Zerowanie SMART HDD – reset atrybutów, narzędzia serwisowe, ryzyka, PC-3000, Seagate, WD

Pytanie

zerowanie smart hdd

Odpowiedź Sztucznej Inteligencji

Bezpośrednia odpowiedź na pytanie

• Pełne „wyzerowanie” historii SMART w klasycznym dysku HDD nie jest przewidziane przez specyfikację ATA i nie jest osiągalne zwykłymi narzędziami użytkownika.
• Standardowe komendy typu Secure Erase / zerowanie powierzchni kasują dane użytkownika, ale nie modyfikują tabeli atrybutów SMART.
• Częściowa modyfikacja (np. skasowanie logów błędów) lub całkowity reset wybranych atrybutów jest możliwy wyłącznie za pomocą serwisowych komend producenta i kosztownych narzędzi (PC-3000, SalvationDATA, terminal TTL), co wiąże się z wysokim ryzykiem uszkodzenia dysku i utratą gwarancji.

Szczegółowa analiza problemu

1. Architektura SMART
   • Atrybuty SMART (moduł 01 w Service Area) – wartości kumulatywne (Reallocated Sectors, Power-On Hours itp.) aktualizowane firmware dysku.
   • Logi SMART (moduły 02, 03, 04) – bieżące błędy, wyniki autotestów.
   • Dane znajdują się w chronionym obszarze SA (Service Area) i nie są widoczne z poziomu LBA.

2. Komendy ATA dostępne użytkownikowi
   • SMART READ DATA (B0h/DAh) – odczyt atrybutów.
   • SMART EXECUTE OFF-LINE IMMEDIATE (B0h/D4h) – start autotestu.
   • SMART ERASE ERROR LOG (B0h/D4h, sub 0x00) oraz SMART ERASE SELF-TEST LOG (B0h/D9h) – czyszczą jedynie LOGI, nie atrybuty.
   • Brak standardowej komendy „SMART RESET”.

3. Dlaczego pełny reset jest praktycznie niemożliwy
   • Atrybuty są elementem strategii niezawodności; specyfikacja utrzymuje je przez cały cykl życia nośnika.
   • Po każdej próbie nadpisania modułu 01 firmware ponownie naliczy błędne sektory, temperaturę, godziny pracy itp.; manipulacja często kończy się niespójnym checksumem SA → dysk przechodzi w tryb „BSY” lub „LED :000000CC”.

4. Metody serwisowe (tylko dla profesjonalistów)
   a) Narzędzia PC-3000 / SalvationDATA
   – zczytanie SA, edycja modułu 01, rekalkulacja CRC, wgranie z powrotem.
   b) Konsola TTL (gł. Seagate)
   – Komendy F3 (N1, m0,2,2,0,0,0,0,22) potrafią zainicjować ponownie listy defektów i zerować część atrybutów.
   c) VSC (Vendor-Specific Command) Western Digital – dostępne tylko w trybie fabrycznym.
   Ryzyko: permanentne uszkodzenie dysku, utrata danych, utrata gwarancji.

5. Zerowanie powierzchni vs. SMART
   • ERASE w MHDD/Victoria lub HDD LLF Tool → wszystkie sektory użytkownika = 0x00, logika realokuje niestabilne sektory, ale licznik Reallocated Sectors rośnie zamiast maleć.
   • ATA SECURE ERASE (hdparm --security-erase) zachowuje historię SMART.

6. Typowe powody prób resetu
   • Nieetyczne zafałszowanie stanu przed sprzedażą dysku.
   • Testy laboratoryjne firmware.
   • Próba „wyzerowania” G-listy po regeneracji nośnika.
   Każdy z tych scenariuszy wymaga uprzedniego pełnego backupu i zwykle formalnej zgody właściciela danych.

7. Konsekwencje i ryzyka
   • Utrata gwarancji – modyfikacja SA = złamanie warunków producenta.
   • Utrata danych – błąd przy zapisie firmware ⇒ „brick”.
   • Odpowiedzialność prawna przy odsprzedaży nośnika z ukrytą historią.

