Zamiennik triaka Z7MY243 – Z0107M, BT131-600, MAC97A8, BCR1AM-12, parametry, obudowy

Pytanie

zamiennik triaka z7my243

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Kod „Z7MY243” oznacza w praktyce czuły (Logic-Level) triak serii Z01 – model Z0107M** firmy STMicroelectronics (1 A, 600 V, I_GT ≈ 5 mA).
• Najbezpieczniejszy zamiennik typu „drop-in”:
  • Z0107MN (obudowa SOT-223) lub Z0107MA (obudowa TO-92) – parametry i pin-out identyczne.
• Funkcjonalnie równoważne (w tej samej klasie prądowo-napięciowej):
  • BT131-600 (WeEn / NXP), BCR1AM-12 (Vishay), ACT108W-600E (WeEn), MAC97A8 (ON Semi/​Comchip).
• Warunek kluczowy: I_GT ≤ 10 mA i V_DRM ≥ 600 V; obudowa zgodna z mechaniką PCB.

Szczegółowa analiza problemu

1. Identyfikacja oryginału
   • Oznaczenie laserowe „Z7M” + kod lotu „Y243” występuje w triakach ST z rodziny Z01.
   • Wariant „07” (Z0107M) ma I_GT maks. 5 mA i IT(RMS) = 1 A.
   • Dostępne obudowy:
   – Z0107MA – TO-92, wyprowadzenia (od przodu): MT1, G, MT2.
   – Z0107MN – SOT-223, wyprowadzenia: 1-MT1, 2-/TAB-MT2, 3-G.

2. Kluczowe parametry do zachowania przy wymianie
   | Parametr | Wartość minimalna | Powód | Typowa wartość Z0107M |
   |----------|------------------|-------|-----------------------|
   | V_DRM / V_RRM | 600 V | sieć 230 V (+ przepięcia) | 600 V |
   | IT(RMS) | 1 A | obciążenie do ~200 W/230 V | 1 A |
   | I_GT | ≤ 10 mA | sterowanie bezpośrednio z MCU/optotriaka MOC30xx | 5 mA |
   | IH | ≤ 10 mA | stabilność przy małych prądach | 7 mA |
   | Obudowa, pin-out | zgodne | brak przeróbek PCB | – |

3. Zamienniki 1-A / 600 V (Logic-Level) – tabela porównawcza

4. Dobór triaka o większym prądzie (jeśli układ pracuje blisko 1 A)
   • T405-600T (ST, 4 A, DPAK) lub BTA04-600C (WeEn, 4 A, TO-220).
   • Wymagana adaptacja PCB i chłodzenia; I_GT pozostaje niski (10 mA).

5. Etapy weryfikacji przed montażem
   a) Sprawdź schemat sterowania bramki – czy stosowany jest optotriak triakowy (np. MOC3021) czy mikrokontroler.
   b) Zmierz prąd obciążenia w realnych warunkach.
   c) Oceń powierzchnię miedzi/radiator pod SOT-223 (90 °C dopuszczalne na zakładce).
   d) Zidentyfikuj przyczynę uszkodzenia (zwarcie w obciążeniu, przepięcia sieci, przegrzanie).

Aktualne informacje i trendy

• Większość dystrybutorów (2024 r.) ma Z0107MN/MA w ciągłej dostępności; cena 0,10-0,25 € przy zakupie ≥ 100 szt.
• Coraz częściej triaki 1 A są zastępowane przez SSR-y w technologii MOSFET (Fotomos) w sterownikach niskiej mocy z uwagi na mniejsze EMI.
• Trend projektowy: triaki „snubberless” o podwyższonym dV/dt (≥ 200 V/µs) – np. ST Z3x, WeEn TMG1C60.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Logic-Level / Sensitive Gate: triak, którego I_GT ≤ 10 mA; pozwala na bezpośrednie sterowanie z popularnych optotriaków MOC30xx bez dodatkowego tranzystora.
• Snubberless: konstrukcja tolerująca szybkie narastanie napięcia bez dodatkowego RC-snubbera – istotne przy długich przewodach lub silnikach indukcyjnych.

Aspekty etyczne i prawne

• Zgodność z dyrektywą RoHS – większość wymienionych zamienników ma wersje bez Pb.
• Bezpieczeństwo: praca w sieci 230 V wymaga zachowania odstępów i izolacji zgodnych z PN-EN 60950/62368 oraz kontrolowanych procedur serwisowych.

Praktyczne wskazówki

• Lutowanie SOT-223: preheat PCB do ~120 °C, gorące powietrze 280 °C, pasta SnAgCu.
• Po wymianie wykonaj test funkcjonalny pod obciążeniem i badanie temperatury triaka (kamera IR lub termopara).
• Jeżeli układ wykorzystuje sterowanie fazowe, sprawdź przebieg na oscyloskopie – poprawne wysterowanie w II i III ćwiartce.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• BT136-600 czy BTA08-600 (7-8 A) NIE są zamiennikami drop-in – wyższy prąd bramki (25-50 mA), inna obudowa TO-220.
• Część chińskich zamienników oznaczonych „Z7M” może być refabrykowana – wątpliwa powtarzalność I_GT.

Sugestie dalszych badań

• Ocena wpływu EMI przy sterowaniu obciążeniem indukcyjnym bez snubbera.
• Rozważenie przesiadki na scalone SSR-y (AQY22x, TLP354x) w projektach nowych – mniejszy prąd bramki, brak triakowego przejścia przez zero.
• Analiza trwałości triaka w funkcji temperatury skrzyżowań dla profilu cykli włącz/wyłącz w konkretnej aplikacji.

Krótkie podsumowanie

Z7MY243 to w praktyce czuły triak 1 A/600 V (Z0107M). Najprostszy i w 100 % zgodny zamiennik to Z0107MN (SOT-223) lub Z0107MA (TO-92). W razie braku dostępności można sięgnąć po BT131-600, BCR1AM-12, ACT108W-600E lub MAC97A8, pod warunkiem zachowania niskiego prądu bramki i tej samej obudowy. Przed wymianą należy zweryfikować obciążenie, układ sterowania bramki oraz warunki termiczne, aby zapobiec ponownemu uszkodzeniu.