Zasilacz PC Corsair/Seasonic/Be Quiet – brak obrotów wentylatora po zwarciu zielonego z czarnym, tryb półpasywny czy usterka?

Pytanie

zasilacz pc po sprawdzeniu czyli zwarciu czarnego z zielonym ,po drugim włączeniu nie kręci się wiatrak ,czy to normalne?

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Przy zasilaczu wyposażonym w tryb półpasywny (Zero-RPM / Hybrid) brak pracy wentylatora przy drugim uruchomieniu „na krótko” bez obciążenia jest zjawiskiem całkowicie normalnym.
• Jeśli zasilacz nie ma takiej funkcji lub nie podaje prawidłowych napięć – jest to sygnał usterki.

Kluczowe punkty:
• Pierwszy start = autotest wentylatora; drugi start = logika uznała, że nie ma potrzeby chłodzenia.
• Zweryfikuj model i specyfikację PSU, a następnie wykonaj test z minimalnym obciążeniem i pomiar napięć.
• Brak reakcji wentylatora pod obciążeniem lub nieprawidłowe napięcia → serwis / wymiana.

Szczegółowa analiza problemu

1. Jak działa start „na krótko”

1. Zwarcie PS_ON# (zielony) z GND (czarny) wymusza stan niski na pinie 16 złącza ATX – kontroler PFC uruchamia sekcję mocy.
2. W pierwszej sekundzie logika PSU wykonuje POST: sprawdza napięcia pomocnicze, prądy rozruchowe i często krótkotrwale zasila wentylator (0,1-2 s).

2. Tryb półpasywny – dlaczego wentylator milczy

• W nowoczesnych zasilaczach (80 PLUS Gold/Titanium, ATX 3.0) pracuje algorytm „fan-stop”:
 – Wentylator startuje dopiero przy określonej temperaturze radiatora (np. 40 °C) lub mocy wyjściowej (10-30 % mocy znamionowej).
• Po pierwszym „zimnym” załączeniu zasilacz mógł wykonać test wentylatora; przy kolejnym załączeniu kondensatory pomocnicze (5 V SB) były już naładowane → logika fan-stop od razu wyłączyła wentylator.

3. Kiedy jest to nieprawidłowe

• Starsze jednostki (bez trybu semi-fanless) powinny zawsze kręcić wentylator.
• Jeśli pod obciążeniem ≥ 30 W wentylator nadal nie ruszy, a radiator zaczyna parzyć (≥ 70 °C) – sterowanie wentylatorem lub sam wentylator są uszkodzone.
• Brak napięć ±5 % na liniach 12 V / 5 V / 3,3 V lub pulsacje > 120 mVpp świadczą o awarii zasilacza, a nie tylko wentylatora.

4. Diagnostyka krok po kroku

1. Odłącz PSU od sieci na ≥ 60 s (rozładowanie kondensatorów sieciowych).
2. Podłącz minimalne obciążenie:
    • żarówka 12 V/21 W ⇢ linia +12 V; lub
    • rezystor 10 Ω/10 W ⇢ linia +5 V.
3. Zewrzyj zielony z czarnym, włącz sieć.
4. Obserwuj:
    • obciążenie świeci/kręci się?
    • wentylator PSU startuje po 3-10 s?
5. Zmierzone multimetrem napięcia:
    • +12 V: 11,4-12,6 V
    • +5 V: 4,75-5,25 V
    • +3,3 V: 3,14-3,47 V

Jeśli punkty 4-5 są spełnione, zasilacz jest sprawny; brak obrotów wentylatora = normalny fan-stop. W przeciwnym razie – uszkodzenie.

5. Teoretyczne podstawy sterowania wentylatorem

• Układ najczęściej zbudowany na mikrokontrolerze lub dedykowanym ASIC z czujnikiem NTC.
• Sygnał PWM 25-30 kHz reguluje MOSFET typu low-side zasilający wentylator 12 V.
• Sekcja zabezpieczeń OTP/OCP/OVP współdziała z logiką fan-stop – po wykryciu błędu sygnał „PSU_PG” pozostaje niski, a wentylator nie otrzymuje PWM.

6. Praktyczne zastosowania

• Tryb fanless poprawia akustykę zestawów HTPC / stacji roboczych idle.
• W serwerach hot-swap stosuje się odwrotne podejście: wentylator 100 % od startu dla pewności chłodzenia.

Aktualne informacje i trendy

• W 2024 r. ponad 80 % nowych modeli ATX3.0 (PCIe 5.0 ready) ma tryb Zero-RPM.
• Specyfikacja Intel ATX12VO v2.0 zaleca minimum 75 % sprawności przy 2 % obciążenia, więc termika przy „suchej” pracy jest bardzo niska → uzasadnia wyłączanie wentylatora.
• Rosnąca popularność łożysk FDB/LLC i wentylatorów z algorytmami start/stop poprawia MTBF, ale utrudnia szybką ocenę „na słuch”.
• Przyszłe trendy: cyfrowe kontrolery PMBus i telemetryka (Corsair iCue, Seasonic Connect) raportują prędkość wentylatora do BIOS/OS.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Analogia: samochodowy silnik start-stop – uruchamia się tylko, gdy jest potrzebny moment obrotowy; tu – wentylator uruchamia się dopiero, gdy potrzebny jest przepływ powietrza.
• Jeżeli nie masz rezystora mocy, użyj starego HDD 3,5″ – pobiera 8-10 W już przy rozruchu.

Aspekty etyczne i prawne

• Rozbieranie zasilacza pod napięciem grozi porażeniem (400 V DC na kondensatorze PFC).
• W EU otwarcie PSU zwykle zrywa plomby gwarancyjne; naprawa bez uprawnień SEP jest formalnie niedozwolona.
• PSU niesprawny termicznie może uszkodzić inne podzespoły – odpowiedzialność serwisanta.

Praktyczne wskazówki

• Zawsze rozładuj kondensatory (żarówka 230 V/60 W w szereg z rezystorem 100 kΩ).
• Przy wymianie wentylatora wybierz model 12 V, 0,15-0,25 A, 2-pin lub 3-pin, łożyska FDB.
• Najtańszy tester ATX mierzy tylko PWR_OK – nie zastąpi multimetru.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Niektóre starzejące się wentylatory blokują się sporadycznie; test zewnętrzny 12 V szybko to ujawni.
• PSU z aktywnym PFC może nie wystartować, jeśli podasz zasilanie sieciowe przez słaby przedłużacz z filtrem – objaw mylony z awarią.

Sugestie dalszych badań

• Sprawdź specyfikację swojego modelu (manual PDF producenta).
• Porównaj logikę fan-stop w recenzjach (TechPowerUp/HardwareBusters).
• Jeżeli planujesz samodzielną naprawę – zapoznaj się z IEC 62368-1 (bezpieczeństwo urządzeń ICT) i procedurą hot-loop dla SMPS.

Krótkie podsumowanie

Brak obrotów wentylatora przy drugim uruchomieniu bez obciążenia najczęściej oznacza, że zasilacz wszedł w przewidziany przez producenta tryb półpasywny – jest to normalne i bezpieczne, o ile linie wyjściowe trzymają napięcia, a wentylator startuje pod obciążeniem. Prosta próba z obciążeniem + pomiar multimetrem pozwoli jednoznacznie potwierdzić sprawność. Jeśli zasilacz nie podaje prawidłowych napięć lub wentylator milczy mimo temperatury/obciążenia, urządzenie należy skierować do serwisu bądź wymienić.