Aktualne informacje i trendy

• Coraz częstsze przypadki „odmładzanych” dysków z portali aukcyjnych; w ciągu kilku tygodni parametry SMART ponownie wskakują na wysokie wartości – społeczność (m.in. r/DataHoarder, elektroda.pl) ostrzega przed takimi praktykami.
• U producentów SSD/HDD pojawiają się mechanizmy kryptograficznego podpisu SA, co całkowicie uniemożliwi software’owe kasowanie historii (Seagate Exos X20, Micron 5400).
• W specyfikacji NVMe 2.0 wprowadzono „Endurance Group Logs”, które – podobnie jak SMART – mają być nieusuwalne bez re-prowizjonowania w fabryce.

Wspierające wyjaśnienia i detale

• Zamiana modułu 01 w SA można porównać do cofania licznika kilometrów w samochodzie – technicznie wykonalne wyłącznie na stole serwisowym i łatwe do wykrycia przy ponownej diagnozie.
• Atrybuty „Power-On Hours” i „Start/Stop Count” przechowują sumatory 32-bit – firmware odświeża je przy każdym cyklu zasilania, więc poprawka „na sztywno” utrzymuje się najwyżej do pierwszego restartu.

Aspekty etyczne i prawne

• W UE sprzedaż produktu z zatajoną historią zużycia jest naruszeniem dyrektywy 2019/771 (towary z wadą ukrytą).
• Dysk z wyzerowanym SMART-em, który ulega awarii, może skutkować roszczeniami z tytułu utraty danych.
• Firmy przetwarzające dane osobowe (RODO/GDPR) muszą dokumentować stan nośników przeznaczonych do utylizacji; manipulacja SMART może zostać uznana za uniemożliwienie audytu.

Praktyczne wskazówki

1. Jeśli SMART sygnalizuje błędy:
   • niezwłocznie wykonać kopię zapasową,
   • przeprowadzić pełny surface-scan z remapem (MHDD ERASE, SCAN+REM),
   • obserwować, czy parametr Reallocated_Sector_Count rośnie – przyrost = wymienić dysk.
2. Chcesz trwale skasować dane przed utylizacją / sprzedażą?
   • użyj hdparm --security-erase lub firmware’owej funkcji „Secure Erase”.
   • pozostaw atrybuty SMART w stanie niezmienionym – chronisz kupującego i samego siebie.
3. Prowadzisz laboratorium lub projekt badawczy:
   • rozważ wynajem/licencję PC-3000 zamiast reverse-engineeringu firmware;
   • zawsze pracuj na kopii binarnej SA i rób kopię zapasową ROM.

Ewentualne zastrzeżenia lub uwagi dodatkowe

• Istnieją pojedyncze raporty o „samoczynnym” wyzerowaniu SMART po aktualizacji firmware, ale w większości przypadków jest to błąd odczytu narzędzia, nie realny reset.
• Dyski SMR (Shingled) reagują szczególnie źle na nieautoryzowane modyfikacje SA – mogą przejść w stan „RO” (read-only).

Sugestie dalszych badań

• Standaryzacja nieusuwalnych dzienników eksploatacji w NVMe / SATA.
• Metody kryptograficznego potwierdzania autentyczności SMART (hash-chain, TPM).
• Analiza korelacji wybranych atrybutów SMART z rzeczywistym MTBF w macierzach chmurowych.

Krótkie podsumowanie

Reset SMART w HDD jest w praktyce dostępny wyłącznie dla producentów i wyspecjalizowanych serwisów; wymaga ingerencji w firmware i niesie wysokie ryzyko trwałego uszkodzenia dysku. Zerowanie powierzchni (nadpisywanie zerami, Secure Erase) usuwa dane, lecz nie resetuje historii SMART. W większości przypadków lepiej skupić się na prawidłowej interpretacji atrybutów, wykonaniu kopii zapasowych i – gdy dysk zdradza oznaki zużycia – wymianie nośnika, zamiast próbować „cofać licznik”.