Zasilacz do lampy UV-C 11W – parametry, dobór, trzonki G23, 2G7, G5, Philips, Osram

Pytanie

podaj parametry zasilacza do lampy uvc 11w

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Do standardowej liniowej lub kompaktowej lampy rtęciowej UV-C 11 W stosuje się statecznik (balast) elektroniczny pracujący z wejściem 220–240 V AC / 50–60 Hz.
• Parametry wyjściowe balastu dla najczęściej spotykanych lamp 11 W:
  • napięcie robocze lampy 30–60 V AC (typowo 34 V dla rurki T5, 70–90 V dla kompaktów PL-S)
  • prąd roboczy 0,18 – 0,40 A (zależnie od wersji)
  • impuls zapłonowy 180 – 600 V, częstotliwość pracy balastu 25–60 kHz
  • moc znamionowa balastu ≥ 15 W (11 W lampa + straty)
• Balast musi być dedykowany do lamp UV-C 11 W i typu trzonka (G23, 2G7, G5/G11).

Szczegółowa analiza problemu

1. Typowe rodziny lamp UV-C 11 W i ich charakterystyki

Wszystkie warianty potrzebują:
• krótkotrwałego wysokiego napięcia zapłonowego (≥ 180 V, w balastach HF często 400–600 Vpp)
• precyzyjnego ograniczenia prądu po zapłonie – w tym celu stosuje się dławik magnetyczny z zapłonnikiem lub, coraz częściej, balast elektroniczny HF.

2. Wymagania stawiane zasilaczowi (balastowi)

1. Dopasowanie mocy: 11 W ± 10 % (balast zwykle opisany 9–11 W lub 11–13 W).
2. Zakres napięcia sieci: 198–264 V AC, 50/60 Hz.
3. Wysoka sprawność (η > 85 %), cos φ ≥ 0,9, zgodność z EN 61000-3-2 (harmoniczne).
4. Praca HF 25–60 kHz – brak migotania, mniejsze nagrzewanie elektrod.
5. Zabezpieczenia: OTP (termiczne), OVP (przepięcie), OCP (przeciążenie), detekcja zdarcia lampy.
6. Izolacja II kl., szczelność IP≥ 54 przy montażu w sterylizatorach wodnych.

3. Dobór w praktyce

1. Odczytaj dokładne oznaczenie lampy (np. „TUV 11W G11 T5” lub „TUV PL-S 11W/2P”).
2. W kartach katalogowych producentów balastów (Philips Xitanium/Advance, OSRAM OPTOTRONIC, Tridonic PC TC) dobierz model, w którego tabeli występuje Twoja lampa.
3. Jeżeli wymieniasz uszkodzony balast – spisz parametry ze starego modułu (napięcie, prąd, moc, częstotliwość) i szukaj zamiennika o identycznych wartościach.

4. Podstawy teoretyczne

Lampa rtęciowa po zapłonie zaczyna przewodzić jak nieliniowa rezystancja malejąca, dlatego:
\[ I = \frac{U_s - U_L}{Z_s} \]
gdzie \(U_s\) – napięcie źródła, \(U_L\) – napięcie łuku, \(Z_s\) – impedancja statecznika. Balast (magnetyczny lub elektroniczny) zapewnia, że \(Z_s\) ≫ 0, dzięki czemu prąd stabilizuje się w punkcie pracy.

5. Praktyczne zastosowania

• Sterylizatory wody (akwarystyka, oczka, stacje RO) – najczęściej liniowa rura T5 11 W + balast HF IP65.
• Oczyszczacze powietrza – wersje PL-S G23/2G7 wewnątrz obudowy z czujnikiem otwarcia klapy.
• Komory dezynfekcyjne przemysłowe – wersje 4-pin na wspólnym balaście wielolampowym.

Aktualne informacje i trendy

• W sprzedaży dominują balasty elektroniczne klasy HF – małe, ciche, >90 % sprawności.
• Pojawiają się zintegrowane moduły „lamp-driver” z czujnikiem H-sensing (detekcja obecności ludzi) oraz interfejsem IoT do monitorowania godzin pracy.
• Rynek powoli przechodzi na LED-y DUV (265–275 nm); jednak przy mocach ≈ 11 W koszt €/mW wciąż kilka razy wyższy niż klasycznej rtęci.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Balast magnetyczny + starter = najprostszy, tańszy, ale >5 % energii traconej w dławiku, widoczne migotanie 100 Hz.
• Balast HF buduje się zwykle jako półmostek MOSFET, rezonansowy obwód Series-Resonant lub LCC, co ogranicza napięcie dV/dt na lampie i wydłuża żywotność elektrod.
• Nie wolno zasilać lampy z typowego „zasilacza LED constant-current” – charakter zapłonu jest inny, a brak impulsu startowego skutkuje niepaleniem się lampy lub przeciążeniem drivera.

Aspekty etyczne i prawne

• UV-C (200–280 nm) uszkadza DNA – urządzenie musi spełniać EN 62471 (bezpieczeństwo fotobiologiczne) oraz mieć interlock lub czujnik otwarcia pokrywy.
• Dyrektywy CE + RoHS (ograniczenie rtęci ≤ 5 mg) nadal dopuszczają lampy niskociśnieniowe do 31-12-2025 r. (stan na 2024-Q2).
• W instalacjach wodnych obowiązują dodatkowo normy WRAS/DVGW.

Praktyczne wskazówki

1. Zamawiając balast, podaj sprzedawcy: moc, typ lampy, trzonek, ilość lamp.
2. Zawsze wymieniaj lampę i balast po ~9000–10 000 h (spadek emisji UV poniżej 70 %).
3. Przy pierwszym uruchomieniu mierz prąd lampy cęgowym amperomierzem True-RMS HF; odchyłka ±10 % od katalogu jest akceptowalna.
4. W obudowach IP-klasa > 54 umieść balast nad lampą – unikniesz kondensacji.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Parametry różnią się między producentami; zawsze weryfikuj kartę katalogową konkretnej lampy.
• Niektóre chińskie balasty „11 W” wypuszczają ~0,5 A – skracają żywotność lampy; wybieraj sprawdzone marki.
• Po 2025 r. legislacja UE może ograniczyć użycie rtęci – planuj migrację na LED-y DUV lub excimer KrCl 222 nm.

Sugestie dalszych badań

• Test porównawczy żywotności lamp rtęciowych vs. LED DUV 275 nm przy równoważnym dawkowaniu.
• Opracowanie balastu wielolampowego z aktywną kontrolą natężenia UV poprzez czujnik fotodiodowy SiC.
• Analiza wpływu częstotliwości HF na dystrybucję temperatury elektrody a degradację emisji UVC.

Krótkie podsumowanie

Balast do lampy UV-C 11 W musi: akceptować sieć 230 V AC, generować impuls zapłonowy 180–600 V, stabilizować prąd 0,18–0,40 A przy napięciu lampy 30–90 V (zależnie od typu) i mieć moc ≥ 15 W. Najlepiej zastosować elektroniczny balast HF dedykowany do konkretnej lampy (G23, 2G7 lub G5/G11). Poprawny dobór balastu gwarantuje skuteczną dezynfekcję, długą żywotność lampy oraz bezpieczeństwo obsługi.