację).
3. Do czyszczenia PCB używaj 99 % IPA i miękkiej szczoteczki; unikać kontaktu alkoholu ze styropianowymi głośnikami.
4. Przy kalibracji velocity czasu otwarcia okna przerwania (µC) nie zmieniaj trimmera „VR-2” bez instrukcji – wpływa na całą macierz klawiatury.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• 28-głosowa polifonia podawana w niektórych katalogach dotyczy sumy kanałów auto-akompaniamentu (PCM) + 8 głosów FM; w trybie „manual” realna polifonia brzmień FM to 8.
• Brak aftertouch, pitch-bend jest wysyłany wyłącznie przez joystick (przez MIDI odpowiada CC #16/#17).
• Użytkownikom mylą się modele PSS-570/580/680 – specyfikacje są podobne, lecz 590 ma unikalny joystick Spectrum i velocity w mini-klawiszach.

Sugestie dalszych badań

• Analiza SysEx PSS-590 – potencjał do tworzenia edytora wtyczkowego (Ctrlr panel).
• Eksperymenty z wymianą ROM perkusyjnego na custom PCM (wymaga programatora i 27C512).
• Ocena wpływu niskoszumowych stabilizatorów na charakterystykę S/N w torze FM.

Źródła do dalszego studiowania
– Yamaha PSS-590 Owner’s & Service Manual (PDF)
– Projekt „PSS-edit” (GitHub) – reverse-engineering SysEx PSS serii 5xx
– Forum EEVBlog: wątek “Yamaha PSS-590 repair – bad IC?”

Krótkie podsumowanie

Yamaha PSS-590 pozostaje ciekawym, kompaktowym syntezatorem FM z lat 80., łączącym 8-głosowe FM, akompaniament PCM i pełny MIDI w 49-klawiszowej obudowie. Przy odpowiedniej konserwacji (recap, czyszczenie styków, sprawny zasilacz) jest w pełni użytkowym instrumentem – zarówno jako retro-sound-module, jak i przenośny szkicownik do kompozycji. Dzięki rosnącemu zainteresowaniu lo-fi FM i projektom open-source, PSS-590 zyskuje dziś drugą młodość.